" Είμαι έφηβος - γνωρίζω τον εαυτό μου - συνειδητοποιώ τα προβλήματά μου"

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΟΙΡΩΝ  μαθήτρια :Στέλλα Ρογδάκη

Σχολικό έτος 2010 - 2011

"Είμαι έφηβος - γνωρίζω τον εαυτό μου - συνειδητοποιώ τα προβλήματά μου"

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΟΙΡΩΝ " Είμαι έφηβος - γνωρίζω τον εαυτό μου - συνειδητοποιώ τα προβλήματά μου" Υπεύθυνη καθηγήτρια : Βέρα Δακανάλη Σχολικό έτος: 2010- 2011 Μέσα από τα φυλλάδια-μαθήματα του "Στηρίζομαι στα πόδια μου" ο μαθητής γνωρίζει τον εαυτό του. Προτείνει τους δέκα δικούς του όρους ώστε η ομάδα να λειτουργήσει καλύτερα, παρουσιάζει τον εαυτό του, τους στόχους του, τις αξίες του, τις επιρροές του, τη φιλία και τον πόλο των φύλων. …… Ο μαθητής γνωρίζει τον όρο "εφηβεία" μέσα από πληροφορίες που ο ίδιος βρίσκει και επεξεργάζεται. Θέτει ερωτήσεις σε μαθητές, γονείς και καθηγητές. Παραθέτει σκέψεις - απόψεις - συμβουλές. Τι είναι η εφηβεία; Η εποχή των αλλαγών στο σώμα, που θα κάνουν τα κορίτσια γυναίκες και τα αγόρια άντρες. Η εποχή της 'επανάστασης', η εποχή που ο κίνδυνος μοιάζει να έλκει τους νέους, που ανοίγουν τα φτερά τους, για να γνωρίσουν τον κόσμο. Πώς όμως ορίζεται πιο συγκεκριμένα; Αρχίζει με την πρώτη εμφάνιση των σημείων της ήβης, όπως ανάπτυξη των μαστών (στα κορίτσια), εμφάνιση τριχοφυΐας, αλλοίωση της φωνής (ανάλογα σε κάθε φύλο) κλπ. Από τη βιολογική σκοπιά η εφηβεία τοποθετείται σε στενά σχετικά πλαίσια. Έτσι θεωρείται ότι ολοκληρώνεται με την απόκτηση της ικανότητας του ατόμου για αναπαραγωγή. Από την κοινωνιολογική πλευρά η εφηβεία τελειώνει όταν το άτομο αναλαμβάνει ευθύνες απέναντι στην κοινωνία, συνειδητοποιώντας τη θέση του και τη σχέση του στην ομάδα. Από την ιατρική πλευρά, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας θεωρεί ότι τα χρονικά πλαίσια της εφηβείας κυμαίνονται από 10-19 ετών. Εφηβεία Άλλες ονομασίες Ήβη Αλλαγές κατά την εφηβεία Η εφηβεία είναι διαρκεί εφτά έως οκτώ χρόνια, και περιλαμβάνει τις αλλαγές που συμβαίνουν στους τέσσερις βασικούς τομείς της ανάπτυξης: τον βιοσωματικό, τον γνωστικό, τον συναισθηματικό, και τον κοινωνικό. Ό έφηβος δεν είναι πια παιδί, αλλά ούτε και ενήλικος. Παρουσιάζει δηλαδή χαρακτηριστικά που κάποια θυμίζουν την παιδική ηλικία και κάποια άλλα την ώριμη ηλικία. Γι' αυτόν τον λόγο, η περίοδος της εφηβείας χαρακτηρίζεται "μεταβατική". Οι πιο συνηθισμένες αντιδράσεις και ανησυχίες που βιώνουν οι έφηβοι είναι μεταξύ των άλλων οι εξής: Η επιθυμία να μένουν μόνοι Ενώ σε όλο το προηγούμενο διάστημα της ζωής του το παιδί αποζητά συνεχώς την επαφή με άλλα άτομα, με την είσοδο του παιδιού στην εφηβεία το άτομο αποσύρεται από πολλές δραστηριότητες όπου πριν είχε. Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να έχουν να κάνουν σχέση τόσο με την οικογένεια (διακοπές, οικογενειακές γιορτές κτλ) όσο και με συνομηλίκους του. Η αποστροφή για την εργασία Ο έφηβος δε δείχνει κανένα ενδιαφέρον τόσο για τις σχολικές του υποχρεώσεις όσο και να ασχοληθεί με το σπίτι και τις δουλειές που χρειάζεται να γίνουν. Η ταχεία βιοσωματική ανάπτυξη του εφήβου του απορροφά μεγάλο μέρος της ενεργητικότητας του με αποτέλεσμα συχνά να δείχνει κουρασμένος. Ανία Ο έφηβος νοιώθει πλήξη για τα παιχνίδια που πριν αγαπούσε, για την κοινωνική ζωή που είχε δημιουργήσει, για ομαδικές δραστηριότητες που πριν επιδίωκε. Νευρικότητα Η υπερένταση που βιώνει ο έφηβος είναι μεγάλη. Αυτό τον οδηγεί σε υπερκινητικότητα και σε έλλειψη προσοχής Στην προσπάθεια του να ελέγξει τις ψυχικές εντάσεις της περιόδου αυτής τόσο πιο πολύ νευρικότητα εκδηλώνει. Ευαισθησία Η διατάραξη της ισορροπίας των ορμονών είναι υπεύθυνη για τις αλλαγές στην διάθεση ενός εφήβου. Το άτομο συγκινείται εύκολα, είναι πιο ευαίσθητο, τσακώνεται πιο εύκολα, είναι ευέξαπτο κτλ. Με την πάροδο της περιόδου αυτής επέρχεται η νέα ορμονική ισορροπία και μαζί με αυτή, η συναισθηματική ωρίμανση και σταθερότητα. Άλλες αλλαγές Ακόμα στην εφηβεία παρατηρούνται: Η υπεραπασχόληση με θέματα που αφορούν το σεξ, η εναντίωση σε κάθε μορφή εξουσίας, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, η ονειροπόληση, η εχθρική στάση απέναντι στους γονείς, τους καθηγητές κτλ. Στρες εξετάσεων Σύντομη περιγραφή-ορισμός Όταν δίνουμε εξετάσεις, και γενικά όταν πρόκειται να αξιολογηθούμε για τις γνώσεις μας ή για να επιλεχτούμε για μια εργασία, είναι φυσικό να αισθανόμαστε στρες. Το στρες έχει επιδράσεις στο σώμα μας (π.χ. ταχυπαλμία, λαχάνιασμα, κόμπος στο λαιμό, ζαλάδες, ναυτία, συχνοουρία, εφίδρωση, κλπ), στις σκέψεις μας (π.χ. σύγχυση, δυσκολία στη συγκέντρωση, κλπ) και στη διάθεσή μας (π.χ. νευρικότητα, υπερδιέγερση, ανυπομονησία, τρόμος, κατάθλιψη, κλπ). Το στρες όμως δεν έχει μόνο αρνητικές συνέπειες, παρά μόνο όταν είναι υπερβολικό. Αντίθετα μας δίνει την απαραίτητη ενέργεια και θέτει τον οργανισμό μας σε εγρήγορση για να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση. Το ζητούμενο άρα είναι να ελέγξουμε το υπερβολικό στρες. Αυτό μπορούμε να το επιτύχουμε ελέγχοντας τις σκέψεις, αφού αυτές διαμορφώνουν τα συναισθήματά μας και επιτρέπουν στο στρες να μας κυριεύσει. Τι πρέπει να αποφεύγουμε Ο ψυχολόγος Άαρον Μπεκ περιέγραψε πως ο λανθασμένος τρόπος σκέψης μπορεί να γίνει δυσλειτουργικός. Όταν προετοιμαζόμαστε λοιπόν για τις εξετάσεις πρέπει να αποφύγουμε τις δυσάρεστες σκέψεις, όπως τι κακό βαθμό θα πάρουμε στις εξετάσεις ή τι θα πουν οι γονείς μας, που το μόνο αποτέλεσμα που μπορούν να έχουν είναι να μην μας αφήνουν να συγκεντρωθούμε. Επίσης δεν πρέπει να γενικεύουμε, αφού οι καθηγητές, το σχολείο και οι συμμαθητές μας δεν έχουν καμία σχέση με τις εξετάσεις. Όταν λόγω του στρες δεν προσέχουμε στην τάξη αποκλείουμε μια σημαντική πηγή βοήθειας. Η καταστροφολογία πρέπει επίσης να αποφευχθεί. Αν δεν πετύχουμε στο πανεπιστήμιο φέτος δεν θα καταστραφεί η ζωή μας. Η επιλεκτική αντίληψη δεν θα μας βοηθήσει, αφού αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η ύλη που έχουμε ήδη καλύψει και όχι η ύλη που έχουμε ακόμα μπροστά μας. Οι ασπρόμαυρες σκέψεις, όπως "αν δεν πάρω καλό βαθμό δεν αξίζω" ή "αν δεν είμαι άριστη είμαι αποτυχημένη", αποτελεί ανελαστική σκέψη. Δεν είναι όλα άσπρα ή μαύρα και δεν μπορούμε να είμαστε τέλειοι σε όλα. Οι επικριτικές ετικέτες, όπως "είναι χαζή", ή "είμαι τεμπέλα", δεν στηρίζουν την προσπάθειά μας. Τα παράλογα πιστεύω, όπως "η ζωή είναι άδικη", δεν προσφέρουν τίποτα γιατί είναι γεγονός ότι η ζωή δεν έχει μόνο χαρές αλλά και εμπόδια και δυσκολίες. Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία, η αρνητική πρόβλεψη που κάνουμε για τον εαυτό μας στο μέλλον, είναι μια παγίδα στην οποία δεν πρέπει να πέσουμε. Τέλος, η μετατόπιση είναι επίσης ένας μηχανισμός που εμποδίζει την επίδοσή μας. Για να αποφύγουμε την στρεσιογόνο δραστηριότητα, επισκεπτόμαστε το ψυγείο, χαζεύουμε τηλεόραση, τηλεφωνούμε σε φίλους, απασχολώντας το νου μας και χάνοντας πολύτιμο χρόνο χωρίς αποτέλεσμα. Ποιες σκέψεις μας βοηθούν  αντίδοτο για όλα αυτά είναι η θετική σκέψη, βασισμένη σε θετικές προσδοκίες, σε θετική προετοιμασία και στη θετική αξιολόγηση του εαυτού μας και της κατάστασης που αντιμετωπίζουμε. Παραδείγματα θετική σκέψεις είναι: "θα διαβάσω με σύστημα και θα πετύχω", "είμαι ικανός/ή και έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου" και "θα συναναστρέφομαι με ανθρώπους που με ενθαρρύνουν". Τι βοηθά στο διάβασμα Η φαντασία και οι οργανωτικές ικανότητες στο διάβασμα μας βοηθούν να πετύχουμε τους στόχους μας. Άρα είναι σημαντικό ο καθορισμός των στόχων και των κινήτρων που θα δώσουν ώθηση στις προσπάθειες μας. Αξίζει επίσης να θυμόμαστε ότι ο καλός ύπνος ξεκουράζει τον οργανισμό και μας κάνει πιο αποδοτικούς, να αποφεύγουμε τα μεγάλα και βαριά γεύματα, να ασκούμαστε, να χαλαρώνουμε, και να τονώνουμε τον ενθουσιασμό μας. Μνήμη Ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν την επίδοσή μας στις εξετάσεις είναι η μνήμη. Η μνήμη χωρίζεται στην βραχύχρονη, στην οποία οι πληροφορίες δεν συγκρατούνται για πολύ χρόνο, και στην μακρόχρονη, στην οποία καταχωρούνται γνώσεις και αναμνήσεις, τις οποίες μπορούμε να ανακαλέσουμε αργότερα, έχει τεράστια αποθέματα και γίνεται αποτελεσματικότερη με την εξάσκηση. Η μνήμη επηρεάζεται από ενδογενείς παράγοντες, όπως ο θυμός, η ανία, η ανυπομονησία, και από εξωγενείς παράγοντες, όπως η ζέστη, η φασαρία ή ο κακός φωτισμός στο χώρο που διαβάζουμε. Τέλος, η κατανόηση του αντικειμένου που μελετάμε και το σταδιακό και μεθοδικό διάβασμα διευκολύνουν την μνήμη μας. Μπορούν οι γονείς να αντικαταστήσουν την παρέα και τη φιλία;;;;;;; Υπάρχει από πολλούς γονείς η εντύπωση ότι οι παρέες και οι φιλίες είναι περιττές αφού και οι ίδιοι μπορούν να την αντικαταστήσουν. Είναι σωστή η γνώμη τους; Τι πιστεύουν οι έφηβοι; Ποια η αντίδραση τους ότι το ακούν; "Η λεγόμενη φιλία μεταξύ παιδιών και γονέων, όχι όμως η καθ' εαυτή φιλία" - λέει ο ψυχίατρος Αρ. Α. Ασπιώτης Τα 10 ΑΝ και το 1 ΟΜΩΣ · Αν στη παρέα σου νιώθεις άνεση, σιγουριά, εκτίμηση..... · Αν εκεί μπορείς να συζητάς τα προβλήματα σου ανοιχτά, να εκθέτεις τους προβληματισμούς σου να παραθέτεις τις απόψεις σου, να βλέπεις ίδια ενδιαφέροντα κι επιδιώξεις, που τα θεωρείς τόσο απαραίτητα..... · Αν θέλεις να κινείσαι ελεύθερα..... · Αν ξαφνικά απογοητεύσαι από τη δέσμευση των γονιών σου.... · Αν ενώ στους μεγάλους βλέπεις όλο "μη" και "πρέπει" που δεν συναντάς στους φίλους σου.... · Αν εκείνοι σε δέχονται όπως είσαι και σε παραδέχονται..... · Αν "στη δίνει" με τους "δικούς σου" και με τους καθηγητές που δεν βλέπουν τίποτα καλό πάνω σου.... · Αν