What makes good teaching?

Is the teacher, stupid!"
To rephrase President Clinton's election message about the economy, that seems to be the key message from the coalition government's White Paper.
As such, Michael Gove's blueprint for raising standards in schools draws heavily on a report from someone who was, ironically, an education advisor to the Labour government.
In September 2007 Michael Barber, by then at McKinsey & Company, published a study of the world's best school systems.
It concluded that while high-performing systems such as Finland, Japan, Singapore and Korea had very different approaches to the curriculum, teaching methods and school structures, they all made the quality of teaching their top priority.
So, as Barber concluded, the top two priorities for raising school standards are: getting the right people to become teachers and developing them into effective instructors.
Others agree on the importance of teacher quality. Dylan Wiliam, Emeritus Professor at the Institute of Education, cites research that shows the dramatic impact different teachers have on pupil progress.
It shows that if you take a group of 50 teachers, then pupils taught by the best teacher would learn twice as fast as average, while those taught by the worst teacher would make only half the average progress.
But while there is now broad agreement that teaching quality is the key, working out what to do about it is another.
The White Paper looks abroad for inspiration, noting admiringly that South Korea recruits teacher trainees from the top 5%, and Finland from the top 10%, of their school leavers.
So the White Paper proposes restricting government funding for post-graduate teacher training to those with at least a 2:2 degree.
Tougher tests It also proposes making the current numeracy and literacy tests for teachers much tougher and says it will reduce the number of re-takes that are allowed (currently one in seven re-sit at least one paper more than three times).
The government will also pilot assessments of "aptitude, personality and resilience" with the aim of introducing these into the selection process for trainee teachers.
But, as Dylan Wiliam argues, "replacing teachers with better ones" is a "very slow strategy" for improving teacher quality.
That is because the "churn-rate" for retiring teachers being replaced by new ones is only around 20,000 a year out of a teaching profession of some 400,000.

The coalition wants more teachers to be trained by 'teaching schools'

So it would take many years before the effects of the White Paper changes on teacher recruitment start to make a system-wide impact.
Of course, it would theoretically be possible to speed up the churn, by sacking more lower-performing teachers.
But that would be expensive as it would require training many more teachers at a time when rising pupil numbers are already putting this under pressure.
It would also mean political battles with teachers' unions.
So Dylan Wiliam says it may be better to focus more on improving the quality of existing teachers.
The White Paper, though, says rather more about initial teacher training than it does about professional development.
Teaching schools For Michael Gove, teaching is a "craft" that is best learnt on-the-job.
So the government plans to shift teacher training from the universities and into schools, creating "teaching schools" on the model of "teaching hospitals".
But Chris Husbands, director designate of the Institute of Education, thinks this sort of thinking is "based on a now outdated view of the distinction between 'theory' and 'practice' - in almost no other profession is this distinction seen as a sensible way of organising thinking about professional learning".
Rather awkwardly for the government, the wisdom of shifting teacher training out of universities appears to be contradicted by evidence just produced by Ofsted.
It found there was more "outstanding" teacher training in university-led partnerships than in school-based schemes (run by school consortia) or in schemes where trainees are employed by schools and learn on-the-job.
It also ignores the changes that have occurred in recent years, which mean that post-graduate teacher trainees already spend about two-thirds of their time in school and only one-third in university.
Debbie Jack, head of education at Middlesex University, argues that access to the latest research on teaching is important so trainees gain knowledge that goes wider than is likely to be provided by their in-school mentors.
As she warns, "this balance could well be lost" if trainees spent all their time in schools.
Expensive There is, of course, one reform that could ensure that trainee teachers spend more time learning on-the-job without losing the wider preparation university offers.
This would be to double the length of post-graduate teacher training to two-years, putting it on a par with post-graduate training for lawyers.
But that may prove too expensive - and too slow - for the government.
Meanwhile that leaves what Dylan Wiliam calls the "love the one you're with strategy", namely improving the quality of existing teachers.
He advocates this not because teachers aren't good enough, but because - he says - they can always be better.
He believes it requires school leaders to prioritise improve their teachers' skills, focusing on the things that make a difference to pupils, and giving teachers the time, space and support to improve.
And, as an incentive, he argues that teachers' annual pay increments could be tied to improvement in teaching skills.
The bottom line is that improving teacher quality will take time and money.
πηγή: BBC

Η γλωσσομάθεια είναι το εθνικό χόμπι μας

Οι Ελληνες έχουμε έφεση στην εκμάθηση ξένων γλωσσών και η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου μας το αναγνωρίζει

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΟΥΖΕΛΗ, Ι. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ | Σάββατο 6 Νοεμβρίου 2010

 

Εφεση στις ξένες γλώσσες, είτε για να αποκτήσουν πλεονέκτημα στην απαιτητική αγορά εργασίας του ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου είτε από χόμπι, παρουσιάζουν σταθερά οι Ελληνες. Το γεγονός αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα ειδικά όταν, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 83% των Ευρωπαίων αναγνωρίζει μεν τη σημασία της γνώσης ξένων γλωσσών, περίπου ένας στους δύο (44%) όμως παραδέχεται ότι δεν μπορεί να κάνει ολοκληρωμένη συζήτηση σε άλλη γλώσσα, πέραν της μητρικής. Παρ΄ όλα αυτά, υπάρχουν και ορισμένοι Ευρωπαίοι οι οποίοι ανεξάρτητα από τις κλασικές ή όχι σπουδές τους επιδιώκουν να μάθουν Ελληνικά.

Η τάση αυτή των Ελλήνων τούς οδηγεί και στην εκμάθηση πιο... σπάνιων γλωσσών. Η ιστορικός κυρία Κατερίνα Χάλκου αγαπά το θέατρο. Πριν από δύο χρόνια άρχισε μαθήματα ρωσικής γλώσσας. «Αισθανόμουν ότι διαβάζοντας και βλέποντας ρωσικό θέατρο σε μετάφραση κάτι έχανα» είπε στο «Βήμα». Αρχισε εντατικά μαθήματα, έξι ώρες την εβδομάδα τον πρώτο χρόνο και τέσσερις, τον δεύτερο. Γνωρίζει ήδη αγγλικά και γαλλικά και ομολογεί ότι τα ρωσικά τη δυσκόλεψαν στην αρχή. «Χρειάστηκαν τρεις μήνες να εξοικειωθώ με το αλφάβητο και να μπορώ να διαβάσω στα ρωσικά». Μπορεί πλέον να κάνει μια απλή συζήτηση στα ρωσικά και φιλοδοξεί κάποια στιγμή να μπορεί να απολαύσει τον «Γλάρο» του Τσέχοφ στο πρωτότυπο. Στο μεταξύ έδωσε εξετάσεις για την απόκτηση του πρώτου πιστοποιητικού γλωσσομάθειας στα ρωσικά. «Θέλω να έχω και κάποιο πτυχίο που να πιστοποιεί τις γνώσεις μου. Θεωρώ ότι μια τρίτη γλώσσα, και μάλιστα κάποια που δεν συγκαταλέγεται στις “κλασικές” ευρωπαϊκές γλώσσες που μαθαίναμε συνήθως, αποτελεί δεξιότητα που εμπλουτίζει το βιογραφικό μου».

