Στο πάντα καίριο ερώτημα «Τι σημαίνει εφηβεία σήμερα» προσπαθεί να απαντήσει η κ. Κική Τζωρτζακάκη μέσα από το νέο της βιβλίο, ένα εγχειρίδιο για όλους τους γονείς αλλά και για τους εφήβους. «Σήμερα στην Ελλάδα το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των εφήβων είναι το άγχος», τονίζει η κ. Τζωρτζακάκη, σε συνέντευξή της που παραχώρησε στην «Π».
Η εφηβεία είναι όντως η πιο δύσκολη περίοδος της ζωής των παιδιών;
«Ναι, είναι αλήθεια αυτό. Πάντα η εφηβεία είχε τη δυσκολία της ανατροπής, εκεί έγκειται και το θέμα από την πλευρά των γονέων και η αναστάτωση από την πλευρά των εφήβων. Σήμερα, όμως, είναι ακόμα δυσκολότερη η εφηβεία και για κοινωνικούς λόγους και επειδή η τεχνολογία έχει κυριεύσει τη ζωή των εφήβων. Οι σημερινοί έφηβοι είναι η ηλεκτρονική γενιά, οι γονείς και οι μεγαλύτεροι δεν ξέρουν, δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με την ίδια γλώσσα. Οπότε οι δυσκολίες είναι ακόμα μεγαλύτερες.»
Έχουν αποκοπεί από την οικογένειά τους αλλά ακόμα και τις παρέες τους οι έφηβοι λόγω της επαφής τους με την τεχνολογία;
Αρκετά ενδιαφέρουσες οδηγίες, με πρακτικές συμβουλές, προς τους εκπαιδευτικούς όταν στην τάξη υπάρχουν μαθητές που εκδηλώνουν διαταραχές συμπεριφοράς απέστειλε ο Σχολικός Σύμβουλος Ειδικής Αγωγής π. Απόστολος (Πασχάλης) Καβαλιώτης:
Αγαπητοί συνεργάτες Η εκδήλωση της παιδικής επιθετικότητας ως μορφής κοινωνικά ανεπιθύμητης συμπεριφοράς στο σχολικό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον προκαλεί συνήθως οδυνηρές συνέπειες όχι μόνο στα άτομα που απευθύνεται , αλλά είναι συχνά επιζήμια και για τα άτομα που την προκαλούν για το λόγο ότι καθιστά προβληματική την «κοινωνικοποιητική διαδικασία». Η οικογένεια και το σχολείο είναι οι δύο πρωτογενείς ομάδες κοινωνικοποίησης που αποβλέπουν στον εξανθρωπισμό του νέου ατόμου. Η σπουδαιότητα της οικογένειας είναι πρωταρχικής σημασίας, γιατί εκεί μπαίνουν τα θεμέλια της προσωπικότητας του ατόμου. Στη συνέχεια ακολουθεί το σχολείο. Το σχολικό πρόγραμμα και η συμμετοχή στη σχολική ζωή συμβάλλουν αποφασιστικά στην προώθηση της προσαρμοστικής προσπάθειας που καταβάλει το άτομο, προκειμένου να ανταποκριθεί στις κοινωνικές επιταγές και στις εσωτερικές του ανάγκες. Η διαδικασία της κοινωνικοποίησης δεν λειτουργεί όμως πάντα θετικά. Μπορεί δε να οδηγήσει το παιδί στην εκτροπή, την αποκλίνουσα και επιθετική συμπεριφορά. Διότι υπάρχει αναπόφευκτα περιορισμός της αυτονομίας του. Η παιδική επιθετικότητα εκδηλώνεται με την εικόνα ενός παιδιού που συχνά παρενοχλεί τους άλλους, προκαλώντας τρόμο και ξυλοδαρμό. Γίνεται υβριστής με εκρήξεις θυμού. Συχνά πίσω από την επιθετικότητα κρύβεται η απελπισία του παιδιού που ζητά αναγνώριση, αγάπη και θαλπωρή. Όσο περισσότερο αντιμετωπίζεται ένα παιδί με απαγορεύσεις, επιπλήξεις και υποτιμητικά σχόλια τόσο πιο έντονες γίνονται οι φάσεις επιθετικότητας. Είναι σημαντικό για όλους μας να υπάρχει συνεργασία Γενικής – Ειδικής Αγωγής και των ΚΕΔΔΥ ώστε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της επιθετικότητας σοβαρά και όχι με βάση την κοινή λογική , τη διδακτική κουλτούρα και την προσωπική εμπειρία. Αγαπητοί συνάδελφοι θα σας παρουσιάσω μερικές από τις τεχνικές αντιμετώπισης της μαθητικής παραβατικότητας, που συχνά χρησιμοποιούνται και από πολλούς εξαίρετους συνεργάτες μέσα στη σχολική τάξη. Θεωρείται όμως αυτονόητο ότι, σοβαρές διαταραχές συμπεριφοράς απαιτούν πέρα από την παιδαγωγική αντιμετώπιση στο σχολικό χώρο και μια διεπιστημονική συνεργασία και προσέγγιση του προβλήματος με τη βοήθεια και τη θεραπευτική παρέμβαση ειδικών επιστημόνων του ΚΕΔΔΥ ή των Ιατροπαιδαγωγικών Υπηρεσιών, όπως και Συμβούλου γονέων, ώστε να αποδώσουν οι παιδαγωγικές επιδράσεις που ασκούνται στο μαθητή:
Τα παιδιά μαθαίνουν σκάκι. Ζωγραφίζουν. Διαβάζουν περιοδικά. Παίζουν μουσική. Ασχολούνται με τον αθλητισμό. Διαβάζουν εξωσχολικά βιβλία. Από πού γεννήθηκαν τα ερεθίσματα; Ποιος τα παρακίνησε; Ποιος τους άνοιξε τον δρόμο; Η οικογένεια ανοίγει τους δρόμους και το σχολείο λειτουργεί ενισχυτικά για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των μαθητών του, με τα ιδιωτικά σχολεία να έχουν -σε γενικές γραμμές- το προβάδισμα έναντι των δημοσίων. Είναι ενδεικτικό ότι οι μαθητές του ιδιωτικού σχολείου έχουν, κατά 1,8 μονάδες, καλύτερες βαθμολογίες σε σχέση με τους συνομηλίκους τους που φοιτούν σε δημόσιο σχολείο. Επίσης, ενδιαφέρον είναι ότι όσα παιδιά συμμετέχουν σε κάποια καλλιτεχνική δραστηριότητα -και κυρίως σχετική με τη μουσική- έχουν καλύτερες επιδόσεις από τους συνομηλίκους τους που δεν το κάνουν.
«Το παιδί παίρνει τα πρώτα ερεθίσματα από την οικογένεια. Οχι με τη μορφή υπόδειξης αλλά παραδείγματος. Χαρακτηριστικά, το παιδί εξοικειώνεται με το εξωσχολικό διάβασμα όταν κοιτά τον μπαμπά και τη μαμά στις ελεύθερές τους ώρες να διαβάζουν ένα βιβλίο. Οι εκπαιδευτικοί στο σχολείο μπορούν να παρακινήσουν τους μαθητές. Μπορούμε, ίσως, να διακρίνουμε κάποια κλίση τους και να την αναδείξουμε», λέει στην «Κ» εκπαιδευτικός σε ιδιωτικό σχολείο.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την έρευνα με τίτλο «Σχολική επίδοση και κοινωνική προέλευση: η περίπτωση ενός ιδιωτικού και ενός δημόσιου γυμνασίου» (εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη) του εκπαιδευτικού κ. Νίκου Κολίτση, ο οποίος μελέτησε τις επιδόσεις, τα ενδιαφέροντα, αλλά και το οικογενειακό προφίλ μαθητών από ένα ιδιωτικό και ένα δημόσιο γυμνάσιο.
Κοινωνικό επίπεδο
Ενδεικτικά, οι μαθητές που φοιτούσαν στο ιδιωτικό σχολείο συγκέντρωσαν μέσο όρο βαθμολογίας 18,24, ενώ οι μαθητές από το δημόσιο είχαν μέσο όρο βαθμολογίας 16,44. Σύμφωνα με την έρευνα, τόσο το κοινωνικό όσο και το μορφωτικό επίπεδο του πατέρα και της μητέρας σχετίζονται σημαντικά με την επίδοση των μαθητών. Οσο υψηλότερο είναι το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο της οικογένειας τόσο καλύτερες είναι οι μέσες σχολικές επιδόσεις.
Από την άλλη, ορισμένες διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά των μαθητών του ιδιωτικού και του δημόσιου σχολείου έχουν πρωτίστως ποιοτικό αποτύπωμα. Αυτό καταδεικνύεται κυρίως από τις ασχολίες των παιδιών στον ελεύθερό τους χρόνο. Τόσο οι μαθητές του δημόσιου όσο και εκείνοι του ιδιωτικού σχολείου επιλέγουν -με μικρές ποσοστιαία αποκλίσεις- τον αθλητισμό, τα περιοδικά, την τηλεόραση, τις συναντήσεις με φίλους, τα παιχνίδια στον υπολογιστή, το download και το facebook. Ομως, σύμφωνα με την έρευνα, οι σημαντικές διαφοροποιήσεις εντοπίζονται στην ενασχόληση με τη μουσική και τις άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες εκτός από τις πιο συνηθισμένες. Ετσι, οι μαθητές του δημόσιου σχολείου περισσότερο ακούνε μουσική, ενώ οι μαθητές του ιδιωτικού παίζουν μουσική με κάποιο μουσικό όργανο. Αν θέλετε να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο από την εφημρίδα Καθημερινή πατήστε εδώ
Είναι σίγουρο ότι σήμερα τα παιδιά μας είναι πολύ πιο επιφορτισμένα με υποχρεώσεις από ότι ήταν οι προηγούμενες γενιές. Ας σκεφτούμε μονάχα πως καμιά φορά το ωράριό τους δεν θυμίζει σε τίποτα ωράριο μαθητή αλλά εργαζόμενου. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να έχει τη βοήθεια τη δική μας ώστε να καταφέρει να οργανωθεί και να βάλει προτεραιότητες.