με την παρέα σου νιώθεις ότι βγαίνεις από την απομόνωση..... · Αν εκεί "στα παιδιά" βλέπεις τον εαυτό σου..... · Αν νιώθεις μαζί τους καλύτερα και σε καταλαβαίνουν.... Τότε είναι φανερό πως η τάση που αισθάνεσαι μέσα σου για να συναντάς τους συνομηλίκους σου στην παρέα οπωσδήποτε έχει νόημα. Μην καταπνίξεις αυτή την τάση. Όσο κι αν κάποιοι μεγαλύτεροι -που όμως σ' αγαπούν πραγματικά- θέλουν να την υποτιμήσουν, να την υποκαταστήσουν. ΟΜΩΣ είναι απαραίτητο να λάβεις κάποια δεδομένα. Ποια είναι ψάξε γύρω σου, πρόσεχε τι σου λένε και θα τα βρεις. "Ναι οι παρέες θα αξίζουν πάντοτε, όσο αξίζουν και τα μέλη που τις απαρτίζουν". Γιατί οι έφηβοι υπακούουν στην παρέα; ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Οι γονείς στις μέρες μας βρίσκονται σε μεγάλη αμηχανία γύρω από την ανατροφή των παιδιών τους. Αυτό δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει αν σκεφτούμε πόσες αντιφατικές απόψεις κυκλοφορούν πάνω στο θέμα αυτό , ακόμα και ανάμεσα στους ειδικούς. Στη βικτοριανή εποχή τα πράγματα ήταν πιο πολύ απλά. Υπήρχαν ορισμένοι κανόνες και πρότυπα συμπεριφοράς με τα οποία έπρεπε να συμμορφωθεί το παιδί. Έπρεπε να είναι υποτακτικό φρόνιμο, να έχει καλούς τρόπους, να μην υψώνει την φωνή και να ανατρέφεται έτσι που να ανταποκρίνεται στις κοινωνικές απαιτήσεις και τους ηθικούς κανόνες. Όσο πιο γρήγορα αρχίζαμε να το σπρώχνουμε στον καθωσπρεπισμό τόσο καλύτερα ήταν. Το να μεγαλώσει ένα παιδί με καλή συμπεριφορά ήταν η μεγαλύτερη φιλοδοξία της βικτοριανής μητέρας. Και το χρέος του πατέρα, σαν γύριζε από την δουλεία ήταν να εδραιώνει το έργο της με την τιμωρία και το ξύλο. Η σωματική τιμωρία είναι τόσο ανεπιθύμητη όσο και περιττή και θα έπρεπε να βρούμε καλύτερους τρόπους πειθάρχησης. Αλλά το να ισχυριστούμε πώς η σωματική τιμωρία σχεδόν πάντα οδηγεί στις σεξουαλικές διαστροφές, είναι μια διαστρέβλωση των γεγονότων. Ευτυχώς χρειάζονται πολύ περισσότερα πράγματα για να προκληθεί μια σεξουαλική διαστροφή και πολλοί από μας αποτελούμε ζωντανές μαρτυρίες πως ένα μαστίγωμα μπορεί να αφήσει στην ψυχή, τόσα λίγα σημάδια όσα και στο κορμί . Οι γονείς της προηγούμενης γενιάς δεν ήθελαν με κανένα τρόπο να παραδεχτούν πως η κακή συμπεριφορά ή η νεύρωση του παιδιού μπορούσε να οφείλεται σε οποιαδήποτε βαθμό, στην ανατροφή που του έδιναν, η σημερινή μητέρα βιάζεται να παραδεχτεί μιλώντας για το δύσκολο παιδί της. "Νομίζω πως και ο τρόπος που το μεγάλωσα το κάνει να φέρεται έτσι. Μακάρι να ήξερα τι είναι αυτό!". Και είναι πολύ πρόθυμη να ερευνήσει τα αίτια αυτά και να δεχτεί συμβουλές. Γιατί δεν είναι μόνο οι κακοί γονείς, που έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα με τα παιδιά τους. Πολύ συχνά το ίδιο συμβαίνει και με τους γονείς που έχουν καλές προθέσεις και θέλουν να κάνουν το παν για να τα μεγαλώσουν, μα που τους λείπουν οι κατάλληλες καθοδηγητικές αρχές. Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ Δεν μεγαλώνουμε μόνο, εξελισσόμαστε κιόλας. Μεγαλώνω σημαίνει πως αυξάνω το ανάστημα μου, ενώ εξελίσσομαι σημαίνει πως αλλάζω μορφή. Τη διαφορά αυτή εύκολα μπορούμε να την παρατηρήσουμε στη φύση. Το σκουλήκι δε μεγαλώνει απλώς, αλλά εξελίσσεται σε χρυσαλίδα και μετά σε πεταλούδα, δηλαδή σε ένα πλάσμα εντελώς διαφορετικό. Ο βάτραχος δεν μεγαλώνει μόνο αλλά εξελίσσεται από την κατάσταση του γυρίνου, ενώ ήταν ζώο και ανέπνεε κάτω από το νερό, γίνεται ζώο που αναπνέει στον αέρα. Σε κάθε στάδιο το ζώο είναι μια διαφορετική οντότητα, ένα διαφορετικό πλάσμα, που προκύπτει από την ανάπτυξη αυτή. Τόσο θαυμαστή είναι η αλλαγή αυτή που το σκουλήκι δεν αναγνωρίζεται σαν πεταλούδα. Το ίδιο συμβαίνει και με το παιδί. Δεν μεγαλώνει μόνο περνώντας από την παιδική ηλικία στην εφηβική, για να φτάσει στην ενήλικη ζωή, αλλά εξελίσσεται κιόλας. Αν μεγαλώναμε απλώς θα είμαστε όλοι μας μεγάλα χοντρά μωρά. Υπάρχουν πράγματι μερικοί άνθρωποι που ταιριάζουν με το σχήμα αυτό, όπως το χοντρό αγόρι του Πέκαμ στην ιστορία του Ντίκενς, που περνούσε τον καιρό του με το να τρώει και να κοιμάται, μια κατάσταση που αναγνωρίζεται ιατρικά σαν το σύνδρομο Φρόλιχ και που χαρακτηρίζεται μεταξύ των άλλων από μια έλλειψη σεξουαλικής ωρίμανσης. Κανονικά το μεγάλωμα και η εξέλιξη βαδίζουν μαζί, αυτός ίσως είναι ο λόγος που ο Τζέζελ δεν κάνει διάκριση ανάμεσα στα δύο. Είναι αλήθεια πως δεν μπορούμε να τα χωρίσουμε, μπορούμε όμως να τα διακρίνουμε και πρέπει να το κάνουμε αυτό αν θέλουμε να καταλάβουμε το παιδί. Γιατί πολλές φορές ορισμένα παιδιά όπως τα διανοητικά ανάπηρα, μεγαλώνουν χωρίς να εξελίσσονται. Και άλλες φορές ορισμένα παιδιά εξελίσσονται χωρίς να μεγαλώνουν. Ο τύπος του αγοριού που ονομάζουμε καθυστερημένο, είναι κάποιος που έχει μεγάλο σώμα αλλά μια ανεπάρκεια στην πνευματική του ανάπτυξη. Οι μικρόσωμοι άνθρωποι απέχουν πολύ από το να είναι οι λιγότερο έξυπνοι. Έτσι ένας νάνος μπορεί να είναι πολύ πιο έξυπνος από ένα γίγαντα, που έχει ένα περίσσευμα από ορισμένες ορμόνες. Ένας Δαβίδ μπορεί να νικήσει με την εξυπνάδα το Γολιάθ και ένας Οδυσσέας μπορεί να ξεγελάσει το μονόφθαλμο τέρας, τον Κύκλωπα Πολύφημο. Τονίζω τη διάκριση αυτή γιατί έχει πρακτική σημασία. Η σωματική Ανάπτυξη Η σωματική ανάπτυξη κι το ανάστημα ενός παιδιού μπορούν να καθορίσουν τη θέση του μέσα στον κόσμο. Κάθε αγόρι θέλει να γίνει "μεγάλος άντρας" και κάθε κορίτσι "μεγάλη γυναίκα", πιστεύοντας ότι έτσι θα έχουν μεγαλύτερη ισχύ απ' αυτήν που έχουν τώρα και θα μπορούν να αντισταθούν στην πολύ πιο μεγάλη δύναμη των ενηλίκων που, για τα παιδικά μάτια, έχουν όλα τα προνόμια και μπορούν να το στείλουν στο κρεβάτι του την πιο ακατάλληλη στιγμή όσο έντονα κι αν διαμαρτύρεται αυτό! Αυτή η επιθυμία του παιδιού να γίνει "μεγάλος" έχει επομένως πολύ μεγάλη επίδραση πάνω στις πράξεις, τη ζωή και το χαρακτήρα του. Ο αρχηγός μίας ομάδας του ποδοσφαίρου, που θέλει ένα κέντρο δεξιά της πρώτης σειράς μπορεί να διαλέξει ένα μικρόσωμο, αλλά έξυπνο και γρήγορο αγόρι στη θέση του πίσω χαφ γιατί το τελευταίο αυτό θα πρέπει να πάρει σημαντικές και γρήγορες αποφάσεις. Ακόμα και τα ίδια τα παιδιά δεν θεωρούν το ανάστημα σαν το μόνο σημαντικό. Θα εκτιμήσουν πολύ περισσότερο ένα μικρόσωμο αγόρι που είναι τολμηρό στο ποδόσφαιρο ή που είναι ένα έξυπνος τερματοφύλακας, παρά τον κοντό γίγαντα που το βάρος του είναι χρήσιμο στον καυγά που μπερδεύονται στα πόδια των άλλων. Κατά τον ίδιο τρόπο θα νιώσουν μεγαλύτερο