Η Σπιναλόγκα πριν τη Βικτόρια Χίσλοπ

Κρημνιώτη Π.

Ημερομηνία δημοσίευσης: 12/10/2010

Θέμος Κορνάρος-Γαλάτεια Καζαντζάκη "Το Νησί των σημαδεμένων. Σπιναλόγκα - Η άρρωστη πολιτεία"
Πολλά - πολλά χρόνια πριν το ενδιαφέρον περιστραφεί στη Σπιναλόγκα με αφορμή το βιβλίο της Βικτόρια Χίσλοπ και την τωρινή μεταφορά του στη μικρή οθόνη, η ελληνική λογοτεχνία έχει καταθέσει τα δικά της τεκμήρια για το νησί των λεπρών. Τα δύο αφηγήματα, "Σπιναλόγκα" του Θέμου Κορνάρου και "Η άρρωστη πολιτεία" της Γαλάτειας Καζαντζάκη, που συγκεντρώνει η έκδοση "Το Νησί των σημαδεμένων" με επιλεγόμενα του Μάνου Λουκάκη, αποτελούν συγκλονιστικές αφηγήσεις δύο μάχιμων συγγραφέων του μεσοπολέμου με έντονη πολιτική συνείδηση και υψηλές κοινωνικές ευαισθησίες.
Κορνάρος και Καζαντζάκη αποτυπώνουν το μεγάλο ζήτημα του αποκλεισμού των ασθενών στο νησί την περίοδο της λειτουργίας του. Δυο διεισδυτικές ματιές πάνω στο ίδιο θέμα με σαφή στόχευση την ευαισθητοποίηση ή ακόμα περισσότερο την γνωστοποίηση αυτού του μείζονος για την εποχή προβλήματος που η ελληνική κοινωνία και πολιτική καθεστηκυία έκρυβε στο νησί της Σπιναλόγκας. Πιο καταγγελτικός ο Κορνάρος, με σκληρές, πολλές φορές ωμές περιγραφές, και λόγο ειρωνικό και αρκούντως σαρκαστικό, μέσα από το βλέμμα του άρρωστου ήρωά του, δάσκαλου στον έξω κόσμο, κατακεραυνώνει την πολιτική αναλγησία, τους αδιάφορους πολιτικούς λειτουργούς, την κερδοσκόπο Εκκλησία, τη σκληρότητα της κοινωνίας απέναντι στους αρρώστους, αλλά και τη σκληρότητα της ίδιας της κοινότητάς τους έτσι όπως έχει συγκροτηθεί στη Σπιναλόγκα.
Αντίθετα, ο λόγος της Καζαντζάκη εμφανίζεται πιο ρεαλιστικός και αποδίδει με λεπτές αποχρώσεις την υπαρξιακή αγωνία της ηρωίδας της, δασκάλας κι αυτής στον έξω κόσμο, την αγωνία της να υπάρξει σ' αυτό το σκληρό νησί, να συνυπάρξει με τους συγκατοίκους της και να αποδεχτεί την αρρώστια της. Η αφήγησή της, πολύ πιο κοντά στις μαρτυρίες που φτάνουν σήμερα σ' εμάς από τους πρώην εγκλείστους στη Σπιναλόγκα, μπορεί να μην παίρνει τον έντονα καταγγελτικό χαρακτήρα του Κορνάρου, ωστόσο δεν αποσιωπά τον κοινωνικό διαχωρισμό και την υποκρισία που διέπει κοιωνία και πολιτική καθεστηκυία της εποχής.
(Εκδόσεις Καστανιώτης, σελ. 216, τιμή: 10 ευρώ).