«Είναι γλωσσομαθείς οι Ελληνες,με ενδιαφέρον και μεγάλη επιτυχία στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.Υπάρχουν σπουδαστές στο Διδασκαλείο που παρακολουθούν ταυτόχρονα τέσσερις ξένες γλώσσες» ανέφερε ο κ. Ιωάννης Κογκετσίδης , γραμματέας του Διδασκαλείου Ξένων Γλωσσών του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο παραδίδονται μαθήματα ξένων γλωσσών από το 1931. Εφέτος διδάσκονται 21 γλώσσες, ανάμεσα στις οποίες ιαπωνικά, κορεατικά, περσικά και αραβικά. Δημοφιλέστερη είναι τα ισπανικά. «Είναι σταθερά η πρώτη γλώσσα τα τελευταία επτά χρόνια, με δεύτερη τα αγγλικά και τρίτη τα ιταλικά» σύμφωνα με τον κ. Κογκετσίδη. Ακολουθούν τα γερμανικά, τα ιαπωνικά, τα αραβικά, τα κινεζικά και τα ρωσικά. Συνολικά εφέτος έχουν εγγραφεί στο Διδασκαλείο 3.220 σπουδαστές, αριθμός περίπου σταθερός τα τελευταία τρία χρόνια.

Η Ελλάδα παραμένει μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ όπου καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά γλωσσομάθειας. Το 44,8% των Ελλήνων ηλικίας 25-64 ετών δηλώνει ότι μιλάει μια ξένη γλώσσα (35,7%, ο αντίστοιχος μέσος όρος των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης), το 33,4% δήλωσε ότι δεν μιλάει καμία ξένη γλώσσα (36,2%, ο μέσος όρος στην ΕΕ) και το 21,9% δήλωσε ότι μιλάει δύο ή περισσότερες ξένες γλώσσες (28,1%, ο αντίστοιχος μέσος όρος στην ΕΕ). Από τα ίδια στοιχεία φαίνεται ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά μαθητών που διδάσκονται τουλάχιστον μια ξένη γλώσσα καταγράφονται στην Ελλάδα (92%), στην Ιταλία (74%) και στην Ιρλανδία (73%).

Στη χώρα μας, και σε πιλοτική εφαρμογή, λειτουργεί από τις αρχές του σχολικού έτους πρόγραμμα διευρυμένου ωραρίου σε 800 ολοήμερα σχολεία της χώρας, όπου, μεταξύ άλλων, παρέχεται η δυνατότητα διδασκαλίας της αγγλικής γλώσσας, ήδη από την Α΄ τάξη του Δημοτικού καθώς και δεύτερης γλώσσας.

Εκ παραλλήλου με τις πιο δημοφιλείς γλώσσες οι Ελληνες επιδιώκουν να μάθουν γλώσσες-εργαλεία της δουλειάς τους. Η κυρία Αλεξία Μπούκα, καθηγήτρια σουηδικών σε ιδιωτικό φροντιστήριο, παρατηρεί εφέτος αύξηση του ενδιαφέροντος για τα σουηδικά. Η οικονομική κρίση περιορίζει τα έξοδα, μαζί με αυτά και τις δαπάνες για ξένες γλώσσες; «Πιστεύω ότι ακριβώς λόγω της κρίσης μαθαίνουν τη γλώσσα για να μπορέσουν να φύγουν για τη Σουηδία και να αναζητήσουν δουλειά εκεί». Στο φροντιστήριο φοιτούν συνολικά 30 σπουδαστές, όλοι ενήλικοι, και γνωρίζουν ήδη αγγλικά, αρκετοί και γερμανικά. «Οι περισσότεροι έχουν ηλικία μεταξύ 20-35 ετών. Μαθαίνουν τη γλώσσα για να συνεχίσουν τις σπουδές τους στη Σουηδία. Πάρα πολλοί είναι οι γιατροί που προγραμματίζουν να κάνουν την ειδικότητά τους και να δουλέψουν στη Σουηδία διότι εκεί υπάρχει έλλειψη γιατρών».

«Να γιατί έμαθα να μιλώ και να γράφω ελληνικά»

Η κυρία Μπιάνκα Τιάνα Μας από την Ισπανία

Στην οικογένειά της είχαν πάντοτε έφεση στην εκμάθηση των ξένων γλωσσών. Αλλά η επιλογή της να μάθει ελληνικά ξένισε. «Ηταν ασυνήθιστο» τονίζει. «Δεν φαινόταν να έχει άμεση χρησιμότητα». Η κυρία Μπιάνκα Τιάνα Μας είναι Ισπανίδα, πλέον η ζωή την έφερε να διαβιοί στην Ελλάδα, και βέβαια «δεν μετανιώνω για την επιλογή μου να μάθω ελληνικά». Η Μπιάνκα χρειάστηκε τέσσερα χρόνια για να μάθει τη «δύσκολη και απαιτητική γλώσσα σας, αλλά είναι ίσως το βασικότερο στοιχείο να κατανοήσει κανείς τη σύγχρονη πραγματικότητα της κοινωνίας σας».
Τα ελληνικά τα έμαθε όταν τέθηκε το ζήτημα εμπλουτισμού των γνώσεών της στις ευρωπαϊκές γλώσσες και τα επέλεξε «από περιέργεια και ενδιαφέρον για την Αρχαιότητα, αλλά κυρίως το σήμερα». Στα πρώτα μαθήματα «δεν καταλάβαινα σχεδόν τίποτε». Τώρα πλέον, ύστερα από τέσσερα χρόνια μαθημάτων στη Μαδρίτη, «όταν ακόμη στο μυαλό μου δεν υπήρχε καν η ιδέα άφιξης και διαμονής στην Ελλάδα» και δύο χρόνια παραμονής στην Αθήνα, μιλά και γράφει με άνεση, έχοντας ως πιο αγαπημένες λέξεις «το “λουλούδι”΄ και το “ευχαριστώ΄΄. Στην πρώτη περίπτωση είναι σαν να ανοίγει το άνθος στις συλλαβές και στη δεύτερη σαν να εκφράζεται όλη η ευγνωμοσύνη του προσώπου σε ένα γεμάτο νόημα ρήμα».
«Η λέξη “παρόν” γειώνει μοναδικά τη στιγμή»
Με άριστες γνώσεις αγγλικών και γαλλικών, ο γερμανός σκηνοθέτης θεάτρου κ. Μίχαελ Ζάιμπερ έμαθε νέα ελληνικά «για να υποβοη θήσω τη δουλειά μου, όταν χρειάστηκε να σκηνοθετήσω την ευριπίδεια τραγωδία “Τρωάδες” με έλληνες ηθοποιούς». Δεν έκανε μαθήματα «με τη στενή έννοια του όρου», αλλά προμηθεύθηκε συγγράμματα ελληνικής και τον βοήθησαν «φίλοι φιλόλογοι και καθηγητές των Νέων Ελληνικών». Η δυσκολία μιας γλώσσας είναι «υποκειμενική υπόθεση. Η εκμάθηση των ελληνικών δεν θεωρώ ότι ήταν δύσκολη». Η αγαπημένη του λέξη είναι «“παρόν”, καθώς γειώνει τη στιγμή με μοναδικό τρόπο, δίνει το “εδώ και τώρα” όπως καμία άλλη γλώσσα». Αλλά παρατηρεί ότι «πολλές φορές οι Ελληνες, και κυρίως οι νέοι, κακοποιούν τη γλώσσα τους, ή δυσκολεύονται να εκφραστούν με πληρότητα σε αυτήν. Αραγε, για παράδειγμα, πόσες... ώρες αντιστοιχούν στη “μία η ώρα”΄, όταν λένε ορισμένοι “θα τα πούμε στις μία”...».
ΙΝFΟ
Ανοιχτή συζήτηση με θέμα τους νέους και τις ξένες γλώσσες διοργανώνει η ΕUΝΙC Ελλάδας, το ελληνικό Τμήμα του Συνδέσμου Ινστιτούτων Ξένων Γλωσσών, στο Ινστιτούτο Γκαίτε στην Αθήνα (Ομήρου 14-16), την Πέμπτη 11 Νοεμβρίου, στις 16.00-19.45. Η ιδέα προέκυψε κατά τον εορτασμό της Ευρωπαϊκής Ημέρας Γλωσσών, που γιορτάζεται στην Ευρώπη κάθε χρόνο στις 26 Σεπτεμβρίου από το 2001.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=46&ct=1&artId=321693&dt=06/11/2010#ixzz14ybUfZlG

Ξένες γλώσσες από την... κούνια

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει εκστρατεία για την εκμάθηση ξένων γλωσσών στα μικρά παιδιά. Οπως τονίζεται, τα βοηθά να επικοινωνούν καλύτερα, να είναι πιο ανεκτικά και να μη θεωρούν απειλή τους ξένους πολιτισμούς.

«E» 5/11

 

Πρέπει τα παιδιά να μαθαίνουν ξένες γλώσσες από πολύ μικρή ηλικία και πριν ακόμη πάνε στο σχολείο; Αυτή είναι μια ερώτηση που απασχολεί εκατομμύρια γονείς, οι οποίοι δεν ξέρουν αν μια τέτοια απόφαση θα βοηθούσε τα παιδιά τους ή θα τους δημιουργούσε μελλοντικά, πρόσθετα μαθησιακά προβλήματα.

  Περισσότερα άρθρα... Πρώτες απελάσεις λαθρομεταναστών«Δεν θα σταθούμε άφωνοι»Ομαλά οι πτήσεις στο «Μακεδονία»Ενίσχυση των μέτρων για την επέτειο του Πολυτεχνείου Πρόγραμμα επιμόρφωσης για τον «Καλλικράτη» Η βροχή τον Οκτώβριο έσπασε τα ρεκόρΣτον αέρα άγονες γραμμές Σύντομα η λύση με τα φανάρια Μειωμένα δρομολόγια στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς «Καμπανάκι» για προϊόντα αδυνατίσματος Νεκρός ψαράς στην ΙκαρίαΚατηγορούμενος και ο αδελφός του Γ. Τσάκαλου, Χρήστος Απολογείται η σύζυγος του Κ. Γουρνά Ετυμηγορία για Ριζάι - «Σούλα»Στη φάκα ο ληστής που άνοιξε πυρ για 100 ευρώ Τύλιγαν την ηρωίνη σε... ψηφοδέλτιαΛήστεψαν ηλικιωμένες Σε δίκη 13 για τους «Πυρήνες»Mείωση των επισκεπτών των Μουσείων κατά 16,2%Κλείνει η δικογραφία για τον Επαναστατικό ΑγώναΣε δίκη άλλος ένας καταζητούμενος "Πυρήνας"Σύνταξη ΙΚΑ και στα υιοθετημένα ανήλικα παιδιά Στο τραπέζι οι αλλαγές για τα ΑΕΙ "Ημέρα μνήμης και όχι βίας η επέτειος του Πολυτεχνείου"Κινηματογραφική ληστεία στο ΕλληνικόΠροσαγωγές 22 οπαδών στο Μαρούσι«Μάθημα» σε καθηγητές για τις αποβολές των μαθητών από το σχολείο Συνελήφθη ψυχίατρος για παιδική πορνογραφίαΝεκρός 27χρονος ναυτικός Ληστείες σε καταστήματα στη ΘεσσαλονίκηΔιακοπές κυκλοφορίας και προβλήματα στην ΗπειροΕπίσκεψη στο «Αττικόν»

Τα περισσότερα παιδιά που μαθαίνουν μια ξένη γλώσσα σε μικρή ηλικία μαθαίνουν και άλλες γλώσσες με μεγαλύτερη ευκολία

Οι εκπαιδευτικοί υπογραμμίζουν ότι σε κάθε περίπτωση η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι χρήσιμη για τα παιδιά ακόμη και αν αυτά είναι μικρά σε ηλικία, αλλά όπως τονίζουν είναι σημαντικό να μην πιέζονται και οι γονείς να μην έχουν εξαιρετικά μεγάλες προσδοκίες.
ΕνημέρωσηΤο θέμα πάντως, όπως φαίνεται, έχει απασχολήσει ακόμη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει ξεκινήσει εκστρατεία, που ονομάστηκε Piccolingo και απευθύνεται ειδικά στους γονείς, προσπαθώντας να τους πείσει ότι τα παιδιά τους μπορούν και πρέπει να μαθαίνουν ξένες γλώσσες από μικρή ηλικία.
Οπως υπογραμμίζει η Ε.Ε., χάρη στην εκστρατεία Piccolingo πολλοί γονείς θα συνειδητοποιήσουν ότι η εκμάθηση ξένων γλωσσών σε προσχολική ηλικία προσφέρει στα παιδιά πολλαπλά οφέλη καθώς τα βοηθά:
Nα επικοινωνούν πιο εύκολα. Να μαθαίνουν και να είναι ανεκτικά. Να αισθάνονται άνετα σε οποιαδήποτε χώρα. Να αυξάνουν, μεγαλώνοντας, τις πιθανότητές τους για εύρεση εργασίας. Να δείχνουν ενδιαφέρον για τους ξένους πολιτισμούς και να μην τους θεωρούν απειλή για τον δικό τους πολιτισμό.
Οπως τονίζει στο «Εθνος» η κυρία Μαριλίζα Ξένου, καθηγήτρια Αγγλικών, «παλαιότερα οι γονείς ήταν αρκετά διστακτικοί στην εκμάθηση ξένης γλώσσας των παιδιών πριν αυτά ξεκινήσουν το σχολείο.
Τώρα το κλίμα αυτό έχει αναστραφεί αλλά και πάλι οι γονείς είναι προβληματισμένοι, καθώς φοβούνται μήπως δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα στο νήπιο και αντιδράσει αρνητικά αργότερα στο σχολείο σε οποιαδήποτε άλλη διαδικασία μάθησης».
Διδακτικό παιχνίδιΟπως λέει η κ. Ξένου, η διδασκαλία μιας ξένης γλώσσας σε τόσο μικρή ηλικία συνήθως συνδυάζεται και με ειδικό διδακτικό παιχνίδι και έτσι τα παιδιά την αντιμετωπίζουν ευχάριστα.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα που εφαρμόζει η Ε.Ε, μετά την ηλικία των 36 μηνών δεν υπάρχουν αναφορές ότι η εκμάθηση γλωσσών δημιουργεί προβλήματα στην εκμάθηση και χρήση της μητρικής γλώσσας.
Αντιθέτως, ενισχύει την ευαισθητοποίηση στους ήχους και τον ρυθμό των γλωσσών. Επιπλέον, τα περισσότερα παιδιά που μαθαίνουν μια ξένη γλώσσα σε πολύ νεαρή ηλικία μαθαίνουν κι άλλες γλώσσες με μεγαλύτερη ευκολία.
ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

