Εκθεση αποτυπώνει τη σχέση του ποιητή με τη θάλασσα, τον στίχο, την εικόνα
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 15:10
Ψηφιακές εικόνες έργων που έχουν εικονογραφήσει εκδόσεις κειμένων του Ελύτη, πρωτότυπα κολάζ, χειρόγραφα, δακτυλόγραφες οδηγίες, πρώτες εκδόσεις αλλά και απεικόνιση του Φανταστικού Μουσείου του Ελύτη θα δει ο επισκέπτης της έκθεσης «Φρόντισε να τυπωθεί πανομοιότυπο» που εγκαινιάζεται την Τετάρτη στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης στο Ηράκλειο.
5 φωτογραφίες
«Μαθητής γυμνασίου ακόμα, εντελώς πελαγωμένος ανάμεσα στα ροκ και στα βυζαντινά, αιφνιδιάστηκα από το "Αξιον Εστί" του Μίκη Θεοδωράκη που μόλις είχε κυκλοφορήσει. Το αποστήθισα. Ηταν η πρώτη φορά που άκουγα ποιητικό λόγο όντως συναρπαστικό», θυμάται ο συγγραφέας, εκδότης και επιμελητής εκδόσεων Δημήτρης Καλοκύρης. Ψάχνει στα βιβλιοπωλεία τα έργα του Οδυσσέα Ελύτη και τα «ξεσκονίζει». Λίγες εβδομάδες αργότερα του στέλνει την πρώτη επιστολή. Εκείνος είναι 17 ετών, ο ποιητής 54. Ετσι αρχίζει μια επικοινωνία και συνεργασία με τον μεγάλο λυρικό που διήρκεσε ως το τέλος της ζωής του.
Ντοκουμέντα αυτής της τριαντάχρονης επαφής παρουσιάζονται στην έκθεση «Φρόντισε να τυπωθεί πανομοιότυπο» στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Είναι ο φόρος τιμής της γενέτειρας πόλης στον ποιητή με αφορμή τα εκατόχρονα από τη γέννησή του. Χειρόγραφα, σχέδια, κολάζ και φωτογραφίες με ιδιόχειρες λεζάντες, δακτυλόγραφα σημειώματα, δοκίμια κειμένων του Ελύτη με χειρόγραφες διορθώσεις και σχόλια του ιδίου, επιστολές, πρώτες εκδόσεις, αλλά και άφθονο εικαστικό υλικό του Δημήτρη και της Ελένης Καλοκύρη από τη συνεργασία τους με τον ποιητή παρουσιάζονται τώρα στο κοινό.
Η έκθεση αναπτύσσεται στις δύο αίθουσες των περιοδικών εκθέσεων στον πρώτο όροφο της νέας πτέρυγας του Μουσείου. Φωτογραφίες από το εργοστάσιο «Αθηνά» όπου στεγαζόταν η σαπωνοποιία του πατρός Αλεπουδέλλη, διαφημιστικές καταχωρίσεις της εποχής, εμπορικά παραστατικά αλλά και δύο αυθεντικές πλάκες σαπούνι με το λογότυπο της επιχείρησης αφηγούνται την ιστορία της οικογένειας του ποιητή και τη σχέση του με την πόλη στο πρελούδιο της έκθεσης. Ο Οδυσσέας Αλεπουδέλλης γεννιέται στο Ηράκλειο το 1911 και φεύγει από την πόλη σε ηλικία δύο ετών.
Γεγονότα της ζωής του, σταθμοί της ποιητικής του πορείας, η διαδρομή προς το Νομπέλ και τη διεθνή αναγνώριση παρουσιάζονται σε εργοβιογραφικό χρονολόγιο, στα ελληνικά και στα αγγλικά, που ξετυλίγεται σαν μοντέρνο ειλητάριο στους τοίχους της μικρής αίθουσας. Στο κάτω μέρος του, σε παράλληλη ζώνη, αναδεικνύονται σημαντικά πολιτικά και καλλιτεχνικά γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας. Ενα από τα διάσημα δέντρα του Ελύτη, το «Φωτόδεντρο» δεσπόζει στον χώρο σε φωτοσχέδιο του φλωρινιώτη καλλιτέχνη Ξάνθιππου Βύσσιου. Σε προθήκη αυθεντικά τέλεξ του Πρακτορείου Ρόιτερ αναγγέλλουν τη βράβευση του Ελύτη με το Νομπέλ το 1979. Στην ίδια προθήκη, ο λόγος που εκφώνησε ο Ελύτης στα επιδόρπια του Νομπέλ, πρώτες εκδόσεις, προσχέδιο της «Ιδιωτικής Οδού», το τεύχος 5-6 των «Νέων Γραμμάτων» όπου δημοσίευσε τα πρώτα του κείμενα, το αφιέρωμα του Καλοκύρη και του Δ. Τ. Αναλι στον Ελύτη στο γαλλικό περιοδικό «Les Νouvelles Litteraires» με αφορμή το Νομπέλ.
