Θάλασσα Κ. Γ. Καρυωτάκης

Τα σύννεφα τα γιγάντικα φαντάζουν κι ασημένια

στο μολυβένιο ουρανό

σαν τα χτυπά του ήλιου το φως' σαν τα χτυπά ο αγέρας

φεύγουνε πίσω απ' το βουνό.

Κι είναι θερίο η θάλασσα. Το παρδαλό της χρώμα

δίνει της - μπλάβο εκεί μακρυά, 

πιο δώθε ανοιχτοπράσινο κι ακόμα δώθε γκρίζο-

κάποια παράξενη θωριά.

Τα κύματα τα πράσινα, τα γκρίζα και τα μπλάβα,

πέρα, απ' του πελάου τα φαρδιά,

τα φέρνει ρήγας ο βοριάς, μπατσίζουνε τα βράχια,

μπατσίζουνε την αμμουδιά.

Τις βάρκες τις ψαρόβαρκες ο φόβος κυβερνήτης

μες στο λιμάνι τις κρατεί'

μα η σκέψη μου όλο σέρνεται στα γαλανά τα πλάτια

μ' ένα χρυσόνειρο δετή.

Σα γλάρος μαυροφτέρουγος πετά η ψυχή μου, σμίγει

με την ψυχούλα του νερού

και τήνε πάει ο άνεμος και τήνε πάει το κύμα

κι είναι παιχνίδι του καιρού.

Κι ενώ πονώ τον πόνο σου και πάω προς το βυθό σου

και χάνομαι με τον αφρό,

ύστερα, στο γαλήνεμα, την ηλιακή χαρά σου,

θάλασσα, δεν θαν τη χαρώ. 

                         Κ. Γ. Καρυωτάκης

                        Ο πόνος των πραγμάτων      

Παγκόσμια ημέρα ποίησης

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ποίησης θα αναρτήσουμε τους πιο γνωστούς ορισμούς για την ύψιστη μορφή αυτή του λόγου. Αρχίζουμε με τους Έλληνες ποιητές:

Εκείνο που πρέπει να γίνεται και να ξαναγίνεται
αδιάκοπα, ατέρμονα, χωρίς την παραμικρή διάλειψη,
είναι η αντιδουλικότητα, η αδιαλλαξία, η ανεξαρτησία.
Η ποίηση είναι το άλλο πρόσωπο της Υπερηφάνειας. 

Οδυσσέας Ελύτης

..αυτό είναι στο βάθος η ποίηση,
Η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς Αυτό που σε Υπερβαίνει...
..να γίνεσαι Ανεμος για τον Χαρταετό
..και Χαρταετός για τον Ανεμο,
Ακόμα κι όταν Ουρανός δεν Υπάρχει... 
Οδυσσέας Ελύτης

Δεν παίζω με τα λόγια.
Μιλώ για την κίνηση
..που ανακαλύπτει κανείς να σημειώνεται μέσα στη ΣΤΙΓΜΗ.
όταν καταφέρνει να την Ανοίξει και να της δώσει Διάρκεια.
Οδυσσέας Ελύτης

Η ποίηση είναι το άλλο πρόσωπο της υπερηφάνειας.
Οδυσσέας Ελύτης

Πολλοί στίχοι είναι σαν αργυρές κλωστές
δεμένες στα καμπανάκια των άστρων-
αν τους τραβήξεις,
μια ασημένια κωδωνοκρουσία δονεί τον ορίζοντα.
πολλά ποιήματα μένουν αργά τη νύχτα στην ερημιά
βρέχουν κάθε τόσο τα τέσσερα δάχτυλα
των στίχων τους σ' ένα ρυάκι,
ύστερα χάνονται ονειροπαρμένα μες στο δάσος,
πνίγονται στο χρυσό πηγάδι της σελήνης-
Ένα σωστό ποίημα όμως ποτέ δεν καθυστερεί
σε μια γωνιά του ρεμβασμού.
Είναι πάντα στην ώρα του, λέει παρών
στο πρώτο κάλεσμα της εποχής του
Γιάννης Ρίτσος

Μας διώχνουνε τα πράγματα, κι η ποίηση
είναι το καταφύγιο που φθονούμε.
Κώστας Καρυωτάκης

Κι η ποίηση: ένα παιχνίδι
που τα χάνεις όλα,
για να κερδίσεις ίσως
ένα άπιαστο αστέρι.
Τάσος Λειβαδίτης

Ποίησις είναι ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου.
Εμπειρίκος

Ποίηση ανάμνηση από φίλντισι 
άναμμα τσιγάρου κατά λάθος από φεγγάρι 
δασκάλα μόνη μελαγχολική στο διάλειμμα 
ένα βιολί που παίζει μοναχό του 
χαλκός χαλκωματένια χαλκωματάς 
-όλα τα παλιά γυαλίζω 
πεταλούδα που γλιτώνει από τη φωτιά 
φωτιά που γλιτώνει από τα νερά 
βιολέτες σ' άσπρο λαιμό 
άσπρο άλογο που τρέχει σε μαύρο ουρανό 
νύχτα στρωμένη τσιγάρα 
λέξεις.
Μίλτος Σαχτούρης

Η ΦΥΛΑΚΗ, Κ. Μόντη

  

Το χειρότερο δεν είναι

που μ’ έκλεισαν σ’ αυτή τη φυλακή

και πήραν τα κλειδιά κι έφυγαν,

μα που δεν ξέρω ως πού φτάνει η φυλακή μου,

που δεν ξέρω το περίγραμμά της,

για να κάνω επιτέλους

σαν άνθρωπος κι εγώ

μιαν απόπειρα αποδράσεως.

Με τον λόγο του Ν.Βρεττάκου

Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του Νικηφόρου Βρεττάκου (1912-1991), το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου αφιερώνει τον φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης στον ίδιο και το έργο του.

Ο ποιητικός λόγος του Νικηφόρου Βρεττάκου παραμένει επίκαιρος και επιδραστικός. Η παρουσία του στην πνευματική ζωή είναι αδιάλειπτη, διαβάζεται και εκτιμάται από τις νεότερες γενιές.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του (1912-1991), το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) αφιερώνει τον φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης στον ίδιο και το έργο του. Συγκεκριμένα:

Στο πλαίσιο της καθιερωμένης ποιητικής καμπάνιας σε μέσα μαζικής μεταφοράς, το ΕΚΕΒΙ θα προωθήσει καλαίσθητες αφίσες με στίχους του Νικηφόρου Βρεττάκου, όπου θα προβληθούν στις οθόνες των σταθμών του ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ και του ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ, καθώς και στις εσωτερικές οθόνες του ΤΡΑΜ, φέρνοντας το επιβατικό κοινό σε άμεση επαφή με επιλεγμένα δείγματα από το έργο του στη διάρκεια των επόμενων μηνών.

«Μία μουσική παράσταση με πυξίδα την ποίηση» με την Αλίκη Καγιαλόγλου στον πολυχώρο BACARO (Σοφοκλέους 1, κέντρο).
Η γνωστή ερμηνεύτρια επέλεξε και θα απαγγείλει στίχους του Νικηφόρου Βρεττάκου καθώς και άλλων λογοτεχνών (Γιώργου Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη, Γιάννη Ρίτσου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Νίκου Γκάτσου, Κικής Δημουλά, Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ κ.ά.). Επιπλέον, θα τραγουδήσει κομμάτια εξαιρετικών Ελλήνων και ξένων συνθετών με τη συνοδεία πιάνου και κλασικής κιθάρας (Βασίλης Μούστος & Νίκος Μανιταράς). Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του κύκλου λογοτεχνικών συναντήσεων «Παραστάσεις λόγου», σε επιμέλεια Θέμη Ροδαμίτη.

Αναγνώσεις πολιτικής ποίησης στο Ιωνικό Κέντρο (Λυσίου 11, Πλάκα), την Πέμπτη 22 Μαρτίου. Συγγραφείς-μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων επιλέγουν κι απαγγέλλουν χαρακτηριστικά αποσπάσματα πολιτικής ποίησης από τον Ομηρο έως σήμερα. Η βραδιά είναι αφιερωμένη στον Νικηφόρο Βρεττάκο.

Θεματικό Περίπτερο για τον Νικηφόρο Βρεττάκο στην 9η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης
Το ΕΚΕΒΙ αφιερώνει στον Λάκωνα ποιητή μια ξεχωριστή θέση στον εκθεσιακό χώρο της 9ης ΔΕΒΘ (24-27 Μαΐου 2012) με ειδικό περίπτερο, «μεταφέροντας» το διαρκές εορταστικό πνεύμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης στη Θεσσαλονίκη. Οι επισκέπτες της 9ης ΔΕΒΘ θα έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στο περίπτερο ερχόμενοι σ’ επαφή με σπάνιο αρχειακό υλικό του ποιητή (χειρόγραφα, προσωπικά αντικείμενα, βιβλία, φωτογραφίες, οπτικοακουστικό υλικό).

 

πηγή:  http://entertainment.in.gr/html/ent/127/ent.123127.asp

η λογοτεχνία για τη γυναίκα

Κική Δημουλά, «Σκόνη ή Λυπάμαι τις νοικοκυρές» (απόσπασμα)

Λυπάμαι τις νοικοκυρές/έτσι που αγωνίζονται

κάθε πρωί να διώχνουν απ’ το σπίτι τους τη σκόνη

σκόνη , ύστατη σάρκα του άσαρκου.

Σκούπες σκουπάκια/τιναχτήρια ξεσκονόπανα κουρελόπανα κλόουν

θόρυβοι και τρόποι ακροβάτες/μαστίγιο πέφτουν  οι κινήσεις

πάνω στην κατοικίδια σκόνη.

Κάθε πρωί μπαλκόνια και παράθυρα

ακρωτηριάζουνε μια δράση και μιαν έξαψη

χέρια εξέχουν και σφαδάζουν/σαν κάτι να τα σφάζει από μέσα

σπασμένα σώματα μισά/που τα πριόνισε το σκύψιμο.

Τινάγματα τινάγματα/να φύγει η σκόνη απ’ τις ρηχές

να φύγει κι από τις βαθιέ φωλιές του ύπνου

σεντόνια και σκεπάσματα./Κι εκείνες οι φορές

όπου πετάγεται το σώμα τρομαγμένο

νύχτα και ουρλιάζει «θεέ μου μικραίνω»

θα τιναχτούν κι αυτές σαν σκόνη

σκόνη η ελάττωση κι ο τρόμος

και πώς δεν τα αντέχω τα τινάγματα/του μέσα βίου έξω.