Ας δούμε λοιπόν, πώς εμείς οι γονείς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας με ένα «σωτήριο» τρόπο και όχι με «μοιραίο» τρόπο που καθιστά τις σχέσεις μας μαζί τους τεταμένες.
Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι δεν είναι τόσο δύσκολο για ένα παιδί να τα βγάλει πέρα! Συνεπώς, δεν είναι απαραίτητη η συνεχής παρακολούθηση από εμάς. Το μυστικό λοιπόν για να είναι ένα παιδί και διαβασμένο και οι γονείς να είμαστε ήρεμοι χωρίς εντάσεις είναι να ισχύουν οι παρακάτω προϋποθέσεις.
Η βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχουν όρια στα παιδιά. Τα όρια στα παιδιά τίθενται με διάφορους τρόπους (βλ. σχετικό άρθρο) και δύο από τους τρόπους αυτούς είναι:
1. Συνέπεια και η σταθερότητα σε αυτό που έχουμε πει (πχ τιμωρία ή ανταμοιβή για κάτι)
2. αλλά και ο τόνος της φωνής μας.
Πιο συγκεκριμένα, αν θέλουμε να κάνουμε μια παρατήρηση στο παιδί για το διάβασμά του και η παρατήρηση αυτή δεν γίνει με σταθερότητα τότε ο γονέας φαίνεται ασυνεπής στο παιδί. Η ασυνέπεια είναι κάτι που τα παιδιά δεν μας το συγχωρούν! Μετά από μια ασυνέπεια παίζουν με τα όρια και τις αντοχές μας. Τα παιδιά όταν κάνουν τις σκανταλιές τους τις κάνουν γιατί θέλουν να βρουν τα όριά τους, θέλουν να τραβούν την προσοχή. Για αυτό πολλές φορές μπορεί να ακούσουν την παρατήρηση ενός τρίτου (πχ γιαγιά, δάσκαλος, άγνωστος), καθώς την καταλαβαίνουν ενώ με μας παίζεται ένα παιχνίδι ορίων.
Επίσης, το παιδί μάς ακούει πιο πολύ αν η φωνή μας είναι σταθερή και γλυκιά και χρησιμοποιούμε το α΄ ενικό και όχι το β΄. Για παράδειγμα: «Νιώθω ότι είναι καλό να διαβάσεις κι άλλο» αντί «Δεν διάβασες αρκετά»!!
Άρα,
1. Η σταθερή φωνή, το σαφές μήνυμα που δίνεται στα παιδιά είναι και η λύση στο πρόβλημα της μελέτης.
2. Η λίστα με τις υποχρεώσεις.
3. Το να μην κάθεται πάντα κάποιος κοντά στο παιδί ούτε καν για να το επιβλέπει, ώστε να μπει στη διαδικασία να διορθώνει μόνο του τις ασκήσεις.
4. Το να ξέρει το παιδί ότι οι γονείς είναι σταθεροί στην άποψή τους. Εδώ είναι η συνέπεια που αναφέραμε. Αν, λοιπόν, έχουμε βάλει ως «τιμωρία» στο παιδί να μην δει πχ τηλεόραση αν δεν έχει πρώτα διαβάσει, θα το τηρήσουμε ρητά! Ακόμα και αν είμαστε έτοιμοι να σπάσουμε. Ας θυμόμαστε πως ο καλός γονιός είναι αυτός που έβαλε όρια στα παιδιά του.
5. Η επικοινωνία με το παιδί πρέπει να είναι ένα συνεχές «δοũναι» και «λαβεîν» όπου το παιδί θα γνωρίζει ότι όταν ο γονέας λέει κάτι το εννοεί.
6. Και για τον γονέα θα είναι πιο εύκολο να αποποιηθεί τις μικρο-παρατηρήσεις σε ασήμαντα πράγματα οι οποίες μόνο κακό κάνουν. Δυσκολεύουν το ρόλο του γονέα να θέσει όρια και προτεραιότητες.
Ας έχουμε, λοιπόν, υπόψη μας ότι η σταθερότητα αλλά όχι η αυταρχικότητα, η συνέπεια αλλά όχι η απειλή μπορούν να βοηθήσουν τόσο στην καλή σχέση με το παιδί μας όσο και στο να θέσει τις προτεραιότητές του.
Μετά από την σύντομη παρουσίαση των κάποιων λύσεων σχετικά με τη θέσπιση ορίων ας περάσουμε πάλι στην εργασία του παιδιού στο σπίτι. Το δίπτυχο «Σπίτι και Διάβασμα» συνεισφέρουν στην καλή διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Για αυτό είναι σημαντικό να υπάρχουν:
1. Πρόγραμμα εργασίας που το έχουμε θέσει μαζί με το παιδί.
2. Ελεύθερος χρόνος (σύντομα σχετικό άρθρο)
3. Προσωπικός χώρος. Δηλαδή δικό του χώρο για να διαβάζει.