θαυμασμό για ένα μικρόσωμο αγόρι που παλεύει θαρραλέα σ' ένα ογκώδη αντίπαλο, παρά για τον αντίπαλο του που τον νικάει με την ωμή δύναμή του. Για τα κορίτσια το μεγάλο ανάστημα μπορεί να τα βοηθάει στο σχολείο αλλά είναι μάλλον μειονέκτημα όταν αργότερα ψάχνουν για φίλο. Γιατί συνήθως τα αγόρια θα προτιμήσουν κάποια που μπορούν να προστατέψουν και να κυριαρχήσουν πάνω της κι όχι το ψηλό αγοροκόριτσο που μπορεί να τους αρπάξει από το σβέρκο και να τους σηκώσει στον αέρα. Σκέψεις - απόψεις - συμβουλές ΕΦΗΒΕΙΑ Πριν κάνεις το πρώτο σου ανεξάρτητο φτερούγισμα από την οικογένεια , σκέψου που θα πας και με ποιους. Θα' ναι φοβερό αν πληγωθείς ή χαθείς στα πέλαγα!!! Με την εφηβεία πραγματοποιείται το πέρασμα του ατόμου από τον κόσμο του παιδιού, με την ανεμελιά και την εξάρτηση στον κόσμο του ενηλίκου με την υπευθυνότητα και την αυτοδιαχείριση. Το πέρασμα αυτό ασφαλώς δεν γίνεται "εν μια νυκτί" αλλά βαθμιαία σε ένα διάστημα 7-8 ετών. Στο διάστημα αυτό το αναπτυσσόμενο άτομο, ο έφηβος, δεν είναι ούτε παιδί ούτε ακόμη ενήλικος. "Όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη την επαφή με τους άλλους. Κι αυτό γιατί δεν είμαστε θηρία ή θεοί" Αριστοτέλης "Οι έφηβοι εξαρτώνται περισσότερο από τις σχέσεις με τους συνομήλικες απ' ότι με τα μικρά παιδιά, επειδή οι δεσμοί με τους γονείς χαλαρώνουν όλο και πιο πολύ, καθώς ο έφηβος κερδίζει μεγαλύτερη ανεξαρτησία" Τζων Κούκερ από το "Η εφηβική ηλικία" Στήριγμά σου δεν μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε!!! "Τους βλέπεται να περιμένουν ο ένας τον άλλο, να φωνάζουν, να γεμίζουν τους πάγκους σαν σπουργίτια, να ορμούν στις καφετέριες. Δεν έχουν ακόμη ατομική ζωή. Ακόμη και για να προετοιμαστούν στις εξετάσεις, θέλουν να είναι πολλοί μαζί. Κι αν ήταν μόνο οι εξετάσεις !... Πηγαίνουν πάντα συντροφιά, ακολουθούν ο ένας τον άλλον, ξαναγυρίζουν πίσω, ξαναπηγαίνουν, ωσότου η κούραση τους αναγκάζει, επιτέλους, να κοιμηθούν" Francois Mauriac "Δεν μου έλειψε ποτέ ως τώρα η συντροφιά. Κοντεύουν να φτάσουν την ντουζίνα οι "φίλοι" μου. Κάνουμε τα πάντα. Κι όμως φίλο δεν έχω... γράφει ένας έφηβος "Μπορούν οι γονείς να αντικαταστήσουν τις παρέες ; ''λέει ένας έφηβος "Οι παρέες όμως μπορούν να αντικαταστήσουν τους γονείς ; '' απαντά ο γονιός στον έφηβο "Πάντα σε κάθε περίσταση της ζωής σου να' χεις δίπλα σου ένα φίλο '' Αγία Γραφή '' Η φιλία είναι η ευγενέστερη ανθρώπινη σχέση '' Μονταινί "Φίλος είναι μια ψυχή εν δυσί σώματι κείμενη '' Διογένης "Αφαίρεσε τη φιλία από τον κόσμο και θα επακολουθήσει η ανατροπή των πάντων και η σύγχυση '' Ιωάννης Χρυσόστομος ''Ο φίλος μου είναι το μισό της ψυχής μου '' Οράτιος ''Το μεγάλο μου κατόρθωμα είναι ότι μπόρεσα και έκανα μερικούς καλούς φίλους " Wald Encerson ''Φίλος είναι ένα άτομο με το οποίο μπορείς να είσαι ειλικρινής. Μπροστά του σκέφτομαι φωναχτά." Wald Encerson ''Εάν είσαι σκλάβος, δεν μπορείς να γίνεις φίλος κι αν είσαι τύραννος δεν μπορείς να έχεις φίλους" Νίτσε "Η ζωή μας φτωχαίνει και στενεύει, όταν περιορίζεται στον εαυτό μας. Γιατί σ' εκείνον που δεν έχει κανένα να αγαπήσει και από κανένα να αγαπηθεί η ύπαρξη γίνεται φορτίο ασήκωτο." Αν η οικογένεια σου δεν σε έλκει πια όπως άλλοτε