• ΤΣΕΧΙΑ: Από 6 ετών εάν συμφωνούν και οι γονείς.
• ΕΣΘΟΝΙΑ: Εκμάθηση ξένων γλωσσών από 5 ετών σε ορισμένα νηπιαγωγεία.
• ΓΑΛΛΙΑ: Εκμάθηση γλωσσών από το νηπιαγωγείο.
• ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Εκμάθηση ξένων γλωσσών στα περισσότερα νηπιαγωγεία.
• ΙΤΑΛΙΑ: Διδασκαλία μιας ξένης γλώσσας (κυρίως Αγγλικά) από την Α’ Δημοτικού.
• ΜΑΛΤΑ: Υποχρεωτικά τα Αγγλικά από 5 ετών.
• ΡΟΥΜΑΝΙΑ: Διδασκαλία ξένων γλωσσών από το νηπιαγωγείο.
• ΣΟΥΗΔΙΑ: Υποχρεωτική η ξένη γλώσσα από 7 ετών.
• ΕΛΛΑΔΑ: Υποχρεωτικό μάθημα τα Αγγλικά από την ηλικία των 8 ετών.

Η εκστρατεία Piccolingo της Κομισιόν για τους γονείς
Πέντε ερωτήσεις και απαντήσεις
1 Γιατί είναι τόσο σημαντική η εκμάθηση ξένων γλωσσών σε νεαρή ηλικία;
Γιατί βοηθάει τα παιδιά να εκμεταλλευτούν πλήρως τις ικανότητές τους. Η εκμάθηση ξένων γλωσσών έχει πολύ θετικό αντίκτυπο. Η επαφή με νέα ηχητικά σχήματα εξασκεί τη συνειδητή ακουστική κατανόηση των παιδιών, που τα βοηθάει να βελτιώσουν την προσοχή τους στη δική τους γλώσσα. Αυτό τα προετοιμάζει για την κατανόηση του προφορικού λόγου αργότερα στο σχολείο.
2 Υπάρχουν κοινωνικά οφέλη;
Η εκμάθηση γλωσσών σε νεαρή ηλικία όχι μόνο διευρύνει το μυαλό των παιδιών, αλλά και τα απαλλάσσει από τον φόβο που τους προκαλούν οι ξένες γλώσσες και οι δυσκολίες που συνδέονται με την εκμάθησή τους. Ακόμη και στην περίπτωση που τα παιδιά δεν συνεχίσουν να μαθαίνουν την ίδια γλώσσα αργότερα στο σχολείο, οι προσπάθειες που καταβάλλουν όταν αρχίζουν να μαθαίνουν γλώσσες σε προσχολική ηλικία θα τους είναι για πάντα χρήσιμες.
3 Βελτιώνει η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας σε νεαρή ηλικία τις γνωσιακές ικανότητες των παιδιών;
Μια διαφορετική γλώσσα είναι πρόκληση. Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι η εκμάθηση γλωσσών σε νεαρή ηλικία βελτιώνει ακόμα και τις μη λεκτικές γνωσιακές ικανότητες, όπως είναι τα μαθηματικά.
4 Ποια γλώσσα θα πρέπει να μαθαίνουν τα παιδιά;
Η διαδεδομένη διδασκαλία των Αγγλικών αποτελεί γενική εξέλιξη των εκπαιδευτικών συστημάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η προώθηση όμως της διδασκαλίας και εκμάθησης άλλων γλωσσών εκτός των Αγγλικών, όπως οι γλώσσες των γειτονικών χωρών σε παραμεθόριες περιοχές, για παράδειγμα, μπορεί να προάγει την πολυγλωσσία.
5 Μπορεί η εκμάθηση γλωσσών σε νεαρή ηλικία να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ταυτότητα του παιδιού;
Μαθαίνοντας δύο γλώσσες και μαθαίνοντας να σκέφτονται σε δύο γλώσσες, τα παιδιά βιώνουν την πολλαπλότητα και παύουν να είναι δέσμια μιας μονολιθικής ταυτότητας. Η εκμάθηση γλωσσών σε νεαρή ηλικία πλάθει ανθρώπους που έχουν ρίζες όπως όλοι οι άλλοι, αλλά ταυτόχρονα ξέρουν ότι οι ρίζες τους δεν είναι οι μόνες και ότι κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του ρίζες.
Νικολ. Τρίγκα
ntriga@pegasus.gr

Aλλαγές στην παιδεία Περισσότερο σχολείο, λιγότερη ύλη

Οι αλλαγές που προωθεί το υπουργείο Παιδείας για δημοτικά και γυμνάσια. Μελέτη στην τάξη με «ωράριο» ως τις 4

ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ | Κυριακή 7 Νοεμβρίου 2010

Επέκταση του υποχρεωτικού ωραρίου ως τις 3 το μεσημέρι στα δημοτικά και ως τις 4 στο γυμνάσιο σχεδιάζει το υπουργείο Παιδείας. Τι θα γίνεται τις επιπλέον αυτές ώρες στα δημόσια σχολεία; Αυτό για το οποίο πληρώνουν σήμερα πολλές οικογένειες τα μεγάλα ιδιωτικά σχολεία της χώρας: Μελέτη! Τα παιδιά θα διαβάζουν στο σχολείο το μάθημά τους για την επόμενη ημέρα και θα γυρίζουν στο σπίτι «ελεύθερα δραστηριοτήτων» για να ξεκουραστούν ή να διασκεδάσουν. Οπως αναφέρουν οι πληροφορίες του «Βήματος», το δίπτυχο των αλλαγών που σχεδιάζει το υπουργείο Παιδείας είναι το εξής: διπλές ώρες διδασκαλίας στα βασικά μαθήματα υποδομής (Νέα και Αρχαία Ελληνικά, ξένη γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσικές επιστήμες, Θρησκευτικά, Κοινωνικές επιστήμες- Ιστορία) και πολύ λιγότερη ύλη. Ενα πρώτο βήμα έγινε εφέτος με τη μείωση της ύλης στα σχολεία, ενώ θα επεκταθεί την επόμενη χρονιά με περαιτέρω μείωσή της.

Εναλλακτική διδασκαλία
«Στόχος είναι να σταματήσει το άγχος του δασκάλου να φτάσει στη σελίδα 20 βιβλίου,που πρέπει να τη διδάξει σε συγκεκριμένη ημερομηνία» λέει μιλώντας στο «Βήμα» στέλεχος του υπουργείου Παιδείας. «Πριν γυρίσει η σελίδα του βιβλίου θα πρέπει να έχουν μάθει όλοι οι μαθητές τις βασικές έννοιες κάθε μαθήματος. Για παράδειγμα,αν κάποιος δεν έχει καταλάβει την έννοια της πρόσθεσης στην αριθμητική, δεν θα προχωράει ο δάσκαλος σε επόμενο κεφάλαιο, απλά γιατί βιάζεται να τελειώσει το κεφάλαιο» καταλήγει χαρακτηριστικά.