4. Ησυχία την ώρα του διαβάσματος.
5. Αποφυγή υποτίμησης της εργασίας του παιδιού («Τι έχεις εσυ; πφφ»).
6. Προτεραιότητα στα σχολικά καθήκοντα του παιδιού.
7. Να διαβάζει κυρίως μόνο του.
8. Να φτιάχνει τη τσάντα του πάντα μόνο του.
9. Να δείχνουμε εμπιστοσύνη στο παιδί ώστε να αυτενεργεί.
10. Να εξασφαλίζεται καθημερινά κάποια ώρα για παιχνίδι.
11. ΠΡΟΣΟΧΗ: η κόπωση προκαλεί το αντίθετο αποτέλεσμα από ότι αναμένουμε από τα παιδιά μας.
12. Να μάθει και να τηρεί από πολύ νωρίς ένα σύστημα εργασίας.
13. ΠΡΟΣΟΧΗ: στα εξωσχολικά του μαθήματα. ΜΗΝ ΤΟ ΦΟΡΤΩΝΟΥΝ!
14. Πνεύμα συνεργασίας με τους δασκάλους εκ μέρους μας.
15. Ας μην φερόμαστε στα παιδιά ως πολύ μικρά και τα συνηθίσουμε στην αναβολή!
16. Ας μην τα «παρατήσουμε» να τα κάνουν όλα μόνα τους σαν να είναι ενήλικες.
Και ας θυμόμαστε όταν βάζουμε κάποιους κανόνες πως είναι παιδιά και για αυτό είναι καλό να μην έχουμε τις απαιτήσεις όπως σε έναν ενήλικα.
Αλλά ας θυμόμαστε και πάλι όταν βάζουμε όρια, όπως πχ στη μελέτη το παρακάτω: «Όποιος δεν έχει σύνορα δεν έχει και τη δυνατότητα να κοιτάξει πέρα από αυτά». Για αυτό όταν βάζουμε όρια και κανόνες στα παιδιά τα βοηθάμε να πάνε παρακάτω!
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη φιλία στη σχολική ηλικία του παιδιού (5 με 11 χρονών) είναι κατά πρώτον πρακτικοί:
Η ΓΕΙΤΝΙΑΣΗ: τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία κρατούν πιο εύκολα τις φιλίες που μπορούν να συναντήσουν εύκολα, όπως στην γειτονιά τους.
Η ΟΜΟΙΟΤΗΤΑ: τα παιδιά που έχουν κοινές αντιλήψεις και ιδέες, όπως το αν τους αρέσει το διάβασμα ή ένα συγκεκριμένο παιχνίδι, μια εκπομπή στην τηλεόραση κ.α.
Οι ΚΟΙΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: τα παιδιά που μπορούν να κάνουν πράγματα μαζί με άλλα άτομα είτε είναι ετερόφυλα είτε ομόφυλα-για παράδειγμα ,δύσκολα θα συναφθεί μια φιλία ανάμεσα σε έναν πολύ καλό «αθλητή» και ένα πολύ καλό «πληροφοριακάριο» σε αυτή την ηλικία.
ΣΑΦΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: τα παιδιά που μπορούν να συνεννοηθούν και να ΑΝΤΑΛΛΑΞΟΥΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ μεταξύ τους θα κάνουν εύκολα δυνατές φιλίες, καθώς θα μοιραστούν μυστικά και απόψεις.
ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ: καθώς είναι σε μια ηλικία που μπορούν πλέον να διαχειρίζονται τις συγκρούσεις τους και να δίνουν λύσεις, χαιρόμαστε όταν διαφωνούν καθώς αποδεικνύεται μια ισότιμη φιλία.
ΑΜΟΙΒΑΙΟΤΗΤΑ: είναι εύκολο ακόμα στις ηλικίες αυτές το παιδί να μπει στη θέση του άλλου και να «συμπάσχει» στη στεναχώρια ή να συμμερίζεται τη χαρά του άλλου. Έτσι, χτίζεται η φιλία τους.
Όλα τα παραπάνω είναι στην ουσία κοινωνικές δεξιότητες που απαιτούν επικοινωνία και συνεργασία.
Η οικογένεια και πάλι παίζει σπουδαίο ρόλο στο να αναπτύξει και να εξασφαλίσει τις παραπάνω προϋποθέσεις ώστε τα παιδιά να μπορούν να δημιουργήσουν φιλίες.
Ας δούμε κάποιες διαφορές στον τρόπο έκφρασης της φιλίας των παιδιών, ανάλογα το φύλο τους.
Διαφορές στην φιλία αγοριών και κοριτσιών:
Τα αγόρια δεν έχουν τόσο στενό κύκλο και δεν μοιράζονται εύκολα μυστικά, όπως κάνουν τα κορίτσια. Παίζουν κάνοντας περισσότερη φασαρία και συνήθως γοητεύονται από πολύ πιο επιθετικά παιχνίδια.
Τα κορίτσια κάνουν πιο στενές σχέσεις και ανταλλάσσουν δώρα και φιλοφρονήσεις και δεν δέχονται εύκολα νέα άτομα στις παρέες του. Ανταλλάσσουν μυστικά και «κουτσομπολεύουν».