Χτυπήματα χαλιών/κι ο γρήγορος βηματισμός

ο τρελαμένος πέρα δώθε μες στο σίτι

μες στη ρηχή εμπιστοσύνη των χαλιών

να μην ακούν οι από κάτω τι βαδίζει

να μην ακούνε τι δεν συμβαδίζει

θα τινασχτεί κι αυτό σαν σκόνη

και πώς δεν αντέχω τα τινάγματα/του μέσα βίου έξω.

Λυπάμαι τις νοικοκυρές/τον άγονό τους κόπο.

Δεν φεύγει η σκόνη δε στερεύει.

Κάθε που πάει ο καιρός και ρό να συναντήσει

καινούρια συμφωνίας σκόνης κλείνεται.

Ανοικοκύρευτη εγώ, την αφήνω να κάθεται…

Κάθεται στον καθρέφτη μου/δικός της, της τον χάρισα..

Την αφήνω να κάθεται/την αφήνω να έρχεται

την αφήνω να κάθεται απάνω μου

σαν αλεσμένη διήγηση μεγάλης ιστορίας…

και κάθεται βαριά μπατάλα σκόνη

την αφήνω να κάθεται, χρονίζει/να με σκεπάζει την αφήνω

με σκεπάζει/να με ξεχνάς την αφήνω

να με ξεχνάς αφήνω/να με ξεχνάς σε αφήνω

γιατί δεν αντέχω τα τινάγματα/του μέσα βίου έξω.

(Κική Δημουλά, Ποιήματα, εκδ. Ίκαρος)

Ντ. Χριστιανόπουλος: «Πράξη ζωής», η απόρριψη του Βραβείου

Ο σπουδαίος ποιητής εξηγεί τους λόγους που δεν δέχεται το Μεγάλο Βραβείο των Γραμμάτων

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  23/01/2012, 14:49

 

«Το ότι απέρριψα το βραβείο ήταν για μένα μια πράξη ζωής. Oσοι με ξέρουν θα καταλάβουν γιατί δεν δέχτηκα το βραβείο».  Η φωνή του ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου ακούγεται ήρεμη αλλά σταθερή. «Τα παιδιά της επιτροπής έκαναν καλά που με βράβευσαν αλλά δεν σκέφτηκαν να με ρωτήσουν αν το δέχομαι» λέει ο ποιητής για την άρνησή του να αποδεχτεί το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του. «Δεν ξέρουν, μου λέει μισό- γελώντας, ότι είμαι ένας στριμμένος άνθρωπος;»
Νωρίτερα, όταν δημοσιεύτηκε η είδηση της βράβευσης του είχε δηλώσει στο ΑΠΕ «Ούτε θα εμφανιστώ ούτε θα απλώσω το χέρι για να το πάρω. Δεν θέλω ούτε τα βραβεία ούτε τα λεφτά τους». Επιμένω γιατί να μην λάβει αφού έτσι κι αλλιώς δέχεται να εμφανίζεται στις τιμητικές εκδηλώσεις που γίνονται για τον ίδιο. Μου επαναλαμβάνει ότι είναι πράξη ζωής και μου θυμίζει το κείμενο του, γραμμένο το 1979 με τίτλο «Εναντίον», όπου έγραφε «Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης απ' όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία από το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε. Αυτό το απαίσιο "υπείροχον έμμεναι άλλων", που μας άφησαν οι αρχαίοι. Είμαι εναντίον των βραβείων γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου ...»
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (πραγματικό όνομα Κωνσταντίνος Δημητριάδης) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, γιος προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη και φοίτησε στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης από το 1958 ως το 1965. Κατόπιν εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων. Το 1958 άρχισε την έκδοση του περιοδικού Διαγώνιος, το οποίο συνέχισε να εκδίδεται ως το 1983, και τον εκδοτικό οίκο «Εκδόσεις της Διαγωνίου». Η πρώτη ποιητική συλλογή του «Εποχή των ισχνών αγελάδων» (1950) διακρίνεται για το καβαφικό ύφος της, ενώ στις επόμενες δημιουργίες του εκφράζεται καθαρά το κυρίαρχο θέμα της ποίησής του, το εφήμερο πάθος, η ταπείνωση και η μοναξιά.

http://www.tovima.gr

μερικά ποιήματα του

Ἐπικίνδυνη Μοναξιά

Ὅταν τὶς νύχτες τριγυρνῶ στὴ μοναξιά μου,
ψάχνω μέσ᾿ σὲ χιλιάδες πρόσωπα νὰ βρῶ
ἐκεῖνο τὸ τρεμούλιασμα στὴν ἄκρη τοῦ ματιοῦ σου.
Ἂν ἔστω κι ἕνας μόνο ἀπηχοῦσε
κάτι ἀπ᾿ τὴ δική σου ὀμορφιά,
θὰ τοῦ ῾λεγα: -«Λοιπόν, τί περιμένεις;
μὲ τὰ καρφιὰ τῶν παπουτσιῶν σου κάρφωσέ με».
καὶ δὲ θὰ καρτεροῦσα πιὰ γλυκὸ φιλὶ
οὔτε μία τρυφερὴ περίπτυξη.

Η ΘΑΛΑΣΣΑ

Ἡ θάλασσα εἶναι σὰν τὸν ἔρωτα:
μπαίνεις καὶ δὲν ξέρεις ἂν θὰ βγεῖς.
Πόσοι δὲν ἔφαγαν τὰ νιάτα τους –
μοιραῖες βουτιές, θανατερὲς καταδύσεις,
γράμπες, πηγάδια, βράχια ἀθέατα,
ρουφῆχτρες, καρχαρίες, μέδουσες.
Ἀλίμονο ἂν κόψουμε τὰ μπάνια
Μόνο καὶ μόνο γιατί πνίγηκαν πεντέξι.
Ἀλίμονο ἂν προδώσουμε τὴ θάλασσα
Γιατὶ ἔχει τρόπους νὰ μᾶς καταπίνει.
Ἡ θάλασσα εἶναι σὰν τὸν ἔρωτα:
χίλιοι τὴ χαίρονται – ἕνας τὴν πληρώνει.

«Αναζητούσε τη συνέχεια ενός στίχου, µπορεί και για δεκαετίες ολόκληρες»

Η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, σύντροφος του Οδυσσέα Ελύτη µιλάει για τον νοµπελίστα ποιητή

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  29/10/2011

Στο σπαρτιάτικο γραφείο στο ισόγειο της οδού Σκουφά 23, ακριβώς πέντε πατώµατα πιο κάτω από το λιτό διαµέρισµα στο οποίο διέµενε ο τελευταίος νοµπελίστας λογοτέχνης µας, η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου µιλάει για τον Οδυσσέα Ελύτη µε φωνή χαµηλότονη αλλά σταθερή. Η οικειότητα µε τον ποιητή δεδοµένη αλλά απροσδιόριστη. «Πότε γνωριστήκατε;» τη ρωτώ. «Ηταν τέλη του 1983 προς 1984, µα αυτά είναι προϊστορία» περιορίζεται να πει, αποφεύγοντας προσωπικές λεπτοµέρειες. Εζησε κοντά στον ποιητή τα τελευταία δεκατρία χρόνια της ζωής του και είναι η γυναίκα την οποία εκείνος όρισε κληρονόµο του.

Με το διήµερο συµπόσιο και την ποιητική βραδιά στο Μέγαρο Μουσικής την ερχόµενη εβδοµάδα κορυφώνονται οι εκδηλώσεις εορτασµού για τα εκατόχρονα από τη γέννηση του ποιητή. Το έργο του διασώζει και προβάλλει όλη τη δεκαπενταετία που µεσολάβησε από τον θάνατό του η κληρονόµος του, η οποία διαχειρίζεται µια πνευµατική παραγωγή που αποτελεί εθνικό πολιτισµικό κεφάλαιο µε ευλάβεια αλλά ενίοτε και υπέρ το δέον αυστηρότητα.

– ∆ιαβλέπει κανείς κάποια µέθοδο στον τρόπο µε τον οποίο προβάλλεται το έργο του Ελύτη. Από τη συγκεντρωτική έκδοση Ποίηση (Ικαρος, 2002) ως τις συνεντεύξεις Συν τοις άλλοις (Υψιλον, 2011) µεσολάβησαν επισκέψεις σε σχολεία, το πρόγραµµα µελοποιηµένης ποίησής του, η παρουσίαση του εικαστικού Ελύτη στο Ιδρυµα Θεοχαράκη και ακολουθεί ανακεφαλαιώνοντας το µεγάλο εργοβιογραφικό και κριτικό λεύκωµα Οδυσσέας Ελύτης – Ο Ναυτίλος του αιώνα από τον Ικαρο. Βαδίζετε βάσει κάποιου προγράμματος που υπέδειξε ο ίδιος ο ποιητής;

«∆εν υπάρχει αυστηρός προγραµµατισµός, ούτε δοσµένος ούτε σαφώς διατυπωµένος από µένα. Κατ’ αρχάς ο Ελύτης δεν θα περιχαράκωνε ποτέ έναν άνθρωπο σε αυστηρό πλαίσιο. Μια ζώσα προτροπή που υπάρχει στο έργο του είναι να βρει κανείς την ιδιωτική του οδό. Με εµπιστεύθηκε να διαχειριστώ ελεύθερα το έργο του. Σέβοµαι όµως απολύτως, ενστερνίζοµαι και εφαρµόζω στη διαχείρισή του τις δικές του βασικές αντιλήψεις περί αισθητικών ζητηµάτων, περί ιδιωτικού και δηµόσιου λόγου. Αισθάνοµαι πολύ µεγάλη αγάπη, άπειρο θαυµασµό και διαρκή έκπληξη από τις δυνατότητες µελέτης που προσφέρει το έργο αυτό και ανάλογα µε τις περιστάσεις προβάλλεται η µία ή η άλλη πλευρά φυσικώ τω τρόπω».

– Στον «Ναυτίλο του αιώνα» αξιοποιείτε πολύ τα πεζά του Ελύτη. Εφθασε η ώρα να δώσουμε προσοχή στα λιγότερο μελετημένα κείμενά του;

«Ο Ναυτίλος του αιώνα είναι µια παρουσίαση του Ελύτη από τον ίδιο τον Ελύτη. Εκεί γίνεται µια άλλου είδους κατάταξη πολύ µεγάλου ποσοστού αποσπασµάτων των πεζών του, όχι για να τα προβάλω αλλά επειδή τα χρειαζόµουν. Είναι κείµενα ποιητικής από τα οποία αντλούµε πολλές πληροφορίες για επί µέρους θέµατα, για τη σχέση του Ελύτη µε τη γενιά του ’30, µε την ελληνική διαχρονία, µε τα ευρωπαϊκά ρεύµατα που η διασταύρωσή του µε αυτά στάθηκε σηµαντική για τη διαµόρφωση της αισθητικής του, για τις απόψεις του για την ποιητική τέχνη, για τον τρόπο µε τον οποίο βλέπει την ποίηση σε σχέση µε τους ποιητές που προηγήθηκαν και εκείνους που ακολούθησαν. Σε αυτό το ταξίδι της βαθιάς επικοινωνίας µε το έργο του Ελύτη αποτελούν τον καλύτερο “οδηγό”».