Ταυτόχρονα όμως οι μαθητές θα κληθούν στο μέλλον να... αυτοαξιολογούνται, να διορθώνουν μόνοι τα γραπτά τους και να αναζητούν την λύση σε εκείνα τα κεφάλαια που τους δυσκόλεψαν. Τρίτη καινοτομία των επικείμενων αλλαγών θα είναι το ότι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές θα αποκτήσουν πλήρη ελευθερία στην αναζήτηση πρακτικών και νέων μεθόδων στην διδασκαλία των μαθημάτων τους (όπως π.χ. η διοργάνωση μιας θεατρικής παράστασης για το μάθημα των Αρχαίων ή της Ιστορίας ή μιας εκδρομής σχετικής με τα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος). Θα μπορούν ακόμη και να δημιουργούν εκπαιδευτικό υλικό και σχέδια εργασίας.

Τα νέα προγράμματα σπουδών
Οπως λέει μάλιστα ο πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Κλήμης Ναυρίδης μιλώντας στο «Βήμα», δέσμευσή του είναι να παραδώσει τα νέα προγράμματα σπουδών για την υποχρεωτική εκπαίδευση τον Ιούνιο του 2011, ώστε τον Σεπτέμβριο να δοκιμαστούν πιλοτικά σε έναν αριθμό 160 σχολείων (νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια) και το 2012 να γενικευθούν. Τα προγράμματα σπουδών είναι βέβαια συναρτημένα με τις διδακτικές πρακτικές που τα υποστηρίζουν και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, ώστε να μπορούν να τα εφαρμόσουν, αναφέρει ο κ. Ναυρίδης.

Μεγάλο βάρος δίνεται αυτή τη στιγμή, με τη βοήθεια και ξένων επιστημόνων, στο πώς θα οργανωθεί ο σχολικός χρόνος κατά τέτοιον τρόπο ώστε τα παιδιά να αυτενεργούν και να αναζητούν μόνα τους πηγές για τις εργασίες και τα μαθήματά τους. Οι νέες τεχνολογίες θα παίξουν «πρωταγωνιστικό» ρόλο στη νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα και όλα τα μαθήματα θα διδάσκονται μέσα από αυτές. Το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα των δημοτικών και των γυμνασίων της χώρας επεξεργάζονται αυτές τις ημέρες ομάδες εργασίας του υπουργείου Παιδείας. Ο κ. Ναυρίδης εξηγεί το νέο πλαίσιο λειτουργίας των σχολείων και αναφέρει ότι:

* Στο δημοτικό σχολείο θα υπάρξουν «ομάδες» μαθημάτων. Το πρόγραμμα σπουδών στην υποχρεωτική εκπαίδευση θα έχει μια συνέχεια από τάξη σε τάξη, ως σύνολο όπου τα διάφορα γνωστικά αντικείμενα διατηρούν την αυτοτέλειά τους αλλά συνδέονται μεταξύ τους.

* Το πρόγραμμα στα σχολεία θα είναι «ενιαίο» και δεν θα έχει ζώνες πολιτισμού ή αθλητισμού εκτός υποχρεωτικού προγράμματος. Στο ωρολόγιο πρόγραμμά του θα ενταχθούν μέσα στη διδασκαλία των βασικών μαθημάτων ο πολιτισμός, το περιβάλλον και οι νέες τεχνολογίες.

* Θα ενταχθούν στο πρόγραμμα των σχολείων δραστηριότητες που θα αφορούν τη σχολική ζωή και θα στοχεύουν στην καλλιέργεια της προσωπικότητας του μαθητή (γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική), της συλλογικότητας και της συνύπαρξης. Λάιλα Μακίνεν
«Στη Φινλανδία έχουμε απορρίψει τις εξετάσεις»

Η Λάιλα Μακίνεν (αριστερά), διευθύνουσα σύμβουλος του εκπαιδευτικού οργανισμού Μentorit και υπεύθυνη για τη διδασκαλία, τη συμβουλευτική και την έρευνα στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης στη Φινλανδία, με την υπουργό Αννα Διαμαντοπούλου και την πρώην ειδική γραμματέα του υπουργείου Παιδείας Θάλεια Δραγώνα

Βοήθεια από τη Φινλανδία,η οποία εφαρμόζει το πιο δημοφιλές σε παγκόσμιο επίπεδο εκπαιδευτικό πρόγραμμα,θα έχει το υπουργείο Παιδείας στον σχεδιασμό των νέων αναλυτικών προγραμμάτων σε δημοτικά και γυμνάσια.Η κυρία Λάιλα Μακίνεν, διευθύνουσα σύμβουλος του εκπαιδευτικού οργανισμού Μentorit και υπεύθυνη για τη διδασκαλία,τη συμβουλευτική και την έρευνα στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης στη Φινλανδία, επισκέφθηκε ήδη τη χώρα μας και ανέλαβε τον ρόλο του συμβούλου στον σχεδιασμό των νέων προγραμμάτων.

«Στη Φινλανδία έχουμε περάσει σταδιακά από αυτή τη διαδικασία μεταρρύθμισης των σχολείων ήδη από το 1970»λέει η κυρία Μακίνεν μιλώντας στο «Βήμα».«Σήμερα η διαδικασία επανασχεδιασμού και εκσυγχρονισμού του προγράμματος σπουδών αποτελεί έναν φυσιολογικό “τρόπο” μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Βέβαιατα χρόνια που πέρασαν, η δημιουργία μιας ανοιχτής διαδικασίας σχεδιασμού και λήψης των αποφάσεων, η οποία εμπλέκει όλους τους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς φορείς, μεταξύ αυτών και τους μαθητές,υπήρξε μία από τις μεγάλες προκλήσεις» συνεχίζει η κυρία Μακίνεν.

Στο ερώτημα ποια είναι τα προβλήματα που «είδε» σε πρώτη φάση στα σχολεία της χώρας μας η κυρία Μακίνεν δεν απαντάει αμέσως.«Το θέμα που χρήζει άμεσης αλλαγής και έχει κεντρικό ρόλο στα νέα προγράμματα σπουδών δεν εστιάζει σε κανένα μάθημα,αλλά στον ρόλο του μαθητή και του εκπαιδευτικού» δηλώνει τελικά.«Το πρώτο βήμα για βασική παιδαγωγική αλλαγή είναι να βοηθήσεις τους μαθητές να γίνουν ενεργοί συμμέτοχοι στη διαδικασία της δικής τους μάθησης και να βοηθήσεις τους εκπαιδευτικούς από τη μεριά τους να γίνουν σύμβουλοι και οδηγοί στη διαδικασία αυτή»συνεχίζει.«Δεν είναι δυνατόν να βγάλουμε συμπεράσματα για την επιτυχία ή αποτυχία των εκπαιδευτικών λύσεων όταν στεκόμαστε έξω από αυτές»απαντάει αφού ξανασκέφτεται την ερώτηση. «Τα όποια αρνητικά ή θετικά σημεία αξιολογούνται ήδη από τους ίδιους τους Ελληνες,οι οποίοι στη συνέχεια με βάση τα συμπεράσματα θα αποφασίσουν ποια κατεύθυνση θα πάρουν.Η παρακολούθηση αυτή θα πρέπει να συνδέεται με τους στόχους που έχουν τεθεί για το μέλλον της ελληνικής εκπαίδευσης,καθώς και το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο,όπως,δηλαδή,κάνουμε όλοι στην Ευρωπαϊκή Ενωση».