Στην απέναντι αίθουσα, βαμμένη στο μπλε του κοβαλτίου, η σχέση του Ελύτη με το βιβλίο ως υλικό αντικείμενο αποτυπώνεται στην πορεία εκδόσεών του από το χειρόγραφο προς το δοκίμιο και το τυπωμένο βιβλίο. Σχολαστικός, αυστηρός, απαιτητικός, ξέρει καλά τι θέλει από τον επιμελητή του. Δακτυλόγραφο σημείωμα με έντεκα οδηγίες στέλνει στον Καλοκύρη τον Ιούνιο του 1973 για την εκτύπωση 111 αντιτύπων εκτός εμπορίου του «Villa Natacha»: Κατευθύνσεις για το εξώφυλλο, τα τυπογραφικά στοιχεία, τα χρώματα, το χαρτί, τον αριθμό αντιτύπων συνοδεύονται από περιοδικά του Τεριάντ με υποδείξεις για τα χρώματα και την επισήμανση «Εάν δεις ότι δεν γίνεται ωραίο, ειδοποίησέ με εγκαίρως».
Το τελικό δακτυλόγραφο του ποιήματος «Θάνατος και ανάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου» για το περιοδικό «Τραμ» που εξέδιδε στη Θεσσαλονίκη ο Καλοκύρης, χειρόγραφο της «Ποδηλάτισσας» μαζί με τη δακτυλόγραφη παραχώρηση άδειας έκδοσης, τις προμακέτες και την τελική έκδοση, το δακτυλόγραφο δοκίμιο «Η μέθοδος του άρα» για το αφιέρωμα στο περιοδικό «Χάρτης» του Καλοκύρη το 1976, υλικό από τις εκδόσεις του «Ημερολογίου ενός αθέατου Απριλίου», «Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο», «Ιψ ο τυπογράφος» προστατεύνται στις γυάλινες προθήκες της αίθουσας ενώ σε ένα βαθυκόκκινο ζωνάρι τρέχουν περιμετρικά στίχοι από τη «Μικρή πράσινη θάλασσα».
Στον νότιο τοίχο της αίθουσας η θάλασσα του Ηρακλείου απεικονίζεται σε πραγματικό χρόνο, από λήψη εξωτερικής κάμερας, και ακριβώς απέναντι, στον βόρειο τοίχο, προβάλλονται σε συγχρονισμένη προβολή έργα των Πικάσο, Ματίς, Σαγκάλ, Νταλί, Ντε Κίρικο, Ρόθκο και άλλων καλλιτεχνών που απαρτίζουν το «Φανταστικό Μουσείο» του «Εν λευκώ» μαζί με σύμβολα του Ελύτη από το «Σηματολόγιο».
Στον χώρο ελαιογραφία της Ελένης Καλοκύρη αναπαριστά το δεύτερο διάσημο δέντρο του Ελύτη, την τρελή ροδιά. Εικόνες μας τυλίγουν από παντού: ψηφιακές εικόνες της Ελένης Καλοκύρη από τη συλλογή «Επτά μέρες από την αιωνιότητα» βασισμένη στο ποίημα του Ελύτη και ψηφιακοί πίνακες φιλοτεχνημένοι για την έκδοση της «Ποδηλάτισσας» κρέμονται από την οροφή.
Στη μικρή κόχγη που ενώνει τις δύο αίθουσες φιλοξενείται υλικό από την έκδοση της «Αποκάλυψης» του Ιωάννη σε μετάφραση Ελύτη: εννέα πρωτότυπες υδατογραφίες του ποιητή που δεν συμπεριλήφθηκαν στην έκδοση, ένα άγνωστο κολάζ του ιδίου, το πλήρες δακτυλόγραφο της μετάφρασης με ιδιόχειρες διορθώσεις του ποιητή, φωτογραφίες του στην Πάτμο. Ο φιλοπερίεργος επισκέπτης μπορεί να ξεφυλλίσει εικονικά το δακτυλόγραφο στην οθόνη αφής που βρίσκεται στο κέντρο της κόγχης... στην αγκαλιά της τοιχογραφίας του 13ουαιώνα με τον Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Η έκθεση εγκαινιάζεται απόψε, στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης στο Ηράκλειο (Σοφοκλή Βενιζέλου 27 και Λυσιμάχου Καλοκαιρινού 7), στις 7.00 μ.μ. Θα διαρκέσει ως τις 2 Ιουνίου του 2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου