Πολυγλωσσια – πλεονεκτημα και δεσμευση

Η πολυγλωσσία είναι μία αξία υπέρ του διαπολιτισμικού διαλόγου, της κοινωνικής συνοχής και της ευημερίας. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη δια βίου μάθηση, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και τις τεχνολογίες της πληροφορίας καθώς και στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ. Η παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζει πώς η Επιτροπή προτίθεται να εντάξει τη γλωσσική πολιτική στις κοινοτικές πολιτικές έτσι ώστε να υλοποιηθεί καλύτερα η δυναμική της πολυγλωσσίας στην Ευρώπη.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 18^ης Σεπτεμβρίου 2008 – Πολυγλωσσία: πλεονέκτημα για την Ευρώπη και κοινή δέσμευση [COM(2008) 566 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η παρούσα ανακοίνωση περιγράφει τα πλεονεκτήματα και την αξία της γλωσσικής πολυμορφίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Παρουσιάζει τα βήματα που πρέπει να γίνουν προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η πολυγλωσσία θα ενταχθεί σε όλες τις αναγκαίες πτυχές πολιτικών για τους σκοπούς της κοινωνικής συνοχής και ευημερίας. Ο στόχος «επικοινωνία στη μητρική γλώσσα συν δύο ακόμη γλώσσες» αποτελεί τη βάση των δράσεων αυτών.
Πολυγλωσσία για το διαπολιτισμικό διάλογο και την κοινωνική συνοχή
Η γλώσσα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία ενσωμάτωσης των μη φυσικών ομιλητών στις κοινωνίες των κρατών μελών. Επομένως, θα πρέπει να προάγεται η εξοικείωση με τη γλώσσα της χώρας υποδοχής. Παράλληλα, αναξιοποίητοι γλωσσικοί πόροι της κοινωνίας μας (διάφορες μητρικές γλώσσες και άλλες γλώσσες που μιλιούνται στο σπίτι, στο τοπικό περιβάλλον και στη γειτονιά) θα πρέπει να αξιοποιηθούν περισσότερο, για παράδειγμα αναπτύσσοντας μία γλώσσα προσωπικής επιλογής.
Για να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες για τους τουρίστες, τους αλλοδαπούς εργαζομένους, τους φοιτητές και τους μετανάστες που δε γνωρίζουν καλά την εθνική γλώσσα, οι βασικές πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται σε διάφορες γλώσσες. Για τις διασυνοριακές υπηρεσίες, για παράδειγμα, τα κράτη μέλη αναμένεται να δημιουργήσουν πολύγλωσσα κέντρα ενιαίας εξυπηρέτησης (βάσει της οδηγίας για τις υπηρεσίες). Εντωμεταξύ, η Επιτροπή προτίθεται να φέρει την πολυγλωσσία πιο κοντά στον πολίτη και:

• να καταδείξει τη σημασία της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης·
• να αξιολογήσει τις γλωσσικές δεξιότητες, μέσω γλωσσικών δεικτών και ερευνών του ευρωβαρομέτρου·
• να αναπτύξει τα επαγγέλματα των νομικών διερμηνέων και μεταφραστών και να βελτιώσει την πρόσβαση στη δικαιοσύνη.

Πολυγλωσσία για την ευημερία
Το πολύγλωσσο εργατικό δυναμικό αποτελεί ξεχωριστό προτέρημα που θα προσδώσει στις κοινοτικές επιχειρήσεις ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και συνεπώς θα προάγει την ευημερία. Επομένως, συνιστάται στις επιχειρήσεις να επενδύουν περισσότερο στις γλώσσες και τις διαπολιτισμικές δεξιότητες. Από την άλλη, για τους πολίτες, η γνώση αρκετών γλωσσών αυξάνει την απασχολησιμότητα και επιτρέπει την επιλογή μεταξύ μεγαλύτερου αριθμού προσφορών εργασίας. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει τα κράτη μέλη να αναπτύξουν την απόκτηση και αναγνώριση γλωσσικών δεξιοτήτων εκτός του επίσημου εκπαιδευτικού συστήματος. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή σκοπεύει:

• να προωθήσει την κινητικότητα των φοιτητών και των εργαζομένων·
• να διαδώσει τα αποτελέσματα μιας μελέτης για τις γλωσσικές δεξιότητες, τη δημιουργικότητα και την καινοτομία·
• να παρέχει μια «πλατφόρμα» ώστε οι ενδιαφερόμενοι φορείς να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές.