Τι λέει η κυρία Μακίνεν όμως για τις εξετάσεις;«Στη Φινλανδία έχουμε πια απορρίψει τις εξετάσεις,τα συνεχή τεστ και τις διαδικασίες ελέγχου στηριζόμενοι στις νέες θεωρίες μάθησης με βάση τις οποίες οι μαθητές πρέπει να καθοδηγούνται έτσι ώστε να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των δικών τους διαδικασιών μάθησης, καθώς επίσης να τους παρέχεται συμβουλευτική στο πώς να αξιολογούν οι ίδιοι την πρόοδό τους (αυτοαξιολόγηση)» αναφέρει.«Φυσικά ο εκπαιδευτικός είναι εκεί για να παρακολουθεί και να αξιολογεί με διάφορους τρόπους την επίδοση των μαθητών,αλλά όχι ως ο μοναδικός εξωτερικός αξιολογητής.Η ίδια αρχή ισχύει και για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.Οι ίδιοι αξιολογούν τους εαυτούς τους με βάση το πρόγραμμα εργασίας που κάνουν για το σχολείο τους κάθε χρόνο και με βάση τις συζητήσεις που έχουν για αυτό το ζήτημα με τους διευθυντές τους»καταλήγει.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=365463&dt=07/11/2010#ixzz14yZA6fbF

Το νησί - υπόθεση, κριτική κ.α.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟ 2 SITES

"Είμαι γενικά πολύ επιφυλακτική με όσα βιβλία...αυτοδιαφημίζονται. Οι δυο πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος της Victoria Hislop "Το νησί"Διόπτρα, 2007), είναι γεμάτες από το τι "έγραψαν...είπαν" διάφοροι, γνωστοί και άγνωστοι, για το βιβλίο. Γιατί με προκαταλαμβάνει; Γιατί δεν με αφήνει να κρίνω μόνη μου; Κι έπειτα, αυτό το "15η έκδοση" στο εξώφυλλο τι σημαίνει; Πότε έγινε η πρώτη έκδοση; Στο εσώφυλλο δεν βλέπω άλλη χρονολογία από το 2007. Μπορούμε να μιλάμε για καινούριες εκδόσεις, όταν πρόκειται απλώς για ανατυπώσεις; Και πόσα αντίτυπα εκδίδονταν σε κάθε έκδοση; Πουθενά δεν το λέει.

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι αυτά τα εμπορικά τεχνάσματα δεν έχουν σημασία, αν το ίδιο το βιβλίο αξίζει. Μήπως όμως ακριβώς αυτά τα διαφημιστικά ευρήματα φανερώνουν μια φοβία των εκδοτών και μια προσπάθεια προσέλκυσης αναγνωστών με τεχνητά μέσα;
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον που βρήκα στο βιβλίο της Hislop (που σημειωτέον απέσπασε το βρετανικό βραβείο του Καλύτερου Πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα για το 2007) είναι οι πληροφορίες που μας δίνει για το νησί των λεπρών, τη Σπιναλόγκα, ένα μικρό νησί στα ανατολικά της Κρήτης, καθώς και οι γνώσεις γύρω από την ίδια την αρρώστια και οι προσπάθειες για τη θεραπεία της. Η συγγραφέας θα πρέπει να έχει μελετήσει πολύ το θέμα της λέπρας, να έχει επισκεφθεί την Κρήτη και πολύ να την έχει αγαπήσει.

Η υπόθεση με λίγα λόγια είναι η εξής: Μια νεαρή κοπέλα, η Αλέξις, στην πρσπάθειά της να ανακαλύψει τις ρίζες της, την ιστορία του παρελθόντος της Ελληνίδας μητέρας της, που με σχολαστική μυστικοπάθεια εκείνη απέκρυβε, ξεκινά από το Λονδίνο για την Κρήτη.

Εκεί, σε μια μακροσκελέστατη αφήγηση (σχεδόν όλο το βιβλίο) μιας παλιάς γνωστής της μητέρας της, θα μάθει όλο το παρελθόν, μια δραματική ιστορία που ξεκίνησε το 1939 και τελειώνει το 2001.

Ενώ όμως η συγγραφέας είχε στα χέρια της ένα ενδιαφέρον και πρωτότυπο θέμα, δεν κατάφερε, πέρα από το πληροφοριακό στοιχείο, να το αξιοποιήσει και λογοτεχνικά. Βρίσκω ότι το βιβλίο αυτό μεγαλύτερο ενδιαφέρον μπορεί να δημιουργήσει στους ξένους αναγνώστες παρά στους Έλληνες. Είναι εμφανής η προσπάθειά της να περιγράψει τη ζωή στην Κρήτη. Για παράδειγμα, η αναφορά στα πιατάκια με τους μεζέδες, η περιγραφή της νύχτας της Ανάστασης, ενός γλεντιού ή του χορού σε πανηγύρι, του γάμου, του τρύγου ή του μαζέματος των ελιών, μπορεί να δημιουργούν μια εξωτική ατμόσφαιρα για τους μη Έλληνες αναγνώστες, όχι όμως και για μας που όλα αυτά αποτελούν καθημερινές και αυτονόητες συνήθειες.

Έπειτα, στην όλη ιστορία λείπει η ένταση και το πάθος, λείπει το βάθος και η συγκίνηση. Είναι μια "φλατ" αφήγηση, θα έλεγα, που εξελίσσεται στο ίδιο ύφος, είτε μας περιγράφει εξωτερικά ένα τοπίο είτε τη συγκλονιστική στιγμή που μια νέα, όμορφη, αρραβωνιασμένη κοπέλα ανακαλύπτει στο σώμα της τα πρώτα σημάδια της λέπρας.

Ασφαλώς, για να τελειώσω το 500 σελίδων μυθιστόρημα (με αρκετό κόπο, ομολογώ) κάποιο ενδιαφέρον βρήκα σ' αυτό. Όχι όμως τόσο όσο θα μπορούσε και θα έπρεπε να προσδώσει στο θέμα της η συγγραφέας."