απόλυτα, και θέλεις τώρα τη συντροφιά των συνομηλίκων σου... Αν νιώθεις μια ακατανίκητη επιθυμία να βρίσκεσαι μαζί τους, ακόμη και όλο το 24ωρο,αν γινόταν... Αν μιλάς συνέχεια για τον Νίκο, τον Κώστα, τον Ηλία και "κάποια άλλα παιδιά"... Αν ακούς τους γονείς σου να λένε "το νου σου όλο στην παρέα τον έχεις, αντί να διαβάζεις, που σε χάνουμε που σε βρίσκουμε, με την παρέα"... Τότε σίγουρα, ακολουθώντας τις εφηβικές σου παρορμήσεις, έχεις δημιουργήσει ή ενταχθεί στη δική σου παρέα. Ίσως έχεις κάποιους φίλους εκεί. Ορειβάτης που προχωράει μόνος του δεν φτάνει πουθενά. Οι παρέες ... … συντελούν στο να δημιουργήσει ο έφηβος την δική του ταυτότητα -τον βοηθούν να ανεξαρτητοποιηθεί- τους παρέχουν την κοινωνική παραδοχή που ζητούν- είναι η λύση σε πολλά σύγχρονα προβλήματα. Για όλα τα αναπτυξιακά στάδια, υπάρχουν και κάποιοι θεσμοί που βοηθούν στην επίτευξη του στόχου: Ψ Βρεφική ηλικία ® μητέρα Ψ παιδική ηλικία ® σχολείο Ψ εφηβική ηλικία ® παρέα Ούτε οι γονείς ούτε άλλοι κοινωνικοί παράγοντες πρέπει να εμποδίζουν τους νέους από τη συμμετοχή τους σε ομάδες με ανώτερες πνευματικές επιδιώξεις και με αληθινά κοινωνικό περιεχόμενο. Διαφορετικά τραυματίζουν τη ψυχή του νέου και αναστέλλουν τη ψυχική του εξέλιξη. Ναι πρέπει να το φωνάξουμε δυνατά για να ακουστεί παντού: Είναι ιερό και επιθυμητό πράγμα η παρέα των εφήβων. Αν ένα από τα πολλά μήλα σαπίσει, σαπίζουν όλα. Μήπως και στη παρέα σου συμβαίνει κάτι παρόμοιο; Οι ερωτήσεις που μπορεί να θέσει ένας μαθητής σε μαθητή: 1. Αντιμετωπίζετε συχνά προβλήματα με τους γονείς σας; Με ποιον από τους δύο τα πάτε καλύτερα; Γιατί; 2. Γιατί πιστεύεις πως οι σχέσεις σου με τους καθηγητές σου δεν είναι καλές; Τι θα έκανες για να τις βελτιώσεις; 3. Έχεις πολλούς φίλους; Αν όχι γιατί συμβαίνει αυτό; Αν ναι πιστεύεις πως είναι αυτό που περίμενες από ένα φύλο; 4. Τι πιστεύεις για τις σχέσεις των εφήβων με το άλλο φίλο; Πιστεύεις πως οι έφηβοι είναι κλειστοί απέναντι στο άλλο φύλο; 5. Γιατί δεν έχουν πολλούς στόχους οι νέοι και γιατί όταν έχουν στόχους δεν έχουν πάθος για την πραγματοποίηση τους; 6. Τι προβλήματα αντιμετωπίζεις καθημερινά; Τι σε αγχώνει και πως αντιμετωπίζεις τις διάφορες καταστάσεις; Δώσε ένα παράδειγμα. 7. Ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι έφηβοι είναι η πρόκληση των ναρκωτικών. Ποια είναι η δική σου γνώμη πάνω σ' αυτό το θέμα; 8. Σ' αυτήν την ηλικία οι νέοι ψάχνουν να ανακαλύψουν την ταυτότητά τους. Πολλοί όμως παίρνουν λάθος δρόμο. Εσύ σε ποιο δρόμο πορεύεσαι; Είσαι ευχαριστημένος με τον εαυτό σου; 9. Το τσιγάρο και τα ποτά. Δύο αργοί θάνατοι, δύο πράγματα που αργά σε σκοτώνουν. Πως αντιμετωπίζεις αυτήν την κατάσταση; 10. Αλλάζεις σωματικά, ψυχικά και αυτό δεν πρέπει να σε τρομάζει. Οι φίλοι σου σίγουρα μπορούν να σε νιώσουν. Εσύ πως συμπεριφέρεσαι απέναντι στους φίλους σου; Απαντήσεις Μαθητών 1. Δεν αντιμετωπίζω συχνά προβλήματα με τους γονείς μου. Βέβαια πολλές φορές τσακωνόμαστε για τα μαθήματα και για άλλα θέματα. Καλύτερα τα πάω με την μητέρα μου γιατί τη βλέπω πιο πολλές ώρες. 2. Πιστεύω πως οι σχέσεις μας με τους καθηγητές μας είναι καλές επειδή πολλές φορές μας καταπιέζουν βάζοντας μας πολλές