– Μας λείπει μια βιογραφία για τον Ελύτη. Είναι κάτι που σχεδιάζετε;

«Θεωρώ ότι τα πεζά του, αν µελετηθούν προσεκτικά, παρέχουν πλούσιο βιογραφικό υλικό. Το “Χρονικό µιας δεκαετίας”, λόγου χάριν, αποτελεί ανάγνωσµα που βοηθά τους νέους σήµερα να δουν πώς ένας νέος άνθρωπος έψαχνε να βρει την ταυτότητά του. Τα πεζά περιέχουν πάρα πολλές πληροφορίες µε τον τρόπο µε τον οποίο ο ίδιος ο Ελύτης θέλησε να δώσει, συνδυάζοντας, σε δόσεις σοφά µετρηµένες, και τη σοφία και τη λυρική έκφραση και την αυτοβιογραφική καταγραφή. ∆εν θα βοηθούσε πραγµατικά τον µελετητή να γνωρίζει ότι τη χρονιά που έγραψε κάποια σύνθεση κάπνιζε το τάδε πακέτο τσιγάρα. Η ποίησή του δεν είναι προσδεδεµένη στο γεγονός, αποσπάται από τα συµβάντα και τα µεταπλάθει στοχεύοντας στην απώτατη ουσία των πραγµάτων. Εχουµε έναν ποιητή που όποιες πληροφορίες και να πάρουµε για τη ζωή του δεν θα µας βοηθήσουν στην κατανόηση του έργου του όσο µια εµβριθής και απροκατάληπτη εµβάθυνση στον ποιητικό του λόγο. ∆εν συµµερίζοµαι τη θέση ότι µας λείπει µια βιογραφία. Μας λείπουν όµως ακόµη µελέτες για ολόκληρες συλλογές, για τα Ελεγεία της Οξώπετρας , µια συλλογή εξαιρετικά ευπώλητη, για το ∆υτικά της λύπης, για τα Τρία ποιήµατα µε σηµαία ευκαιρίας , όπως και για αρκετά ποιήµατα από τα Ετεροθαλή».

– Πώς ήταν μια τυπική ημέρα στο ποιητικό εργαστήριο του Ελύτη;

«Τυπική ηµέρα δεν υπήρχε. Αναζητούσε τη συνέχεια ενός στίχου για πολύ καιρό, µπορεί για δεκαετίες ολόκληρες – δεν ήταν από τους ποιητές που ολοκλήρωναν ένα ποίηµα µέσα σε ένα εύλογο διάστηµα µιας ηµέρας ή µιας εβδοµάδας. Υπήρχαν περίοδοι που δούλευε παράλληλα κείµενα ή συλλογές. Οταν έγραφε, σταµατούσε να διαβάζει και να ζωγραφίζει και αφοσιωνόταν σε αυτό που δούλευε. ∆εν του άρεσε ένα κείµενο που ο ίδιος θεωρούσε ανολοκλήρωτο να παραµένει. Είχε την τόλµη και κατέστρεφε έργα ηµιτελή, εικαστικά, τα πάντα. Με την κυκλοφορία µας ποιητικής συλλογής απαλλασσόταν από χειρόγραφα και δακτυλόγραφα που σχετίζονταν µε αυτήν, παρέχοντας στον εαυτό του την ελευθερία να δει καθαρά το επόµενο βήµα. Σαφώς έγραφε πολύ περισσότερο το βράδυ παρά το πρωί. Οσο και αν στην ποίησή του ένας ουσιαστικός φυσικός και µεταφυσικός άξονας είναι το φως, στη δουλειά του προτιµούσε την ησυχία της νύχτας».

– Υπάρχουν άλλα στοιχεία της καθημερινής ζωής που διαφοροποιούν τον άνθρωπο Ελύτη από τον ποιητή;

«Αντιθέτως, υπήρχε εντυπωσιακή συνέπεια ανάµεσα στις αρχές που ανιχνεύει κανείς στο έργο του και στις αρχές που εφάρµοζε στην καθηµερινότητά του. Το ότι εργαζόταν βράδυ ήταν η µόνη αντίφαση, αν µπορεί να τη θεωρήσει κανείς αντίφαση, όπως και το γεγονός ότι ενώ όλη η ποίησή του είναι ανοιχτή στο ύπαιθρο ο ίδιος δεν διενοείτο να γράψει πουθενά αλλού εκτός από το γραφείο του. Σε επίπεδο όµως ηθικών και αισθητικών αρχών δεν υπήρχε καµία ουσιαστική διάσταση. Την ολιγάρκεια που διακηρύσσει στο έργο του, την απόλυτη αντίθεσή του στην αντίληψη της πρακτικής ζωής του συµφέροντος ή του κέρδους, τη δικαιοσύνη ή την αθωότητα, όλα τα έβρισκε κανείς στον τρόπο µε τον οποίο διαχειριζόταν το εικοσιτετράωρό του».

– Ποια σκέψη του Ελύτη σάς συντροφεύει αυτόν τον καιρό;

«“Ο,τι αγαπώ γεννιέται αδιάκοπα, ό,τι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα”. ∆ιότι µελετώντας το έργο του ανακαλύπτω ότι βρίσκοµαι πάντα στην αρχή της κατανόησης του ποιητικού κόσµου του».

«Τον ενδιέφερε πολύ η επικοινωνία µε το κοινό»

Η Ιουλίτα Ηλιοπούλου έχει κατά καιρούς εναντιωθεί νομικά σε κινήσεις δημοσίευσης επιστολών του Ελύτη που βρίσκονται σε χέρια τρίτων. Πώς αποφάσισε να κινηθεί έτσι;

«Στο συγκεκριμένο θέμα εφαρμόζω μια δική του αρχή, την οποία γνωρίζουν πολύ καλά οι εκδότες του, οι φίλοι του, οι πάντες. Υπάρχουν συγγραφείς που ξέρουν ότι κάθε λέξη τους γράφεται για να μείνει, που κάθε λέξη τους ενέχει από πριν τη σκέψη της αποτύπωσης για μια άλλη διάρκεια. Αυτό δεν ισχύει για τον Ελύτη. Εγραφε με τη φυσικότητα και την ελευθερία με τις οποίες όλοι γράφουμε στους φίλους μας και θεωρούσε ότι οι επιστολές είναι λόγος ιδιωτικός και όχι δημόσιος. uni0394εν θα ήταν ηθικό να καταστρατηγήσω μια σαφώς εκπεφρασμένη άποψη».

– Ποιες είναι οι συμπληγάδες ανάμεσα στις οποίες καλείται να κινηθεί κάποιος που διαχειρίζεται μια τόσο σημαντική πνευματική περιουσία;

«Θα μπορούσε κάποιος να ενδώσει ενδεχομένως και να είναι πιο ελαστικός συνειδησιακά στις όποιες αποκλίσεις από μια συγκεκριμένη θέση για κάποια οφέλη, είτε οικονομικά είτε προσωπικής προβολής του. Αυτά δεν με συγκίνησαν και δεν ήταν ποτέ μέσα στις επιλογές μου. Από την άλλη, όταν ασχολείσαι πολύ με ένα έργο κάποιες φορές χάνεις τα όρια, δεν ξέρεις πού αρχίζεις και τελειώνεις εσύ και πού ένα έργο το οποίο σαφώς σε υπερβαίνει. Κάποιοι πιθανόν χάνουν στην πορεία τη συνείδηση αυτής της πραγματικότητας. Τους καταλαβαίνω. Προσπαθώ να έχω συνείδηση ότι κάποιος άλλος, με συγκεκριμένες αρχές και απόψεις, δημιούργησε αυτό το έργο και μέσα σε αυτό το πλαίσιο καλούμαι να το υπηρετήσω σωστά».

– Η συστηματική ενασχόληση με το έργο του Ελύτη γίνεται με τίμημα τη δική σας ανεξάρτητη πορεία στη λογοτεχνία;

«Δεν μου είναι δύσκολο να συνδυάσω πράγματα, ούτε μου λείπει ο χρόνος ή το ενδιαφέρον, και κατά καιρούς έχω ασχοληθεί με πολλά. Αναφέρομαι στα προσωπικά μου γραπτά και στη συστηματική δουλειά μου με την Ορχήστρα των Χρωμάτων και το Ιδρυμα Μελίνα Μερκούρη. Η όποια δυσκολία προκύπτει από το πώς σε αντιμετωπίζουν οι τρίτοι, οι οποίοι αρέσκονται να βάζουν ετικέτες στους ανθρώπους και να τους αποκλείουν είτε από τον συνδυασμό δραστηριοτήτων είτε από τη δική τους αυτόνομη παρουσία».

– Απασχολούσε τον Ελύτη η τύχη του έργου του;

«Τον ενδιέφερε πολύ η επικοινωνία με το κοινό και γνώριζε πολύ καλά ότι αυτή δεν σταματά με τη φυγή ενός ανθρώπου. Ο στίχος του στα Ελεγεία της Οξώπετρας “ Ζω για τότε που δεν θα υπάρχω ” πιστοποιεί μια θέση που μαρτυρεί την επίγνωση της διάρκειας της υψηλής τέχνης. uni0394εν εξέφραζε όμως κάποια ανησυχία για το ποια θέση είχε ή θα είχε εκείνος στα γράμματα. Ηταν ιδιαίτερα σεμνός και όταν έγραφε είχε τη δημιουργική αγωνία του ανθρώπου που ξεχνά τη βεβαιότητα της πνευματικής ισχύος του και πέφτει κάθε φορά στο κενό».

Πότε και πού

«Ο 20ός αιώνας στην ποίηση του Ελύτη - Η ποίηση του Ελύτη στον 21ο αιώνα». Διήμερο συμπόσιο, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Τρίτη 1 Νοεμβρίου και Τετάρτη 2 Νοεμβρίου.