πηγή:anagnostria.blogspot.com

"Ο έλληνας αναγνώστης της Βικτόρια Χίσλοπ έχει πρόβλημα. Με τους αφύσικους διαλόγους. Σταχυολογώ ορισμένες ατάκες, που αποδίδονται σε χωρικούς της Κρήτης, στην Κατοχή και λίγο αργότερα. Η ταβερνιάρισσα λέει για κάποια απιστία: «Κατά γενική ομολογία, το κτήμα βουίζει από τις εικασίες εδώ και εβδομάδες». Ο ψαράς στην κόρη του: «Αν όλοι αμφέβαλλαν για το ότι πρέπει να κάνουν πράγματα ο ένας για τον άλλον, ο κόσμος θα σταματούσε να γυρίζει». Η πάμπλουτη, λαϊκής καταγωγής συμπεθέρα: «Ολοι έχουμε συναίσθηση της ανισότητας αυτής της πιθανής ένωσης». Ετσι ομιλούσαν στην Κρήτη; Οι εκλεπτυσμένες στιχομυθίες μεταφρασμένες από τα αγγλικά μόνο ιλαρότητα μπορούν να προκαλέσουν. Εν τούτοις το βιβλίο έχει επιτυχία. Στα ελληνικά πούλησε 10.000 αντίτυπα σε 2 μήνες. Τίποτε δηλαδή μπροστά στην απήχηση στο αγγλόφωνο κοινό. Η πρωτοεμφανιζόμενη Βρετανή ξεπέρασε τις 850.000. Μεταφράστηκε σε 17 χώρες. Δεν είναι δύσκολο να ερμηνευτεί το φαινόμενο. Το βιβλίο έχει υπόθεση, έχει ήρωες και δυο δυνατά θέματα: τον αποκλεισμό, όπως τον βιώνουν οι λεπροί, και τη διατήρηση των οικογενειακών μυστικών. Εκτυλίσσεται δε στο εξωτικό περιβάλλον της Μεσογείου.

Απόγονοι ασθενών

Το «νησί» του τίτλου είναι η Σπιναλόγκα, όπου από το 1903 ως το 1957 λειτουργούσε λεπροκομείο. Ως αφηγηματικό πρόσχημα χρησιμοποιείται μια απόγονη ασθενών, γεννημένη στην Αγγλία, η οποία σκαλίζει το παρελθόν της μητέρας της. Φτάνει στην Κρήτη για διακοπές με τον φίλο της και τον αφήνει για μερικές μέρες για να επισκεφτεί μόνη της την Πλάκα, το ψαροχώρι απέναντι από τη Σπιναλόγκα, τόπο καταγωγής της. Η Βικτόρια Χίσλοπ, όταν επισκέφτηκε το μέρος, το βρήκε τόσο φορτισμένο ώστε να τοποθετήσει εκεί το πρώτο βιβλίο της. Επισκέφτηκε την Κρήτη περί τις 30 φορές και πρόσφατα απέκτησε εκεί δικό της σπίτι. Εχει γνωρίσει πολλούς ντόπιους και μάλιστα εκφράζει την επιθυμία να μάθει τη γλώσσα. Είναι παράξενο που την προσήλκυσε με τέτοιο εμμονικό τρόπο η Ελλάδα, καθώς έχει περιδιαβεί τον πλανήτη γράφοντας ταξιδιωτικά άρθρα. Στο βιογραφικό της αναφέρει ότι συνεργάζεται με τις εφημερίδες Sunday Telegraph και Daily Telegraph καθώς και με το περιοδικό Woman & Home. Ο σύζυγός της είναι εκδότης της σατιρικής εφημερίδας Private Eye. Συμπτωματικά και στη Σπιναλόγκα οι έγκλειστοι εξέδιδαν το δικό τους σατιρικό έντυπο αλλά η Χίσλοπ το περνάει στην αφήγηση ως απλή εφημερίδα, για να μη θεωρηθεί έμμεση παραπομπή στον άντρα της.

Καθώς πρόκειται για μυθιστόρημα, υπάρχουν ελευθερίες. Το χωριό Πλάκα για παράδειγμα είχε εκκενωθεί στη διάρκεια της Κατοχής καθώς υπήρχε ο φόβος απόβασης των Αγγλων. Η περιοχή ήταν γεμάτη ναρκοπέδια και πολυβολεία. Στο βιβλίο υπάρχουν μεν γερμανοί στρατιώτες, που περιπολούν κάθε απόγευμα αλλά η ζωή συνεχίζεται κανονικά. Κατά τα άλλα, είναι μάλλον πειστική η απεικόνιση ενός χωριού της εποχής. Τα επαγγέλματα, οι καθημερινές συνήθειες, οι κοινωνικοί διαχωρισμοί, οι προσωπικές σχέσεις έχουν ρεαλιστική βάση. Κεντρική φιγούρα του βιβλίου ο βαρκάρης που μεταφέρει προμήθειες και ανθρώπους προς τη Σπιναλόγκα. Ο Γιώργης Πετράκης είναι άνθρωπος που υπομένει τη μοίρα σχεδόν αδιαμαρτύρητα: προσπαθεί σε κάθε περίσταση να τα βγάλει πέρα. Δέχεται το πρώτο χτύπημα της μοίρας όταν η γυναίκα του αρρωσταίνει και πηγαίνει υποχρεωτικά απέναντι, στο «νησί». Του αφήνει δυο ανήλικα κορίτσια να τα μεγαλώσει. Η ίδια είναι δασκάλα και φεύγει μαζί με έναν μαθητή της, ο οποίος ίσως να την κόλλησε, ίσως όχι. Αναλαμβάνει πάντως την ανατροφή του και λίγο καιρό μετά την εγκατάστασή της στον οικισμό των χανσενικών αναλαμβάνει τη διδασκαλία των μικρών κατοίκων. Στη Σπιναλόγκα υπήρχαν τόσα παιδιά ώστε να λειτουργεί σχολείο. Στο νησί γίνονταν και γάμοι και μάλιστα υπήρξαν περιπτώσεις γέννησης υγιών παιδιών (το βακτήριο δεν προσβάλλει ηλικίες κάτω των 3 ετών). Το απέφευγαν πάντως γιατί ήταν υποχρεωμένοι να τα δώσουν για υιοθεσία.

Οργανωμένη κοινωνία

Στη Σπιναλόγκα λειτούργησε μια οργανωμένη κοινωνία, η οποία ζωντανεύει με πολλές παραστάσεις στο μυθιστόρημα. Οι κάτοικοι καλλιεργούσαν τη γη, υπήρχε υποτυπώδες εμπόριο, άνοιξε καφενείο, κουρείο και ασφαλώς νοσοκομείο, εκκλησία. Το νησί απέκτησε γεννήτρια και ηλεκτροδοτήθηκε προτού πάρει ρεύμα η απέναντι παραλία. Στο μυθιστόρημα μία από τις σημαντικές προσωπικότητες είναι ένας δικηγόρος από την Αθήνα, ο οποίος ενθάρρυνε τους χανσενικούς σε ένα είδος συνδικαλισμού που βελτίωσε κατά πολύ τις συνθήκες διαβίωσης. Τέτοια προσωπικότητα υπήρξε και στην πραγματικότητα ονομάζεται Επαμεινώνδας Ρεμουντάκης, ήταν πράγματι δικηγόρος και υπήρξε ιδρυτής της Αδελφότητας Ασθενών Σπιναλόγκας. Αυτός και κάποιοι άλλοι που παρακολουθούσαν τις εξελίξεις στην ιατρική έρευνα ενέπνευσαν τους συγκατοίκους του να κρατηθούν στη ζωή. Στο χρονικό διάστημα κατά το οποίο εκτυλίσσεται το κυρίως μέρος του βιβλίου (1939-1957) η ψυχολογία αλλάζει. Ανακαλύπτεται φάρμακο. Ο αναγνώστης παρακολουθεί την ανάρρωση των πρώτων ασθενών. Ανατροπή αντιλήψεων που πηγάζουν από τις Γραφές: οι λεπροί τελικά δεν είναι καταραμένοι. Η Χίσλοπ φέρεται με σεβασμό απέναντί τους - υπάρχουν επιζώντες που το επιβεβαιώνουν. Το βιβλίο αντί προμετωπίδας χρησιμοποιεί δήλωση του Εμμανουήλ Φουντουκάκη, ο οποίος έζησε όσα περιγράφονται στο βιβλίο. Λέει ότι η συγγραφέας χειρίστηκε το ζήτημα με λεπτότητα.