ΗΘΙΚΟΤΗΤΑ:
Η ηθικότητα εξαρτάται από τις αρχές της κάθε οικογένειας και τα βασικά στοιχεία της ηθικότητας είναι:
ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ
ΗΘΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Απαραίτητες προϋποθέσεις για την κοινωνική συναναστροφή.
Χαρακτηριστικά της ηθικότητας:
Αντίσταση στους πειρασμούς: δημιουργεί την ανησυχία όταν καταπατηθούν κάποιοι κανόνες και αποφέρει την ομολογία, ίσως την αυτό-κατηγορία αλλά και την επανόρθωση της «ζημιάς».
Αλτρουϊσμός: γενναιοδωρία, καλοσύνη, αλληλεγγύη
Όλα τα παραπάνω συνδέονται με τα όρια που έχουν τεθεί στα παιδιά και με το πώς τα παιδιά έχουν εσωτερικεύσει δικές μας συμπεριφορές και μοτίβα αλληλεπίδρασης.
Για να χτίσουμε καλή αυτοεκτίμηση στα παιδιά είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας δύο μαγικές λέξεις: Γονεϊκή ζεστασιά.
Υπάρχουν πολλοί τύποι γονέων και στους ήδη γνωστούς προστίθενται συνέχεια και άλλοι. Για παράδειγμα, έχουμε τους αυταρχικούς γονείς και τους δημοκρατικούς γονείς. Ή τους φροντιστικούς γονείς και τους γονείς που παραμελούν....και η κατηγοριοποίηση μπορεί να συνεχιστεί.
Κάθε τύπος γονέας έχει τη δυνατότητα να δώσει καλό πρότυπο στα παιδιά του, ακόμα και αν παρεκκλίνει από το πιο ορθόδοξο τύπο που είναι ο δημοκρατικός. Το μυστικό για αυτήν την επιτυχία είναι ότι κάθε μορφή διαπαιδαγώγησης και επικοινωνίας με τα παιδιά μας είναι σημαντικό να «ντύνεται» με πραγματική ζεστασιά και φροντίδα. Αυτό είναι που μπορεί να βοηθήσει το παιδί να χτίσει μια όμορφη γεμάτη αυτοπεποίθηση προσωπικότητα.
Η καλή αυτοπεποίθηση έχει τα παρακάτω 5 χαρακτηριστικά:
Ασφάλεια: το παιδί είναι σημαντικό να νιώθει ασφαλές στο σπίτι του. Ξεκινώντας με αυτό το συναίσθημα, σε κάθε χώρο θα μπορεί να βρει τη δυνατότητα να προσαρμοστεί και να ξεδιπλωθεί.
Αυτοεικόνα: η καλή αυτοεικόνα σχετίζεται με το πώς αντιλαμβάνεται το παιδί τον εαυτό του. Τα καλά λόγια των γονέων, που ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, είναι ένα μαγικό μυστικό επιτυχίας.
Καλό σχετίζεσθαι: η καλή κοινωνικοποίηση, το εμπλουτισμένο δίκτυο φίλων, μπορεί να κάνει το παιδί μας ισχυρό στην αυτοπεποίθησή του.
Στόχοι: πάντα η ύπαρξη στόχων βοηθά στο χτίσιμο καλής εικόνας για τον εαυτό μας.
Ολοκλήρωση στόχων: Για να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση χρειαζόμαστε την επιτυχία στους στόχους μας. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν υπάρχει καλή συνεννόηση στο κλάσμα επιτυχίες/προσδοκίες.
Προφανώς, ο παρανομαστής κρίνει την κατάσταση. Άρα, οι προσδοκίες είναι σημαντικό να είναι ρεαλιστικές και όχι τεράστιες. Κάθε μικρή επιτυχία, είναι ένα βήμα μπροστά. Εμείς, οι γονείς, οφείλουμε να καθοδηγήσουμε το παιδί σε αυτό. Στην ρεαλιστική στοχοθέτηση.
Συνήθως, κατηγοριοποιούμε τους ανθρώπους σε εσωστρεφείς και εξωστρεφείς. Αλήθεια, έχουμε εντοπίσει πως ανάμεσα στους εσωστρεφείς υπάρχουν και οι δειλοί άνθρωποι; Ας δούμε τι μπορεί να σημαίνει δειλία για τα παιδία μας, συγκεκριμένα:
Είναι σημαντικό τα παιδιά μας να κατακτήσουν την κοινωνική ανταγωνιστικότητα ως τα 6 τους χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί μας είναι σημαντικό να ξέρει πότε και τι και πώς να διεκδικεί. Αν δεν το κάνει πιθανόν να πρόκειται για ένα παιδί με δειλία.
Τι είναι δειλία;
Η συστολή, η αμηχανία, ο φόβος μπροστά σε κάτι. Μπορεί να είναι μόνιμη ή περιστασιακή. Κάποιοι την ονομάζουν κοινωνική φοβία. Φοβία θεωρείται μόνο όταν κάνει το άτομο να δυσλειτουργεί ΤΕΛΕΙΩΣ.