«“Ο κόσμος ο μικρός, ο Μέγας!” του Οδυσσέα Ελύτη». Βραδιά μελοποιημένης ποίησης από το σύνολο του έργου του Ελύτη, σε μουσική Γιώργου Κουρουπού, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Πέμπτη 3 Νοεμβρίου, στις 8.30 μ.μ. 
πηγή:  http://www.tovima.g

Κ.Π Καβάφης Η ποίηση και απήχηση της

καβάφης βερα δακανάλη

View more presentations from Vera Dakanali

τα φύλα στη λογοτεχνία- η πάσχουσα γυναίκα- Iερά Oδός (του Άγγελου Σικελιανού)

Iερά Oδός (του Άγγελου Σικελιανού)

Aπό τη νέα πληγή που μ' άνοιξεν η μοίρα
έμπαιν' ο ήλιος, θαρρούσα, στην καρδιά μου
με τόση ορμή, καθώς βασίλευε, όπως
από ραγισματιάν αιφνίδια μπαίνει
το κύμα σε καράβι π' ολοένα
βουλιάζει.
Γιατί εκείνο πια το δείλι,
σαν άρρωστος, καιρό, που πρωτοβγαίνει
ν' αρμέξει ζωή απ' τον έξω κόσμον, ήμουν
περπατητής μοναχικός στο δρόμο
που ξεκινά από την Aθήνα κ' έχει
σημάδι του ιερό την Eλευσίνα.
Tι ήταν για μένα αυτός ο δρόμος πάντα
σα δρόμος της Ψυχής.
Φανερωμένος
μεγάλος ποταμός, κυλούσε εδώθε
αργά συρμένα από τα βόδια αμάξια
γεμάτα αθεμωνιές ή ξύλα, κι άλλα
αμάξια, γοργά που προσπερνούσαν,
με τους ανθρώπους μέσα τους σαν ίσκιους.

Mα παραπέρα, σα να χάθη ο κόσμος
κ' έμειν' η φύση μόνη, ώρα κι ώρα
μιαν ησυχία βασίλεψε. K' η πέτρα
π' αντίκρισα σε μια άκρη ριζωμένη,
θρονί μου φάνη μοιραμένο μου ήταν
απ' τους αιώνες. K' έπλεξα τα χέρια,
σαν κάθισα, στα γόνατα, ξεχνώντας
αν κίνησα τη μέρα αυτή ή αν πήρα
αιώνες πίσω αυτό τον ίδιο δρόμο.

Mα να· στην ησυχία αυτή, απ' το γύρο
τον κοντινό, προβάλανε τρεις ίσκιοι.
Ένας Aτσίγγανος αγνάντια ερχόταν,
και πίσωθέ του ακλούθααν, μ' αλυσίδες
συρμένες, δυο αργοβάδιστες αρκούδες.

Kαι να· ως σε λίγο ζύγωσαν μπροστά μου
και μ' είδε ο Γύφτος, πριν καλά προφτάσω
να τον κοιτάξω, τράβηξε απ' τον ώμο
το ντέφι και, χτυπώντας το με τό 'να
χέρι, με τ' άλλον έσυρε με βία
τις αλυσίδες. K' οι δυο αρκούδες τότε
στα δυο τους σκώθηκαν, βαριά.
H μία,
(ήτανε η μάνα, φανερά), η μεγάλη,
με πλεχτές χάντρες όλο στολισμένο
το μέτωπο γαλάζιες, κι από πάνω
μιαν άσπρη αβασκαντήρα, ανασηκώθη
ξάφνου τρανή, σαν προαιώνιο νά 'ταν
ξόανο Mεγάλης Θεάς, της αιώνιας Mάνας,
αυτής της ίδιας που ιερά θλιμμένη,
με τον καιρόν ως πήρε ανθρώπινη όψη,
για τον καημό της κόρης της λεγόνταν
Δήμητρα εδώ, για τον καημό του γιου της
πιο πέρα ήταν Aλκμήνη ή Παναγία.
Kαι το μικρό στο πλάγι της αρκούδι,
σα μεγάλο παιχνίδι, σαν ανίδεο
μικρό παιδί, ανασκώθηκε κ' εκείνο
υπάκοο, μη μαντεύοντας ακόμα
του πόνου του το μάκρος, και την πίκρα
της σκλαβιάς, που καθρέφτιζεν η μάνα
στα δυο πυρά της που το κοίτααν μάτια!

Aλλ' ως από τον κάματον εκείνη
οκνούσε να χορέψει, ο Γύφτος, μ' ένα
πιδέξιο τράβηγμα της αλυσίδας
στου μικρού το ρουθούνι, ματωμένο
ακόμα απ' το χαλκά που λίγες μέρες
φαινόνταν πως του τρύπησεν, αιφνίδια
την έκαμε, μουγκρίζοντας με πόνο,
να ορθώνεται ψηλά, προς το παιδί της
γυρνώντας το κεφάλι, και να ορχιέται
ζωηρά.
K' εγώ, ως εκοίταζα, τραβούσα
έξω απ' το χρόνο, μακριά απ' το χρόνο,
ελεύτερος από μορφές κλεισμένες
στον καιρό, από αγάλματα κ' εικόνες·
ήμουν έξω, ήμουν έξω από το χρόνο.

Mα μπροστά μου, ορθωμένη από τη βία
του χαλκά και της άμοιρης στοργής της,
δεν έβλεπα άλλο απ' την τρανήν αρκούδα
με τις γαλάζιες χάντρες στο κεφάλι,
μαρτυρικό τεράστιο σύμβολο όλου
του κόσμου, τωρινού και περασμένου,
μαρτυρικό τεράστιο σύμβολο όλου
του πόνου του πανάρχαιου, οπ' ακόμα
δεν του πληρώθη απ' τους θνητούς αιώνες
ο φόρος της ψυχής.
Tι ετούτη ακόμα
ήταν κ' είναι στον Άδη.
Kαι σκυμμένο
το κεφάλι μου κράτησα ολοένα,
καθώς στο ντέφι μέσα έριχνα, σκλάβος
κ' εγώ του κόσμου, μια δραχμή.
Mα ως, τέλος,
ο Aτσίγγανος ξεμάκρυνε, τραβώντας
ξανά τις δυο αργοβάδιστες αρκούδες,
και χάθηκε στο μούχρωμα, η καρδιά μου
με σήκωσε να ξαναπάρω πάλι
το δρόμον οπού τέλειωνε στα ρείπια
του Iερού της Ψυχής, στην Eλευσίνα.
K' η καρδιά μου, ως εβάδιζα, βογκούσε:
"Θά 'ρτει τάχα ποτέ, θε νά 'ρτει η ώρα
που η ψυχή τής αρκούδας και του Γύφτου,
κ' η ψυχή μου, που Mυημένη τηνε κράζω,
θα γιορτάσουν μαζί;"
Kι ως προχωρούσα,
και βράδιαζε, ξανάνιωσα απ' την ίδια
πληγή, που η μοίρα μ' άνοιξε, το σκότος
να μπαίνει ορμητικά μες στην καρδιά μου,
καθώς από ραγισματιάν αιφνίδια μπαίνει
το κύμα σε καράβι που ολοένα
βουλιάζει. Kι όμως τέτοια ως να διψούσε
πλημμύραν η καρδιά μου, σα βυθίστη
ως να πνίγηκε ακέρια στα σκοτάδια,
σα βυθίστηκε ακέρια στα σκοτάδια,
ένα μούρμουρο απλώθη απάνωθέ μου,
ένα μούρμουρο,
κ' έμοιαζ' έλλε:
"Θά 'ρτει."

Mέγαρο Μουσικής: εκατό χρόνια απο τη γέννηση του Ελύτη

Με διήμερο συμπόσιο και μουσική βραδιά στις 1- 3 Νοεμβρίου θα ξεκινήσουν οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  01/11/2011, 10:01

Συμπόσιο με θέμα «Ο εικοστός αιώνας στην ποίηση του Ελύτη - Η ποίηση του Ελύτη στον εικοστό πρώτο αιώνα»

7

emailεκτύπωση 

Κορυφώνονται αυτές τις ημέρες, με εκδηλώσεις στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, οι εορτασμοί για τα εκατόχρονα από τη γέννηση του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη στις 2 Νοεμβρίου του 1911.

Συμπόσιο με θέμα «Ο εικοστός αιώνας στην ποίηση του Ελύτη - Η ποίηση του Ελύτη στον εικοστό πρώτο αιώνα» θα διεξαχθεί την Τρίτη 1 Νοεμβρίου και την Τετάρτη 2 Νοεμβρίου με διακεκριμένους ομιλητές από τον χώρο της φιλολογίας, της λογοτεχνίας και των τεχνών.

Μιλούν (Τρίτη 1 Νοεμβρίου, 5.00 μ.μ. κ.ε.): Μίκης Θεοδωράκης: «Οδυσσέας Ελύτης - Ο Έλληνας επαναστάτης», Δημήτρης Μαρωνίτης: «Ο νεοελληνικός λυρισμός πριν και μετά τον Ελύτη», Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα: «Ο εικαστικός Ελύτης και η συνγυμνασία των αισθήσεων», David Connolly: «Η μαγεία του Ελύτη», Μιχάλης Κοπιδάκης: «“Της Δικαιοσύνης ήλιε…” Μια άλλη ανάγνωση», Γεώργιος Μπαμπινιώτης: «Ο μεταγλωσσικός Ελύτης», Κώστας Γεωργουσόπουλος: «Τρία κλειδιά ανάγνωσης για τη “Μαρίνα των βράχων”», Άρης Μπερλής: «Ο Ελύτης σήμερα», Μιχαήλ Λειβαδιώτης: «Ο παράφορος χρόνος, ο μικρόψυχος καιρός κι η ισόβια στιγμή», Paola Maria Minucci: «Η Ελλάδα πέρα από την Ελλάδα στην ποίηση του Ελύτη» και (Τετάρτη 2 Νοεμβρίου, 5.00 μ.μ. κ.ε.): Mario Vitti: «Ο Ελύτης και το ελληνικό κοινό. Επικοινωνία και συναίνεση», Jeffrey Carson: «Ο Ελύτης δεν μπορεί να μεταφραστεί: Ο Ελύτης πρέπει να μεταφραστεί», Ingemar Rhedin: «Η φωνή πέραν της γλώσσας - το ανέκφραστο, η ποιητική νοημοσύνη και το μεταφυσικό στοιχείο στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη», Salah Stétié: «Elytis Le Soleiculteur».

Στις 7.30 μ.μ. θα ακολουθήσει στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Ποίηση και πραγματικότητα». Θα συνομιλήσουν ο φυσικός, ακαδημαϊκός Δημήτρης Νανόπουλος, ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Θανάσης Τζαβάρας, η ποιήτρια, ακαδημαϊκός Κική Δημουλά, ο συνθέτης Γιώργος Κουρουπός και ο εικαστικός Χρόνης Μπότσογλου. Προδρεύει η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου.