ασκήσεις. Επίσης, ξέροντας ότι γράφουμε διαγωνίσματα μας βάζουν κι' άλλα. Αυτό έχει επιπτώσεις στη βαθμολογία μας, επειδή είμαστε αδιάβαστοι. Κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να προσπαθούμε να συζητήσουμε μαζί τους και να καταλάβουν τα προβλήματα τους. 3. Φίλους δεν έχω αρκετούς αλλά επίσης όχι λίγους. Οι φίλες που είχα 6 χρόνια στο δημοτικό τώρα που ήρθαν στο γυμνάσιο που και εγώ νιώθω πως με προδίνουν. Περνάω από μπροστά τους και τους μιλάω αλλά εκείνη τη στιγμή σαν να μην υπάρχω γυρίζουν αλλού κι ούτε που με κοιτάνε. Οι φίλες που έκανα όμως από τότε που ήρθα στο γυμνάσιο ποτέ δεν με πλήγωσαν κι έτσι πιστεύω πως θα συνεχίσουμε. 4. Οι έφηβοι πιστεύω πως έχουν μέλλον για να έρθουν σε επικοινωνία με το άλλο φύλλο. Γιατί αν αρχίσουν από τώρα να σκέφτονται τέτοια πράγματα δεν θα προχωρήσουν αρκετά μπροστά στη ζωή. 5. Οι νέοι που δεν έχουν στόχους πιστεύω πως δεν έχουν επειδή βαριούνται και αυτό δεν είναι καλό. Οι νέοι που έχουν στόχους αλλά δεν έχουν πάθος πιστεύω ότι κάνουν αυτό επειδή φοβούνται μήπως αποτύχουν. 6. Τα περισσότερα προβλήματα τα αντιμετωπίζω στο σχολείο. Στο σχολείο δέχομαι πίεση από καθηγητές και συμμαθητές και εκτός από αυτά το απόγευμα πρέπει να πάω στα αγγλικά και ύστερα στα γερμανικά. Αυτό με αγχώνει πάρα πολύ. Πολλές φορές δεν προλαβαίνω να διαβάσω και έτσι αναγκάζομαι να καθίσω για διάβασμα μέχρι αργά το βράδυ. 7. Η δική μου γνώμη είναι ότι με το να κάνουν αυτό το μεγάλο λάθος καταστρέφουν τη ζωή τους. Δεν σκέφτονται τις συνέπειες, βρίσκονται σε μία στιγμή απελπισίας και απόγνωσης, χαλάν όλα τα όνειρα τους και στο τέλος την ίδια τους τη ζωή. 8. Πιστεύω πώς παίρνω το σωστό δρόμο. Σε αυτό με βοηθούν οι γονείς, οι καθηγητές, οι φίλες μου κ.α. Όμως δεν έχω βρει την ταυτότητα μου ακόμα και μέχρι τότε μπορεί να πάρω λάθος δρόμο. 9. Θεωρώ πως είναι πολύ δύσκολο να σταματήσει ένας νέος το τσιγάρο και τα ποτά, αλλά εγώ προσπαθώ να αποφεύγω όσο γίνεται περισσότερο αυτήν την πρόκληση. 10. Όταν κάποια φίλη αλλάζει σωματικά και μου το λέει την ακούω, και αν έχω να της δώσω κάποια συμβουλή της την δίνω για τα τη βοηθήσω και να την ηρεμήσω.   Γιατί οι έφηβοι  είναι τόσο μυγιάγγιχτοι; Οι νέοι είναι υπερευαίσθητοι σε κάποια θέματα και δεν ανέχονται πλάκες σχετικά με αυτά. Σε όλους μας έχει τύχει κάποια φορά να δούμε πώς αλλοιώνεται το πρόσωπο ενός εφήβου, όταν θεωρεί ότι του κάνουν κακόγουστα αστεία. Και όμως, πολύ λίγοι ερευνητές μέχρι τώρα είχαν σκεφτεί ότι αυτή η υπερευαισθησία μπορεί να οφείλεται στις ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν στο σώμα των εφήβων. Ο δερματολόγος Σαμ Σάστερ, του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Νόρφολκ και Νόργουιτς, στη Μεγάλη Βρετανία, είχε το συνήθειο να κυκλοφορεί στο δρόμο με ένα μονόκυκλο. Με τον καιρό, άρχισε να παρατηρεί ότι οι πεζοί παρουσίαζαν παρόμοιες αντιδράσεις, που μπορούσαν να ομαδοποιηθούν ανάλογα με την ηλικία και το φύλο των ατόμων. Αυτό τον έκανε να σκεφτεί ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποιος υποκείμενος βιολογικός παράγοντας που καθορίζει τις αντιδράσεις των ατόμων – και αποφάσισε να διεξαγάγει μια έρευνα για να το διαπιστώσει.       Στέλα Ρογδάκη Α3