Βασικά χαρακτηριστικά της:
Στη ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Παθητικότητα
Αποστροφή βλέμματος
Δυσχέρειες στον λόγο
Ελάχιστη κίνηση σώματος
Στα ΓΝΩΣΤΙΚΑ σχήματα
Αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό
Αντίληψη για ένα μόνο «σωστό» δρόμο
Στο ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ
Μοναξιά
Άγχος
Η διαφορά της δειλίας από την εσωστρέφεια είναι ότι ο εσωστρεφής άνθρωπος προτιμά την απομόνωση, όμως είναι επαρκής στις κοινωνικές συναναστροφές.
Οι έφηβοι και οι ενήλικες μπορούν να εντοπίσουν αν είναι εσωστρεφείς ή εξωστρεφείς. Τα παιδιά όχι.
Παράγοντες:
Κληρονομικότητα: έχει αποδειχτεί ότι βιολογικά υπάρχει μία μεγέθυνση στην αμυγδαλή του εγκεφάλου.
Περιβάλλον:
Υπερπροστατευτικοί γονείς
Ασυνεπής συμπεριφορά γονέων
Κριτική, απόρριψη, υπερβολικές απειλές
Ανασφαλείς δεσμοί με γονείς (οι γονείς δείχνουν πώς θα ήθελαν να είναι τα παιδιά τους).
Πότε να ανησυχήσουμε για τη δειλία;
Όταν είναι μόνιμη και αρχίζει να επηρεάζει την αυτοεικόνα του. Με άλλα λόγια, όταν παρατηρήσουμε να έχουν πολύ φτωχές σχέσεις με τους συμμαθητές τους και βγάζουν καταστροφικά συναισθήματα. Αυτό προκαλεί μειωμένες κοινωνικές ευκαιρίες, και προκαλούν την άγνοια στο περιβάλλον τους.
Τρόποι αντιμετώπισης:
Αλλαγή κοινωνικού περιβάλλοντος
Ενίσχυση αυτοεικόνας με επαίνους
Προσδιορισμός στόχων
Αποφυγή ετικετοποίησης
Βιβλιοθεραπεία
Παρρησιακή συμπεριφορά - διεκδίκηση χωρίς να καταστρατηγήσει τους άλλους.
Οι παρακάτω ερωτήσεις αξιολογούν τα δυνατά και αδύνατα χαρακτηριστικά σου όσων αφορά το διάβασμα. Διάβασε κάθε ερώτηση. Απάντησε με N (Ναι), Ο (Όχι) και ΜΦ (Μερικές Φορές). Στη συνέχεια γράψε τον αριθμό των απαντήσεων που σημείωσες με Ν στο τέλος της επόμενης σελίδας. ΟΡΓΑΝΩΣΗ
_____
Έχω όλα τα υλικά που χρειάζομαι για το σχολείο;
_____
Έχω οργανωμένα τα τετράδια και τα υλικά που χρειάζομαι για να μπορώ εύκολα να τα βρω;
_____
Κρατάω ένα πρόγραμμα διαβάσματος και δραστηριοτήτων;
_____
Γράφω τις εργασίες μου σε σημειωματάριο εργασιών;
_____
Έχω ένα οργανωμένο πλάνο με τη σειρά των εργασιών που έχω να κάνω;
_____
Ολοκληρώνω και παραδίδω τις εργασίες μου στην ώρα τους;
_____
Κρατάω και τηρώ ένα γραπτό πλάνο για τις εργασίες που έχω μακροπρόθεσμα;
ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΣΤΥΛ
_____
Βάζω τα δυνατά μου όταν διαβάζω;
_____
Καταλαβαίνω πού, πότε και πώς διαβάζω καλύτερα;
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
_____
Οι καθηγητές μου συνήθως βλέπουν θετικά τη συμπεριφορά μου στην τάξη;
_____
Συνήθως ξέρω τι απαιτήσεις έχει κάθε καθηγητής από μένα;
_____
Μπορώ να ζητήσω βοήθεια από τους καθηγητές μου όταν τη χρειάζομαι;
_____
Συζητάω προβλήματα σχετικά με το σχολείο με τους καθηγητές μου;
_____
Επικοινωνώ καλά με άλλους μαθητές και τους σέβομαι;
ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
_____
Μπορώ να αναγνωρίσω θέματα, κεντρικές ιδέες και επιμέρους λεπτομέρειες σε κείμενα;
_____
Καταλαβαίνω τι διαβάζω στα βιβλία του σχολείου χωρίς να χρειάζεται να ξαναδιαβάσω;
_____
Μπορώ να κάνω περίληψη με δικά μου λόγια από κάτι που διάβασα;
_____
Χρησιμοποιώ λέξεις κλειδιά σε ένα κείμενο για να με βοηθήσουν να βρω σημαντικές πληροφορίες στο κείμενο;
_____
Ρίχνω μια ματιά στα περιεχόμενα ενός βιβλίου;
_____
Διαβάζω προσεχτικά τα βιβλία μου;
_____
Έχω μια πετυχημένη μέθοδο για να μαθαίνω καινούριο λεξιλόγιο και να το θυμάμαι;
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
_____
Κρατάω σημειώσεις κατά τη διάρκεια της παράδοσης;
_____
Παίρνω τα πιο σημαντικά από την παράδοση;
_____
Χρησιμοποιώ διάφορους τρόπους για να κρατάω σημειώσεις;
_____
Χρησιμοποιώ συντομογραφίες όταν κρατάω σημειώσεις;
_____
Χρησιμοποιώ τις σημειώσεις μου όταν κάνω επανάληψη;
_____
Συνδυάζω πληροφορίες από τα βιβλία μαζί με τις σημειώσεις μου;
_____
Κάνω επανάληψη στις σημειώσεις μου μετά από λίγο χρονικό διάστημα;
ΜΝΗΜΗ
_____
Ξέρω άλλους τρόπους για να θυμάμαι τα μαθήματα εκτός από να τα διαβάζω ξανά και ξανά;
_____
Χρησιμοποιώ διάφορους τρόπους για να θυμάμαι πληροφορίες;
_____
Όταν γράφω διαγώνισμα, θυμάμαι αρκετές πληροφορίες από αυτές που προσπάθησα να θυμηθώ;
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ
_____
Όταν γράφω διαγώνισμα, ακολουθώ τις οδηγίες πολύ προσεχτικά;
_____
Χρησιμοποιώ διάφορες στρατηγικές όταν γράφω διαφορετικού είδους διαγωνίσματα;