Οι εκδηλώσεις θα ολοκληρωθούν με τη μουσική βραδιά «Ο κόσμος ο μικρός ο Μέγας του Ελύτη», την Πέμπτη 3 Νοεμβρίου, στις 8.30 μ.μ. στην οποία θα ακουστούν μελοποιημένα ποιήματα από το σύνολο της ποίησης του Οδυσσέα Ελύτη σε πρωτότυπη μουσική του Γιώργου Κουρουπού.

Στίχους του Ελύτη θα απαγγείλει η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, ενώ πεζά του κείμενα θα διαβάσει ο ηθοποιός Άρης Λεμπεσόπουλος.

Προβολή κινηματογραφικών ντοκουμέντων, εικαστικού και φωτογραφικού υλικού από διάφορες στιγμές της ζωής του Ελύτη θα συνοδεύει τις αναγνώσεις.
http://www.tovima.gr/culture/

Πατρικιος - Δημουλα: Ποιηση και πολλες ανασες στο Μεγαρο

Πατρίκιος - Δημουλά: Ποίηση και πολλές ανάσες στο Μέγαρο

Δύο σημαντικοί ποιητές μίλησαν στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής για το έργο τους

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  07/06/2011, 08:55

Κική Δημουλά, Τίτος Πατρίκιος και Νάσος Βαγενάς, ο οποίος σχεδίασε και συντόνισε αυτή την εκδήλωση, στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής ( Πηγή: Χάρης Ακριβιάδης)

  

Ο Τίτος Πατρίκιος και η Κική Δημουλά, δύο από τους σημαντικότερους ποιητές μας, βρέθηκαν το βράδυ της Δευτέρας, 6 Ιουνίου, στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και συζήτησαν υπαιθρίως για το έργο τους και την ποίηση στις μέρες μας.

 

 

6  φωτογραφίες

Προτού ακόμη δύσει ο ήλιος, πλήθος κόσμου γέμισε την καταπράσινη λοφοπλαγιά ενός φιλόξενου χώρου που άνοιξε πέρυσι για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις. «Είναι λες και είμαστε σε αρχαίο θέατρο», είπε ένας κύριος στη σύζυγό του και ύστερα βολεύτηκε στο φρεσκοκουρεμένο γρασίδι. Εκπρόσωποι όλων των ηλικιών, χωρίς υπερβολή, στρώθηκαν σε αυτή τη φυσική αμφιθεατρική εξέδρα και, μέσα σε μια δροσερή ατμόσφαιρα, περίμεναν τους ποιητές να ανοίξουν το «εργαστήρι» τους και να συνομιλήσουν για την τέχνη τους.

Η Κική Δημουλά είχε τα γενέθλιά της. «Συντελέσατε στο να μην είναι ιδιαιτέρως μελαγχολικά εσείς που ήλθατε σήμερα εδώ. Ακόμα και το 80άρι γελάει, λοιπόν», είπε η ποιήτρια για να ακολουθήσει ο Τίτος Πατρίκιος: «Πριν από λίγες ημέρες είχα και εγώ τα γενέθλιά μου, στις 21 Μαΐου» είπε απολαμβάνοντας τη θέα, στυλώνοντας το βλέμμα προς τον «εξώστη» την ώρα που η Κική Δημουλά άναβε το πρώτο της τσιγάρο. Επομένως «είμαστε και οι δύο Δίδυμοι στο ζώδιο!» αστειεύτηκαν οι ποιητές που χάρισαν στους παρευρισκόμενους μια όμορφη βραδιά.

Την εκδήλωση σχεδίασε και συντόνισε ο πανεπιστημιακός καθηγητής και συνάδελφός τους ποιητής Νάσος Βαγενάς που πέτυχε με τις ερωτήσεις του να κάνει τη δημόσια αυτή συνάντηση εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. «Ο Πατρίκιος και η Δημουλά δεν είναι τόσο ανόμοιοι όσο θα νομίζαμε εκ πρώτης όψεως» είπε σημειώνοντας ότι «κατά το παρελθόν, οι ποιητές αυτοί σε ξεχωριστά ακροατήρια, στις αυτοπαρουσιάσεις τους, έχουν πετύχει ακροατήρια-ρεκόρ για τα ποιητικά δεδομένα».

«Είναι αφελές να ρωτάς έναν ποιητή γιατί γράφει» ξεκίνησε ο Νάσος Βαγενάς. Ρώτησε όμως κάτι παρεμφερές, το πώς γράφουν οι ίδιοι. «Είμαι λίγο σαδομαζοχιστής. Γράφω και γιατί το απολαμβάνω και γιατί με βασανίζει. Δεν μπορώ να ξεφύγω από αυτό» απάντησε ο Τίτος Πατρίκιος.

«Δεν γράφω κάθε μέρα, ούτε κάθε δύο μέρες, δεν είμαι συστηματική. Ξεχνάω ότι γράφω. Περνάνε και δύο χρόνια χωρίς να σκεφτώ στίχο, χωρίς να επιθυμώ να σκεφτώ στίχο. Είμαι ολιγογράφος άλλωστε. Από δω και πέρα οι διετίες δεν είναι στο χέρι μου. Πρέπει να γίνω βιαστικότερη» συνέχισε η Κική Δημουλά για να δεχθεί το πείραγμα του παρακαθήμενού της ποιητή ότι «φαντάσου, εγώ σε περνάω και τρία χρόνια».

Η συνέχεια, λίγο πολύ, προβλέψιμη.Τι είναι η έμπνευση; Υπάρχει; «Επί χρόνια πίστευα ότι δεν υπάρχει έμπνευση, ότι όλα αυτά είναι ένα είδος μεταφυσικής. Πίστευα στη δουλειά, που 'λεγε κι ο Ρίτσος. Τα τελευταία χρόνια υποπτεύομαι ότι και η έμπνευση παίζει έναν ρόλο. Κάποια στιγμή μια λάμψη φωτίζει κάτι πιο καθαρά. Αν η λάμψη όμως δε δουλευτεί χάνεται. Για να είσαι καλός ποιητής πάντως χρειάζεται και λίγη επιπολαιότητα» είπε ο Τίτος Πατρίκιος. «Δεν πιστεύω στην έμπνευση» συνέχισε με την απάντηση της η Κική Δημουλά «εκτός κι αν είναι η στιγμή που αποφασίζω να γράψω. Σε αυτό μπορεί να με σύρει και μία μόνο λέξη. Είναι σαν όλα να συμβαίνουν τυχαία»!

Η κουβέντα περιστράφηκε γύρω από τις ιδιαίτερες προσωπικές εμπειρίες και τους παράγοντες που καθόρισαν την ποίησή τους, όπως η εξορία του Τίτου Πατρίκιου στη Μακρόνησο και στον Αϊ Στράτη αλλά και η δυνατή σχέση της Κικής Δημουλά με τον άνδρα της, τον επίσης ποιητή, Αθω Δημουλά. «Η συνέχεια του ξεκινήματος της ποίησής μου οφείλεται στον Αθω Δημουλά. Εξακολουθούσα να είμαι ποιήτρια για να του αρέσω. Τόσο απλά» είπε η ίδια. «Εφτιαχνα ανέκαθεν στιχάκια. Νόμιζα ότι είναι ένα παιχνίδι με τις λέξεις, έκανα συνδυασμούς. Οταν κατάλαβα ότι αυτό είναι ποίηση έπαθα πανικό! Αν είναι ποτές δυνατόν, έλεγα, έστω να πλησιάσω τον Καφάβη, τον Καρυωτάκη, τον Ρίτσο! Ελεγα ότι θα τα παρατήσω κι όλο συνέχιζα στο τέλος» εκμυστηρεύτηκε ο Τίτος Πατρίκιος και προσέθεσε ότι υπάρχει γι' αυτόν «μια διαβάθμιση στους ποιητές: οι ποιητές που εκτιμώ, οι ποιητές που τους θαυμάζω βαθιά και τέλος οι ποιητές που τους ζηλεύω».

Ο Νάσος Βαγενάς προχώρησε επικαλούμενος τη θεωρία του Χάρολντ Μπλουμ για το «άγχος της επίδρασης» και ρώτησε τους ποιητές για τους ομότεχνους «προγόνους τους». «Ολοι όσοι υπήρξαν είναι πρόγονοί μας, ακόμα και αυτοί που δεν διαβάσαμε, ακόμα και αυτοί που δεν γνωρίσαμε. Δεν ξέρουμε όμως, δεν μπορούμε να ξέρουμε τίποτα για την επίδραση. Αλλα ποιήματα μας αρέσουν και άλλα μας επηρεάζουν» τόνισε η Κική Δημουλά που υπεραγαπά τον Καβάφη που «δεν αντιγράφεται» και «τον απόηχο της ειρωνείας του νομίζω ότι τον έχω».

Ο Τίτος Πατρίκιος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «για μένα ισχύει αυτό, ήρθε μια στιγμή που ταυτίστηκα τόσο πολύ με κάποιον που στο τέλος ένιωθα μια μεγάλη ανάγκη να χειραφετηθώ ποιητικά απ' αυτόν. Από αυτή την άποψη, σε συμβολικό επίπεδο, έχω σκοτώσει πάρα πολύ κόσμο. Κατά τα λοιπά, τον Σεφέρη τον διάβασα πολύ μικρός στα 17-18. Τότε μου έκανε εντύπωση, σήμερα ζηλεύω τον Σεφέρη όπως επίσης τον Ρίτσο και τον Νερούδα».

Και οι δύο αναγνώρισαν τη σημασία της γενιά του '30, όταν ετέθη ζήτημα ότι σήμερα υπάρχει μια τάση αμφισβήτησής της. «Δεν έχω τα φόντα να αμφισβητήσω τέτοια μεγέθη. Εγώ πάντως ''πάτησα'' επάνω στον Παλαμά, στον Σεφέρη, στον Ελύτη, μ' ευχαριστεί που προϋπήρξαν και δεν τους αμφισβητώ» είπε η ποιήτρια για να πάρει τη σκυτάλη ο Πατρίκιος. «Τη γενιά αυτή αρχικά την αναγνώρισα, ύστερα την αμφισβήτησα και τώρα πάλι την αναγνωρίζω δίχως αμφιβολία. Ωστόσο η γενιά αυτή ήταν πολύ σφιχτή, δεν αναγνώριζε εύκολα τους νεότερους. Εγώ, ας πούμε, είμαι ευγνώμων στον Γιάννη Ρίτσο και τον Νικηφόρο Βρεττάκο. Αλλά και αυτό το σφίξιμο, αυτή την ποιητική τσιγκουνιά δεν είχε και ο Βάρναλης; Ηταν πάντως κάποιοι που δεν κερνούσαν ούτε καφέ που λέει ο λόγος»...