Δια βίου μάθηση
Τα κράτη μέλη απέχουν πολύ από την υλοποίηση του στόχου «μητρική γλώσσα συν δύο». Μολονότι οι μαθητές της γενικής εκπαίδευσης είναι συνήθως εκείνοι που επωφελούνται της προόδου προς αυτόν τον στόχο, η ευκαιρία αυτή υπολείπεται ακόμη σε πολλά από τα κράτη μέλη. Οι ευκαιρίες που παρέχονται στους μαθητές της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι ακόμη πιο περιορισμένες. Ως εκ τούτου η Επιτροπή:

• θα προάγει τη διδασκαλία γλωσσών μέσω σχετικών κοινοτικών προγραμμάτων·
• θα συλλέξει και θα διαδώσει τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά την εκμάθηση και διδασκαλία γλωσσών μεταξύ των κρατών μελών.

Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να προάγουν την εκμάθηση γλωσσών μέσω:

• της προσφοράς ευκαιριών για την εκμάθηση της εθνικής γλώσσας συν δύο ακόμη γλωσσών·
• της παροχής ευρείας προσφοράς γλωσσών προς επιλογή·
• της βελτίωσης της κατάρτισης όσων εμπλέκονται στη διδασκαλία γλωσσών·
• της στήριξης της κινητικότητας των καθηγητών γλωσσών.

Τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, οι νέες τεχνολογίες και η μετάφραση
Οι διάφορες γλώσσες και πολιτισμοί της ΕΕ μπορούν να έρθουν πιο κοντά στους πολίτες μέσω των μέσων μαζικής επικοινωνίας, των νέων τεχνολογιών και των υπηρεσιών μετάφρασης. Τα ανωτέρω μπορούν να μειώσουν αλλά και να υπερνικήσουν τα γλωσσικά εμπόδια που συναντούν οι πολίτες καθώς και οι επιχειρήσεις και οι εθνικές διοικητικές υπηρεσίες. Συνεπώς, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να συνεργάζονται με τους εμπλεκόμενους παράγοντες και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας καθώς και να τονώνουν την ανάπτυξη και την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή προτίθεται:

• να ενθαρρύνει τη χρήση υπότιτλων και να προάγει την κυκλοφορία ευρωπαϊκών έργων·
• να υποστηρίξει σχέδια που εμπλέκουν τεχνολογίες της γλώσσας και της επικοινωνίας·
• να οργανώσει συνέδριο σχετικά με το ρόλο της μετάφρασης στο διαπολιτισμικό διάλογο·
• να υποστηρίξει τη διασυνοριακή διοικητική συνεργασία.

Η εξωτερική διάσταση της πολυγλωσσίας
Όσον αφορά το διαπολιτισμικό διάλογο, η πολυγλωσσία είναι ιδιαιτέρως σημαντική για τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ. Θα πρέπει να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό των ευρωπαϊκών γλωσσών που μιλιούνται σε τρίτες χώρες, μέσω της προώθησης της διδασκαλίας και της εκμάθησης των γλωσσών αυτών. Παράλληλα, είναι σημαντικό να προωθείται η διδασκαλία και η εκμάθηση μη-ευρωπαϊκών γλωσσών στην ΕΕ. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή:

• θα συνεργαστεί με τρίτες χώρες στον τομέα της πολυγλωσσίας·
• θα προωθήσει τις ευρωπαϊκές γλώσσες σε τρίτες χώρες.

Παρομοίως, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να αναπτύξουν συνεργασία με τα σχετικά ιδρύματα για την καλύτερη επίσης προώθηση των ευρωπαϊκών γλωσσών σε τρίτες χώρες.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ψήφισμα του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2008 σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την πολυγλωσσία [Επίσημη Εφημερίδα C 320 της 16.12.2008].
Με το ψήφισμα αυτό, το Συμβούλιο καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να προωθήσουν

• την πολυγλωσσία, προκειμένου να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή, ο διαπολιτισμικός διάλογος και η ευρωπαϊκή οικοδόμηση·
• τη δια βίου εκμάθηση γλωσσών, ιδιαίτερα για τους νέους και τους καθηγητές γλωσσών·
• το ρόλο της πολυγλωσσίας στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας καθώς και στην κινητικότητα και απασχολησιμότητα των πολιτών της Ευρώπης·
• τη γλωσσική πολυμορφία και τον διαπολιτισμικό διάλογο προσφέροντας μεγαλύτερη υποστήριξη στη μετάφραση, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η κυκλοφορία των έργων και η διάδοση ιδεών στην Ευρώπη και τον κόσμο·
• τις γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης παγκοσμίως.

Επιπλέον, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να στηρίζει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους παραπάνω στόχους, να θεσπίσει μέτρα που λαμβάνουν υπόψη τις γλωσσικές ανάγκες των πολιτών και των θεσμών, καθώς και να να προβαίνει σε τακτική ανασκόπηση της κατάστασης όσον αφορά τις γλωσσικές δεξιότητες στην Ευρώπη.