_____
Προετοιμάζομαι αποτελεσματικά για διαγωνίσματα και εξετάσεις;
_____
Είμαι ικανοποιημένος/η με τον τρόπο που διαβάζω;
_____
Είμαι ευχαριστημένος/η με τους βαθμούς μου;
ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
_____
Κάνω τα μαθήματά μου σε ένα περιβάλλον που μου επιτρέπει να συγκεντρώνομαι;
_____
Αφιερώνω αρκετό χρόνο στα μαθήματά μου για να κάνω καλή δουλειά;
_____
Ολοκληρώνω τη δουλειά μου εντός προθεσμίας;
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΓΧΟΥΣ
_____
Έχω τη σιγουριά ότι μπορώ να τα πάω καλά στο σχολείο;
_____
Είμαι θετικός/η για το διάβασμα;
_____
Αισθάνομαι άνετα, όσο οι περισσότεροι μαθητές, για το διάβασμα και τα διαγωνίσματα;
_____
Ξέρω τρόπους που θα με βοηθήσουν να χαλαρώσω και να ηρεμήσω;
Family rules and boundaries can provide a sense of stability to teens who are struggling to decipher relationships, roles, and even their own personalities. Although they may protest loudly against being required to live up to certain standards, when they have a hand in crafting those standards, and when those standards are demanding but fair, teenagers will flourish. Having something steady, firm, and predictable in a head spinning world is like being handed a map, with NORTH plainly marked. Clear boundaries and standards are the gauge by which all other information is measured.
Disciplining teenagers is difficult, but it is critical if teens are to learn that their behavior has consequences.
Some of the odiousness of enforcing rules can be eliminated by engaging children in the process of setting the rules and assigning consequences before the rules are broken.
When parents include teenagers in establishing clear rules about appropriate behavior and consequences, the arguments over rules and punishment end. Children can no longer claim that punishments or expectations are unfair, and parents can take on the role of calmly enforcing the pre-arranged consequences instead of having to impress upon the child the seriousness of the problem and scramble to find an appropriate punishment.
The temptation to react emotionally when children break rules is alleviated because a breach of the rules is no longer perceived as an assault on parental authority, since it is by the authority of the family, not the authority of the parents, that the rules were established. Helping to set the rules may not dissuade teenagers from breaking them sometimes, but it can help parents to avoid a power struggle with their teenagers.
Another big trap in parent-teen relationships is the confusion of psychological control (the opposite of psychological autonomy) with discipline. Demanding a certain level of behavior of children does not exclude allowing, or even encouraging them to think and express opinions different than one's own.
Too many parents get caught up in focusing on controlling their child, believing that controlling the way their child thinks will translate into controlling what their child does. By using guilt, withdrawing love, or invalidating feelings or beliefs, the parent hopes to make the child see things the parent's way, ensuring compliance with parental expectations.
There is a fine line here; one of the roles of parents is to help children make sense of the world by offering explanations or interpretations of events. It is when these parental offerings take on the tone of exclusiveness -- when parents cannot respectfully consider and discuss a teenager's interpretation of his or her own experience -- that psychological control has taken over.
Parents should also be aware that it is the teenager's perspective on the forcefulness of the suggestion which counts. Psychological control is damaging if it is perceived by the teenager, regardless of parental intention. While a parent may feel that a discussion has taken on the tone of a healthy debate, to a teenager the same interchange can feel absolutely crushing.
Interestingly, boys are more likely to report that their parents squelch their psychological autonomy than are girls. Whether this is a difference in the way parents actually relate to teenage boys versus teenage girls, or whether it is a difference in perception of boys versus girls is unclear.