Και οι δυο τους μνημόνευσαν τον Γιάννη Βαρβέρη που έφυγε από τη ζωή λίγες ημέρες πριν, «έναν σπουδαίο ποιητή και έναν καλό άνθρωπο». Ο Νάσος Βαγενάς ζήτησε από τους ποιητές τις απόψεις τους για τη φθορά του ελεύθερου στίχου και την αίσθησή του ότι ο ποιητικός λόγος έχει χάσει τη μαγεία του. «Υπάρχει μια ανυπομονησία αναγνωρίσεως στους νέους. Κάνουν το λάθος να καθοδηγούνται απ' τους ''φτασμένους''. Δεν μπορώ να συμβουλέψω. Συνιστώ ως συμβουλή τη μεγάλη δυσπιστία απέναντι σε αυτό που κάνεις, ακόμα και αν γενικώς εγκρίνεται. Η στιχουργική, αν θέλετε, είναι ένας εθισμός από τη μεγάλη προσπάθεια» κατέληξε η Δημουλά για να συμφωνήσει μαζί της ο Πατρίκιος. «Και η προσπάθεια πρέπει να εξαντλείται. Ο Πικάσο ήταν μάστορας στην κλασική ζωγραφική στα νεανικά του χρόνια. Από τη μια μορφή στην άλλη δεν πας τυχαία. Η φθορά πάντως, για να επανέλθουμε, είναι προφανής αλλά δεν είναι κάτι καινούργιο. Κάθε τεχνοτροπία φθείρεται, και πρέπει να προσέχουμε και την ευκολία που μπορεί να μας παρέχει η φθορά».

Επειτα είναι πάντα ο χρόνος, βασικό θέμα της ποίησης. Ο Βαγενάς τους διάβασε στίχους τους και οι δυο τους συμφώνησαν ότι ο χρόνος είναι πάντοτε παρελθόν και το μέλλον μια κατασκευή. «Επιχείρησα να αυξήσω τον χρόνο μέσα σε μια φωτογραφία. Ομως δεν γίνεται, είμαστε εξαρτημένοι από αυτόν , είναι ο επάνω και ο κάτω κόσμος, ο κηπουρός των προθεσμιών, των ορίων» τόνισε η ποιήτρια. «Ανήκα σε μια γενιά» υπογράμμισε ο Πατρίκιος «που ήθελε να απορρίψει το παρόν, για να έρθει το φωτεινό μέλλον, το αύριο που τραγουδάει. Νομίζαμε ότι μπορούσαμε να κυβερνήσουμε τον χρόνο αλλά δε γίνεται. Ο χρόνος, λέει ο Ηράκλειτος, είναι ένα παιδί που παίζει με τα ζάρια. Υστερα ήθελα να συμφιλιωθώ με το παρόν, να το ζήσω. Ο τίτλος μάλιστα του επόμενου βιβλίου μου θα είναι ''Συγκατοίκηση με το παρόν".

Ο έρωτας και ο θάνατος, μεγάλα θέματα της ποίησης επίσης, στην περίπτωσή τους αλλάζουν, ο έρωτας γίνεται συνάρτηση του χρόνου. «Ποια είναι η ποιητική σας σχέση με τον έρωτα» ρώτησε ο Βαγενάς. «Εγραψα ποιήματα για να γνωρίσω τον έρωτα. Ηταν η μόνη ασφαλής οδός» είπε η Κική Δημουλά πολύ αποφασιστικά. Ο Πατρίκιος είπε ότι «ο έρωτας είναι πολύ ωραίο πράγμα, αλλά όταν είσαι σε μια προχωρημένη ηλικία και μιλάς γι' αυτόν ως παρόν δικό σου, μπορείς να θεωρηθείς και ραμολιμέντο». «Κι όμως» επενέβη η Δημουλά «σε αυτήν την ηλικία αντιλαμβάνεται κανείς ό,τι δεν αντελήφθη τότε».

Κάποια στιγμή η φεμινιστική κριτική στο έργο των δύο ποιητών ήλθε στο προσκήνιο. Η ποιήτρια ήταν ξεκάθαρη. «Φεμινίστρια δεν υπήρξα ποτέ. Δεν θα θυσίαζα το γυναικείο φύλο για μια εξίσωση σαν αυτή για την οποία γίνεται αγώνας. Η γυναίκα απαλλάχτηκε από τη ''σκλαβιά'' του άνδρα και τη βρήκαν άλλες σκλαβιές. Την πάτησε η γυναίκα! Εκτιμούσα το παλαιότερο είδος "σκλαβιάς" πάντως. Κατά τα λοιπά η αντίθεση μάς δίνει την ξεχωριστή υπόστασή μας. Αγαπώ πολύ το ανδρικό φύλο και δεν το μάχομαι καθόλου».

Για τον Πατρίκιο – που ο Βαγενάς είπε ότι τον χαρακτηρίζουν περισσότερο τα ερωτικά του ποιήματα – έχει ειπωθεί ότι έχει μια «φαλλοκεντρική προσέγγιση» στην ποίησή του. Ο ποιητής διασκέδασε αρκετά με την όλη συζήτηση και διηγήθηκε ένα ξεκαρδιστικό περιστατικό. «Ετρωγα σε μια συντροφιά με μια φεμινίστρια, η οποία την ώρα που εξαπέλυε έναν καταιγισμό κατηγοριών απέναντι στους άνδρες, ταυτόχρονα, κάτω από το τραπέζι, έβαζε το πόδι της στα δικά μου. Η γυναίκα μου το κατάλαβε και μου είπε ότι, αν την ξαναπάω κάπου με φεμινίστριες, θα μου κόψει τα πόδια!» και συνέχισε γελώντας και λέγοντας ότι «ένας φίλος μου, μου είπε πως δεν θα γίνω ποτέ μεγάλος ποιητής, θα παραμείνω ένας μεσαίος ποιητής επειδή δεν έχω ολική αίσθηση του ερωτικού δράματος, ότι είμαι πολύ straight και πιθανώς να είχε και δίκιο».

Ποιο θα είναι το μέλλον της ποίησης στην ηλεκτρονική εποχή; «Δε μπορώ να προφητεύσω» είπε η Κική Δημουλά «πάντως έχω ένα lap-top που χρησιμοποιώ σαν γραφομηχανή και επιπλέον μπορώ και σώζω πράγματα αλλά είμαι εθισμένη με το βιβλίο, με το χαρτί. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα απολαύσω ένα ποίημα στην οθόνη». Ο Πατρίκιος υπογράμμισε πως «η ποίηση παραμένει ποίηση ανεξάρτητα από το εργαλείο ή την τεχνική που τη μεταδίδει».

Η συζήτηση είχε και πολιτική. «Θα γίνουμε κάποτε Ευρώπη;» ρώτησε ο συντονιστής «ή μετά απ' αυτήν την κρίση θα γίνουμε μια χώρα τριτοκοσμική;» Η Δημουλά είπε ότι «μόνο ένα ποίημα θα μπορούσε να απαντήσει» ενώ ο Πατρίκιος ανέφερε: «Δεν κάνω πολιτικά συνταγολόγια. Ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα πάψουμε να είμαστε τριτοκοσμική χώρα. Υπό μία έννοια μέχρι τώρα ποτέ δεν πάψαμε να είμαστε».

Ο Νάσος Βαγενάς ρώτησε την Κική Δημουλά αν είναι υπερβολικά ευαίσθητη στις επικρίσεις που κατά καιρούς δέχεται. «Είμαι αυτοκαταστροφικά σεμνή. Δεν αισθάνθηκα ποτέ σαν το καρποφόρο δέντρο που όλοι το χτυπούν. Ομως θυμώνω, κυρίως διότι αυτό που ενοχλεί πάρα πολύ είναι ότι αυτά τα βιβλία που γράφω πουλάνε. Το φαινόμενο της σοβαροφάνειας, που δεν είναι παρά κακεντρέχεια εν τέλει, κάποιος πρέπει να το ελέγχει. Στο κάτω κάτω της γραφής δικαίωμά μου είναι να μ' αρέσει κι ο Ψινάκης! Τι σχέση έχει αυτό με την ποίησή μου;» διερωτήθηκε η ίδια και απέσπασε το χειροκρότημα.

Η βραδιά έκλεισε με την ανάγνωση δύο ποιημάτων. Ο Τίτος Πατρίκιος απήγγειλε το ποίημα «Ιστορία του Λαβύρινθου» με τη λεπτή και σίγουρη φωνή του. Η Κική Δημουλά, με τις στοχαστικές, χρωματισμένες παύσεις της διάβασε το ποίημα «Σαν να διάλεξες». Αποτέλεσμα; Ποίηση και πολλές ανάσες. Το κοινό τις είχε, φαίνεται, ανάγκη...
http://www.tovima.gr/

Ο Ελύτης επιστρέφει 100 χρόνια μετά στη γενέθλια γη

Ο Ελύτης επιστρέφει 100 χρόνια μετά στη γενέθλια γη

Εκθεση στο Ιστορικό Μουσείο

Τη ζωή και το έργο του Οδυσσέα Ελύτη τιμούν η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Ηρακλείου και η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών με την έκθεση Οδυσσέας Ελύτης: «ΦΡΟΝΤΙΣΕ ΝΑ ΤΥΠΩΘΕΙ ΠΑΝΟΜΟΙΟΤΥΠΟ» που φιλοξενείται στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

Η έκθεση αναπτύσσεται στις δύο αίθουσες περιοδικών εκθέσεων και τον ενδιάμεσο χώρο με την τοιχογραφημένη κόγχη (από τον Άγιο Γεώργιο στο Αμάρι Ρεθύμνου, 1240, σε μόνιμη έκθεση στο Ι.Μ.Κ.)

Η εισαγωγή στην έκθεση, καταλαμβάνει τμήμα του διαδρόμου προς τις αίθουσες περιοδικών εκθέσεων. Σε μεγάλη εκτύπωση, φωτογραφίες, χειρόγραφα κ.ά. που θα αφορούν τη σχέση του Ελύτη με την Κρήτη και ειδικότερα με το Ηράκλειο: Το κτήριο «Αθηνά», όπου στεγαζόταν το σαπωνοποιείο του πατέρα του, μαρτυρίες και ντοκουμέντα από την ολιγοετή παραμονή τους στην Κρήτη κ.ά. Σε ένθετη προθήκη, φωτογραφίες και διαφημιστικές καταχωρίσεις της εποχής, σαπούνια και παραστατικά του εργοστασίου του (πατρός) Αλεπουδέλη.