When discipline becomes a matter of calmly enforcing family rules about behavior, many of the problems associated with psychological control are alleviated.
When children have a problem with delinquency, parents generally tend to respond to it with less behavioral control, and more psychological control as time goes by. This appears to set up a vicious cycle, as teenagers respond to both lack of monitoring and the presence of psychological control by acting out, or becoming more delinquent.
If parents can break this cycle by treating delinquent behavior with increased monitoring rather than attempting to control it by inducing guilt, withdrawing love, or other means of psychological control, teenagers are more likely to respond with better behavior.
In short, parents who concentrate on trying to control their child's behavior rather than trying to control their child are going to have much more success and a lot less grief.
Many teens experience a time when keeping up with school work is difficult. These periods may last several weeks and may include social problems as well as a slide in academic performance.
Research suggests that problems are more likely to occur during a transitional year, such as moving from elementary to middle school, or middle school to high school.
Some adolescents are able to get through this time with minimal assistance from their parents or teachers. It may be enough for a parent to be available simply to listen and suggest coping strategies, provide a supportive home environment, and encourage the child's participation in school activities.
However, when the difficulties last longer than a single grading period, or are linked to a long-term pattern of poor school performance or behavior problems, parents and teachers need to intervene.
Identifying Adolescents Who Are At Risk for Failure
Some "at-risk" indicators, such as those listed here, may represent persistent problems from the early elementary school years for some children. Other students may overcome early difficulties but begin to experience related problems during middle school or high school. For others, some of these indicators may become noticeable only in early adolescence.
To intervene effectively, parents and teachers can be aware of some common indicators of an adolescent at risk for school failure, including:
Attention problemsas a young child-- the student has a school history of attention issues or disruptive behavior.
Poor grades-- the student consistently performs at barely average or below average levels.
Absenteeism-- the student is absent five or more days per term.
Lack of connection with the school-- the student is not involved in sports, music, or other school-related extracurricular activities.
Behavior problems-- the student may be frequently disciplined or show a sudden change in school behavior, such as withdrawing from class discussions.
Lack of confidence-- the student believes that success is linked to native intelligence rather than hard work, and believes that his or her own ability is insufficient, and nothing can be done to change the situation.
Limited goals for the future-- the student seems unaware of available career options or how to attain those goals.
When more than one of these attributes characterizes an adolescent, the student will likely need assistance from both parents and teachers to complete his or her educational experience successfully. Girls, and students from culturally or linguistically diverse groups, may be especially at risk for academic failure if they exhibit these behaviors. Stepping back and letting these students "figure it out" or "take responsibility for their own learning" may lead to a deeper cycle of failure within the school environment.
Teens Want To Feel Connected to Their Family and Their School
In a recent survey, when students were asked to evaluate their transitional years, they indicated interest in connecting to their new school and requested more information about extracurricular activities, careers, class schedules, and study skills. Schools that develop programs that ease transitions for students and increase communication between schools may be able to reduce student failure rates.
The Role of Parenting Style
Parenting style may have an impact on the child's school behavior. Many experts distinguish among permissive, authoritarian, and authoritative parenting styles. These parenting styles are associated with different combinations of warmth, support, and limit-setting and supervision for children.
The permissive style tends to emphasize warmth and neglect limit-setting and supervision; the authoritarian style tends to emphasize the latter and not the former; while the authoritative style is one in which parents offer warmth and support, and limit-setting and supervision. When the authoritative parenting style is used, the adolescent may be more likely to experience academic success.
It is important to remember that adolescents need their parents not only to set appropriate expectations and boundaries, but also to advocate for them.
Parents -- and teachers -- can assist teens by:
Making the time to listen to and try to understand the teen's fears or concerns
Setting appropriate boundaries for behavior that are consistently enforced
Encouraging the teen to participate in one or more school activities
Attending school functions, such as sports, and plays
Meeting as a team, including parents, teachers, and school counselor, asking how they can support the teen's learning environment, and sharing their expectations for the child's future
Arranging tutoring or study group support for the teen from the school or the community through organizations such as the local YMCA or a local college or university
Providing a supportive home and school environment that clearly values education
Helping the teen think about career options by arranging for visits to local companies and colleges, picking up information on careers and courses, and encouraging an internship or career-oriented part-time job
Encouraging the teen to volunteer in the community or to participate in community groups such as the YMCA, Scouting, 4-H, religious organizations, or other service-oriented groups to provide an out-of-school support system
Emphasizing the importance of study skills, hard work, and follow-through
Don't Give Up on Your Child
Understanding the factors that may put an adolescent at-risk for academic failure will help parents determine if their teen is in need of extra support. Above all, parents need to persevere. The teen years do pass, and most adolescents survive them, in spite of bumps along the way.
Being aware of common problems can help parents know when it is important to reach out and ask for help before a difficult time develops into a more serious situation.
Για να χτίσουμε καλή αυτοεκτίμηση στα παιδιά είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας δύο μαγικές λέξεις: Γονεϊκή ζεστασιά.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