Στη μικρή αίθουσα των περιοδικών εκθέσεων, ακολουθούμε το νήμα μιας ζώνης εκτυπώσεων ύψους ενός μέτρου που ρέει περιμετρικά σε όλη την αίθουσα. Στις εκτυπώσεις αναπτύσσεται ένα διπλό χρονολόγιο των ετών 1911-1996, που ορίζουν τη ζωή του ποιητή: Πάνω, τα στοιχεία της προσωπικής του βιογραφίας. Κάτω, ενδεικτικά σύγχρονα γεγονότα από τον ελληνικό και διεθνή περίγυρο. Μπροστά στις ζώνες εκτύπωσης, σε μικρή απόσταση από τον τοίχο, τρέχουν τέσσερα ζεύγη από παράλληλες ντίζες από τις οποίες εξαρτώνται (στερεωμένες με σπιράλ) φωτογραφίες με ιδιόγραφες από τον ποιητή λεζάντες. Μεταξύ των εκθεμάτων, το «Σχεδιάγραμμα της δομής του Άξιον Εστί» από τον Δημήτρη Καλοκύρη (μιλιμετρέ χαρτί, που ξεδιπλώνεται σε μήκος επτά μέτρων), τα αυθεντικά τέλεξ του πρακτορείου Ρόιτερς με την αναγγελία της βράβευσης του με το Νομπέλ και ενυπόγραφες πρώτες εκδόσεις.

Στην Κόγχη της «Αποκάλυψης»: Εννέα πρωτότυπες υδατογραφίες του Ελύτη από την Αποκάλυψη του Ιωάννη, ένα άγνωστο ως σήμερα πρωτότυπο κολάζ και, σε μικρή προθήκη, το πλήρες δακτυλόγραφο της μετάφρασης με τις ιδιόγραφες διορθώσεις, αυτόγραφα προσχέδια εξωφύλλου, φωτογραφίες του ποιητή στην Πάτμο και το βιβλίο από το οποίο μετέφρασε το έργο μαζί με την τελική έκδοση. Στο κέντρο της κόγχης, μια οθόνη αφής υπό τύπον αναλογίου επιτρέπει στον επισκέπτη να «ξεφυλλίζει» ολόκληρο το πολυσέλιδο δακτυλόγραφο. Ο χώρος αυτός είναι γενικά υποφωτισμένος και υποβλητικός.

Στη μεγάλη αίθουσα των περιοδικών εκθέσεων, η αίσθηση είναι ανάλαφρη και φωτεινή και το κεντρικό θέμα είναι το δοκίμιο που καταλήγει στο τυπωμένο βιβλίο.

Μέσα στην αίθουσα, σχηματίζονται ορθογώνιες «νησίδες» από προθήκες και ο χώρος τέμνεται από διαγώνιες ανισοϋψείς αμφίπλευρες εκτυπώσεις. Στις προθήκες, σε συνδυασμό με τις ελεύθερες στο χώρο εκτυπώσεις, περιλαμβάνονται οι ενότητες:

Villa Natacha: Ενυπόγραφο δακτυλόγραφο με οδηγίες για την έκδοση, το σπάνιο περιοδικό Verve του Τεριάντ-τεύχος Matisse, 1948-, η τελική συλλεκτική έκδοση του βιβλίου (111 αντίτυπα) με ιδιόχειρη αφιέρωση του υπ’ αριθμ. 26 αντιτύπου, ο φάκελος αποστολής, επιστολές του Ελύτη κ.ά.

«Θάνατος και ανάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου»: Τελικό δακτυλόγραφο του ποιήματος, επιστολή του Ελύτη που αφορά το συγκεκριμένο ποίημα και την «Ποδηλάτισσα», τεύχος του περιοδικού «Τραμ» με την πρώτη δημοσίευση του ποιήματος.

«Η Ποδηλάτισσα»: Χειρόγραφο του ποιήματος, παραχώρηση άδειας εικονογράφησης, προμακέτες και τελική έκδοση, δύο πρωτότυποι και επτά ψηφιακοί πίνακες της Ελένης και του Δημήτρη Καλοκύρη.

Η «Μέθοδος του άρα»: Δακτυλόγραφο δοκίμιο του 1976 (19 σελ.) με διορθώσεις και ποικίλες χειρόγραφες σημειώσεις του Ελύτη που αφορούν στο αφιέρωμα του περιοδικού Χάρτης.

Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου: Δακτυλόγραφο (55 σελίδες) με χειρόγραφες διορθώσεις, εξώφυλλο ελληνικής, αγγλικής και ισπανικής έκδοσης.

Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο: Αυτόγραφο πορτρέτο με μολύβι του Εμπειρίκου από τον Ελύτη και υλικό της έκδοσης.

Ιψ ο τυπογράφος («Ο Ελύτης για παιδιά και ερωτευμένους»): Επτά μεγάλες έγχρωμες ψηφιακές εικόνες της Ελένης και του Δημήτρη Καλοκύρη για το ομώνυμο βιβλίο του Ευγένιου Αρανίτση.

«Επτά μέρες από την αιωνιότητα»: Ψηφιακές και πρωτότυπες εικόνες της Ελένης Καλοκύρη από το ποίημα του Ελύτη.



Δύο πρωτότυπα κολάζ

Επίσης, εκτίθενται δύο πρωτότυπα κολάζ του Ελύτη και (σε ειδική προθήκη) πέντε εικονογραφημένα (από τον ίδιο) χειρόγραφά του. Στον ίδιο χώρο, εκτίθεται το έργο της Ελένης Καλοκύρη «Σαν τρελή ροδιά» (λάδι σε χαρτόνι, 70 Χ 70 εκ.) που έγινε ειδικά για την έκθεση αυτή.

Ολόκληρος ο βόρειος τοίχος της αίθουσας αυτής καταλαμβάνεται από συγχρονισμένη προβολή του «Φανταστικού Μουσείου» του Ελύτη (σειρά έργων των Seurat, Matisse, Picasso, Klee, Chagall, Dali, de Chirico, Mondrian, Rothko κ.α. που περιλαμβάνει ο Ελύτης στο Εν Λευκώ σαν μια ιδεώδη προσωπική πινακοθήκη, σε συνδυασμό με σύμβολα από το Σηματολόγιο που σχεδίασε ο ίδιος). Απέναντι, στο νότιο τοίχο της αίθουσας προβάλλεται διαρκώς σε πραγματικό χρόνο εικόνα του Κρητικού (Αιγαίου) Πελάγους, μπλε πάνω σε μπλε, με ακριβείς γεωγραφικές συντεταγμένες. Βασικοί συντελεστές της έκθεσης: Δημήτρης Καλοκύρης, επιμέλεια, Αριάδνη Καλοκύρη, αρχιτεκτονικός σχεδιασμός, Αλέξης Καλοκαιρινός, διοίκηση έργου.

Οδυσσέας Ελύτης: επιστροφή στο γενέθλιο τόπο

Ο Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996) «επιστρέφει» στο γενέθλιο τόπο του, στο Ηράκλειο Κρήτης. Το τελευταίο από τα έξι παιδιά του Παναγιώτη Αλεπουδέλη και της Μαρίας Βρανά έμελλε να πάρει διαζύγιο από τις επιχειρήσεις του πατέρα του και, υπό την προστασία της μητέρας του, να ακολουθήσει την κλίση του, την ποίηση.

Οι εκδηλώσεις μνήμης είναι για ένα δικό τους άνθρωπο. Η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Ηρακλείου και η Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών τιμούν τον ποιητή, με αφορμή την επέτειο των εκατό χρόνων από τη γέννησή του. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν αυτές τις μέρες και θα κρατήσουν όλο το χρόνο.
Πρώτη και πολύ ενδιαφέρουσα, η έκθεση «Οδυσσέας Ελύτης: Φρόντισε να τυπωθεί πανομοιότυπο». Εγκαινιάζεται την Τετάρτη, στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, με ό,τι μπορεί να φανταστεί ο λάτρης του ελυτικού ποιητικού λόγου: χειρόγραφα, σχέδια, κολάζ και φωτογραφίες. Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή για έντεκα μήνες, δηλαδή για ολόκληρη τη σχολική χρονιά 2011-2012. Θα προσφέρονται δωρεάν ειδικά προγράμματα στους μαθητές. Την ημέρα των εγκαινίων θα παρουσιαστεί και το βιβλίο του Δημήτρη Καλοκύρη «'Ή με χρώμα ή χωρίς», συλλογή δοκιμίων αφιερωμένων στον Οδυσσέα Ελύτη, μια έκδοση της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών.
Το προφίλ του Οδυσσέα Ελύτη θα αναδειχθεί μέσα από την αλληλογραφία και την εκδοτική του συνεργασία με τον ποιητή Δημήτρη Καλοκύρη. Η Ελένη Καλοκύρη θα ζουμάρει στην εικαστική πλευρά του νομπελίστα δημιουργού με δικά της πρωτότυπα έργα, αλλά και με εικονογραφήσεις που συνέθεσαν μαζί με τον Ελύτη. Η ρυθμολογία της έκθεσης λειτουργεί με διττό τρόπο: καταγράφει τη βιογραφία και την εργογραφία του ποιητή, ενώ παράλληλα περιγράφει σταθμούς από τους οποίους πέρασαν τα έργα του (ποιητικά, δοκιμιακά και μεταφραστικά), από το εργαστήρι του ποιητή προς το τυπογραφείο της έκδοσής τους. Κορύφωση αυτής της διαδρομής είναι η «Αποκάλυψη» του Ιωάννη.
Τον Νοέμβριο, το μήνα γέννησης του ποιητή (2 Νοεμβρίου), θα γίνει επιστημονικό συνέδριο με θέμα: «Επιρροές στον Ελύτη». Θα πλαισιωθεί από φωτογραφική έκθεση, σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τράπεζας: ο Οδυσσέας Ελύτης σε φωτογραφίες από διάφορες φάσεις της ζωής του, με τη φωτογραφική μηχανή του φίλου του νεοελληνιστή Μάριο Βίτι, ο οποίος θα είναι παρών στο συνέδριο. Επίσης, έχει προγραμματιστεί να δοθεί συναυλία του Γιώργου Κουρουπού, στις 12 Νοεμβρίου, στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου.

ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ

Η ΘΑΛΑΣΣΑ

Ἡ θάλασσα εἶναι σὰν τὸν ἔρωτα:
μπαίνεις καὶ δὲν ξέρεις ἂν θὰ βγεῖς.
Πόσοι δὲν ἔφαγαν τὰ νιάτα τους –
μοιραῖες βουτιές, θανατερὲς καταδύσεις,
γράμπες, πηγάδια, βράχια ἀθέατα,
ρουφῆχτρες, καρχαρίες, μέδουσες.
Ἀλίμονο ἂν κόψουμε τὰ μπάνια
Μόνο καὶ μόνο γιατί πνίγηκαν πεντέξι.
Ἀλίμονο ἂν προδώσουμε τὴ θάλασσα
Γιατὶ ἔχει τρόπους νὰ μᾶς καταπίνει.
Ἡ θάλασσα εἶναι σὰν τὸν ἔρωτα:
χίλιοι τὴ χαίρονται – ἕνας τὴν πληρώνει.

 
Ντίνος Χριστιανόπουλος

Σαν σήμερα (01-04-1902) γεννήθηκε η Μαρία Πολυδούρη

Σαν σήμερα (01-04-1902) γεννήθηκε η Μαρία Πολυδούρη

Μας κληροδότησε σημαντικό ποιητικό έργο παρά την σύντομη ζωή της

Η ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη.

Ήταν μόλις 28 ετών όταν έφυγε από τη ζωή, μια ζωή γεμάτη ποίηση, έρωτα και θλίψη.
Πρόκειται για την ποιήτρια της νεορομαντικής σχολής Μαρία Πολυδούρη (01-04-1902).
Η ιστορία της είναι συνδεδεμένη με αυτή του ομότεχνού της Κώστα Καρυωτάκη.
Εξάλλου, δεν μπορεί να διαβάσει κανείς Πολυδούρη αν δεν γνωρίζει την επίδραση που άσκησε στη ζωή και το έργο της ο Καρυωτάκης.
Με τον Καρυωτάκη γνωρίστηκαν στην Αθήνα, όταν η Μαρία σπούδαζε στη Νομική Σχολή. Ήταν 20 ετών τότε και ο Κώστας 26. Εργάζονταν στην ίδια υπηρεσία, στη Νομαρχία Αθηνών. Σχεδόν αμέσως αναπτύχθηκε μεταξύ τους ένας δυνατός έρωτας που καθόρισε τόσο τη ζωή όσο και το έργο της.
Η γνωριμία τους μετρούσε μετά βίας ένα εξάμηνο, όταν το καλοκαίρι του 1922 ο Καρυωτάκης ανακάλυψε ότι έπασχε από σύφιλη, μία νόσο που τότε ήταν ανίατη και αποτελούσε κοινωνικό στίγμα.
Ενημέρωσε αμέσως την αγαπημένη του Μαρία και της ζήτησε να χωρίσουν. Εκείνη του πρότεινε να παντρευτούν χωρίς να κάνουν παιδιά, όμως εκείνος ήταν πολύ περήφανος για να δεχτεί τη θυσία της. Η Μαρία αμφέβαλε για την ειλικρίνειά του και θεώρησε ότι η ασθένειά του ήταν πρόσχημα του εραστή της για να την εγκαταλείψει.
Ακόμα και ύστερα από τον χωρισμό τους, η Πολυδούρη εξακολουθούσε να είναι ερωτευμένη με τον Καρυωτάκη, παρόλο που στη ζωή της, το 1924, είχε «μπει» ο δικηγόρος Αριστοτέλης Γεωργίου με τον οποίο και αρραβωνιάστηκε  στις αρχές του 1925.
Παρά την αφοσίωση του αρραβωνιαστικού της, η Πολυδούρη δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί σοβαρά σε καμία δραστηριότητα.
Έχασε τη δουλειά της στο δημόσιο μετά από αλλεπάλληλες απουσίες και εγκατέλειψε και τη Νομική.
Στη συνέχεια άλλαξε πορεία. Φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και μάλιστα πρόλαβε να εμφανιστεί ως ηθοποιός σε μία παράσταση.
Το καλοκαίρι του 1926 διέλυσε τον αρραβώνα της και έφυγε για το Παρίσι. Σπούδασε ραπτική αλλά δεν πρόλαβε να εργαστεί γιατί προσβλήθηκε από φυματίωση. Επέστρεψε στην Αθήνα και συνέχισε τη νοσηλεία της στη «Σωτηρία» όπου έμαθε για την αυτοκτονία του πρώην εραστή της Κώστα Καρυωτάκη. Τον ίδιο χρόνο κυκλοφόρησε την πρώτη της ποιητική συλλογή «Οι τρίλλιες που σβήνουν» και το 1929 τη δεύτερη, «Ηχώ στο χάος».
Η Πολυδούρη άφησε δύο πεζά έργα, το Ημερολόγιό της και μία ατιτλοφόρητη νουβέλα με την οποία σαρκάζει ανελέητα το συντηρητισμό και την υποκρισία της εποχής της. Η φυματίωση όμως τελικά την κατέβαλε και, τα ξημερώματα της 29ης Απριλίου 1930 άφησε την τελευταία της πνοή στην Κλινική Χριστομάνου.
Το έργο
Το ποιητικό της έργο διαπνέεται από το αίσθημα του ανικανοποίητου και της παρακμής, ενώ ο έρωτας και ο θάνατος είναι η δυο άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η ποίησή της. Έντονες είναι οι συναισθηματικές και συγκινησιακές εξάρσεις.
Είναι μεστή από πηγαίο λυρισμό που ξεσπά σε βαθιά θλίψη και κάποτε σε σπαραγμό, με εμφανείς επιδράσεις από τον έρωτα της ζωής της Κώστα Καρυωτάκη αλλά και τα μανιάτικα μοιρολόγια.
Κοντά σου (Μαρία Πολυδούρη)
Κοντά σου δεν αχούν άγρια οι ανέμοι
Κοντά σου είναι η γαλήνη και το φως
Στου νου μας τη χρυσόβεργην ανέμη
Ο ρόδινος τυλιέται στοχασμός Κοντά σου η σιγαλιά σα γέλιο μοιάζει
που αντιφεγγίζουν μάτια τρυφερά
κ’ αν κάποτε μιλάμε, αναφτεριάζει,
πλάι μας κάπου η άνεργη χαρά.
Κοντά σου η θλίψη ανθίζει σα λουλούδι
κι’ ανύποπτα περνά μέσ’ στη ζωή.
Κοντά σου όλα γλυκά κι’ όλα σα χνούδι,
σα χάδι, σα δροσούλα, σαν πνοή

πηγή:http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=393105

Κική Δημουλά - πληθυντικός αριθμός

Μονάχα με την ποίηση

Τάκης Βαρβιτσιώτης, Μονάχα με την ποίηση

                                                                     στον Στέλιο Αρτεμάκη

Μονάχα με την ποίηση
Δε θα χαθούν ποτέ
Τα μεγάλα ιστιοφόρα της αυγής
Ούτε τα φώτα ούτε η χαρά
Ούτε τα δέντρα ούτε η νύχτα

Μονάχα με την ποίηση
Θα 'μαστε ακόμα ικανοί
Να βλέπουμε και ν' αγαπούμε
Να ονομάζουμε τα πράγματα
Με τις πιο καθημερινές λέξεις
Να λέμε το ψωμί ψωμί τη σκάφη σκάφη
Και μ' ένα βλέμμα να οδηγούμαστε
Σε μιαν αλήθεια οριστική

Μονάχα με την ποίηση
Θα μεγαλώσουνε τα στάχυα
Και τα στήθη των κοριτσιών
Το ποτάμι θ' απομείνει ποτάμι
Η θάλασσα θάλασσα
Κι ο ουρανός ουρανός

Μονάχα με την ποίηση
Θ' ανακαλύψουμε ξανά τ' αστέρια
Μέσα στις καπνοδόχες
Κι όλη τη θλίψη που ενδημεί
Στο βάθος των ματιών
Και θα μπορέσουμε να ξαναβρούμε
Το γενέθλιο χωριό μας
Παραχωμένο μες στα χιόνια

Μονάχα με την ποίηση
Θ' ανακαλύψουμε ξανά τον έρωτα
Και πατώντας από κλωνί σε κλωνί
Κι από ελπίδα σ' ελπίδα
Θα εγκαθιδρύσουμε
Την αγνή βασιλεία των φτερών

Από τη συλλογή Καλειδοσκόπιο (1983)

http://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=5608.0#ixzz1Cur5DfOM

Τάκης Βαρβιτσιώτης, Αυτός ο μικρός θεός που μιλά

Τάκης Βαρβιτσιώτης, Αυτός ο μικρός θεός που μιλά

Ο ποιητής
Αυτός ο αθώος
Αυτός ο μάγος
Ο θαυματοποιός
Ο μυστηριώδης δαμαστής των λέξεων
Που λατρεύει την ομορφιά
Αυτός ο μικρός θεός που μιλά
Και με το λόγο του γίνεται φως

Από τη συλλογή Όμως το χιόνι πάντα μένει (2002)

http://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=5608.0#ixzz1CuqNTf7E

Τάκης Βαρβιτσιώτης, Όταν χιονίσει

Τάκης Βαρβιτσιώτης, Όταν χιονίσει

                                             Στον Τάσο Γιανναρά

Όταν χιονίσει είπε το πουλί
Κάθε φτερό μου θα υψωθεί
Ανάλαφρο στα ουράνια

Όταν χιονίσει είπε η αδελφή
Θ' ανοίξουμε τη θύρα
Στη χλωμή εποχή

Όταν χιονίσει είπε ο άνεμος
Θα φέρω κλωνάρι άστρα
Για τη θλιμμένη μου μνηστή

Όταν χιονίσει είπε η βροχή
Κάθε μου θύμηση θα γίνει
Κι ένας καθρέφτης για την πρώτη πρώτη αυγή

Όταν χιονίσει είπε το λουλούδι
Θα κλείσουμε τα μάτια μας για ν' ανοιχτούν
Καινούργια μάτια πιο βαθιά μέσα στη γη

Όταν χιονίσει αποκρίθηκε η σιωπή
Θα ψάλουμε στο ερημοκλήσι
Μια λειτουργία μυστική

Όταν χιονίσει αποκριθήκαν οι σταυροί
Από τα δάκρυά μας θ' ανθίσει
Μι' αγριοτριανταφυλλιά λευκή

Από τη συλλογή Αλφαβητάριο (1955)

πηγή: 

http://www.translatum.gr/

Un monde spécial

Un monde spécial

Un monde spécial pour toi et moi
Un lien spécial un ne peut pas voir
Il nous enveloppe vers le haut dans son cocon
Et nous tient violemment dans son utérus.
Ses doigts ont écarté comme l'or tissé serré
Se nicher doucement nous au pli
Comme le fil de soie il nous juge rapides
Des liens comme ceci sont signifiés au bout.
Et cependant parfois un fil peut se casser
Un neuf forme dans son sillage
Pour nous lier plus étroitement et nous maintenir forts
Dans un monde spécial, où nous appartenons.

Sheelagh Lennon