Ανάμεσα στους θεραπευθέντες είναι και η κόρη του Γιώργη Πετράκη - η σύζυγος-δασκάλα πέθανε και στο νησί ακολούθησε το δεύτερο μέλος της ίδιας οικογένειας. Η ατυχής νέα ερωτεύεται τον γιατρό της και τα αισθήματα είναι, παραδόξως, αμοιβαία. Η ιστορία του βιβλίου δεν περιορίζεται στο πηγαινέλα ασθενών στη Σπιναλόγκα, ούτε επικεντρώνει αποκλειστικά στα της θεραπείας ή της κοινότητας της λεπρών. Η Μαρία Πετράκη με τον έρωτα για τον γιατρό ξεχνά εύκολα τον πρώην αρραβωνιαστικό, τον πιο ωραίο άντρα της περιοχής, που αναστατώνει τους πάντες με τις επιπολαιότητές του. Ενα μεγάλο μέρος του βιβλίου εκτυλίσσεται στην απέναντι όχθη, των υγιών. Η υπόθεση περιλαμβάνει ερωτικά δράματα, αντιζηλίες, οικογενειακές συγκρούσεις, ανατροπές. Η οικογένεια του βαρκάρη μέσω της άλλης κόρης του συνδέεται με τους Βανδουλάκηδες, τους προύχοντες της περιοχής. Αν η Χίσλοπ επιτυγχάνει κάτι είναι να καταγράψει τις διαστρωματώσεις και τα ήθη της εποχής χωρίς να γίνεται κουραστική με λεπτομέρειες. Και αν για τους Ελληνες τα στιβάνια και τα τσεμπέρια ακούγονται φολκλορικά, για τους ξένους έχουν τη γοητεία της couleur local. Το νησί άρεσε ίσως επειδή περιλαμβάνει χρώματα κι αρώματα κάπως εξωτικά. Δεν είναι τυχαίο το ότι μίλησαν για το νέο Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι. Δεν είναι τυχαίο ότι παρέχονται στον αναγνώστη πλουσιοπάροχα σκηνές από τις παραδόσεις της Κρήτης: γάμος, αρραβώνας, βάφτιση, κηδεία. Ο,τι πρέπει για να γίνει ταινία.

Το βάρος του στίγματος

Κάποια στιγμή έρχεται η ίαση και οι ασθενείς φεύγουν από το νησί. Οι είκοσι βαριά άρρωστοι που δεν έχουν ελπίδα μεταφέρονται στην Αθήνα - κάτι που έγινε στην πραγματικότητα. Πέρα από τα γεγονότα, λιγότερο ή περισσότερο αληθινά, καταγράφεται στο βιβλίο και το ζήτημα του στίγματος. Δεν πρόκειται για την κακή υποδοχή των θεραπευμένων αλλά για την ντροπή που νιώθουν οι οικογένειες των «βρώμικων». Η λέπρα είναι ασθένεια που όλοι ήθελαν να αποκρύψουν από το γενεαλογικό δέντρο τους. Αντιμετωπιζόταν ως θεόσταλτη τιμωρία. Η Χίσλοπ περιγράφει τον επιδέξιο τρόπο με τον οποίο οι Πετράκηδες αποσιωπούν την ασθένεια της δασκάλας αλλά και το σκάνδαλο στην αποκάλυψη ότι έχει μολυνθεί και η κόρη. Το άλλο σόι, των Βανδουλάκηδων, διακόπτει κάθε σχέση με τους εξ αγχιστείας συγγενείς όταν γίνεται γνωστό ότι πήραν νύφη από μολυσμένο σπίτι. Η καλοπαντρεμένη κόρη κρατά σκληρή στάση απέναντι στον πατέρα και την άρρωστη αδελφή της. Πάντως όλα τα πρόσωπα, πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές, παρουσιάζονται πλήρως ως προσωπικότητες, οι πράξεις έχουν συνέπεια αληθινών προσώπων. Αν λοιπόν η Χίσλοπ πρέπει να επαινεθεί για κάτι είναι για τη σκιαγράφηση ανθρώπων: δεν κάνει καρικατούρες.

Από άποψη δομής το βιβλίο ξεκινά με την Αγγλοελληνίδα που αναζητεί τις ρίζες της. Βρίσκει την καλύτερη φίλη της γιαγιάς της η οποία αφηγείται τα πάντα. Ακόμη και περιστατικά που δεν είχαν μάρτυρες. Ενώ δηλαδή στο μεγαλύτερο μέρος αποκαλύπτονται τα γεγονότα μέσα από τις αναμνήσεις, τις φημολογίες και τα κουτσομπολιά, υπάρχουν σημεία όπου αποκαλύπτονται λεπτομέρειες ή αποκαθίστανται διάλογοι που δεν υπήρχε τρόπος να μεταφερθούν ή τουλάχιστον δεν μαθαίνουμε από ποιο κανάλι έγιναν όλα αυτά γνωστά. Η εξιστόρηση αρχίζει με μια σύμβαση «η Φωτεινή είπε στην Αλέξις όλα όσα ήξερε για την ιστορία της οικογένειάς της, χωρίς να αφήσει τίποτα κρυφό», όμως μαθαίνουμε πολύ περισσότερα από αυτά που θα μπορούσε να ξέρει η Φωτεινή. Στο τελευταίο, τέταρτο μέρος του βιβλίου, γίνεται επαναφορά στο παρόν (στο 2001) και το βιβλίο κλείνει με την απροσδόκητη επίσκεψη της μητέρας της Αλέξις στην Πλάκα. Οι τελευταίες ψηφίδες θα μπουν στη θέση τους. Δεν υπάρχουν πλέον οικογενειακά μυστικά."

πηγή: tovima.gr

Σπιναλόγκα 105 χρόνια μετά .

Σπιναλόγκα 105 χρόνια μετά ...

Ο Φραγκίσκος της Ασίζης στο βιβλίο του Καζαντζάκη με τίτλο "Ο Φτωχούλης του Θεού" περιγράφει με τον συνήθη γλαφυρό του τρόπο μιλώντας στον Φράτε Λεόνε τον μεγαλύτερο του φόβο. "Να, λέει, δεν αντέχω τους λεπρούς, φοβάμαι να τους δω. Και μόνο να αφουγκραστώ από μακριά τα κουδουνάκια, που φορούν, για να τ' ακούν και ν' αλαργαίνουν οι διαβάτες, λιποθυμώ".

Η αίσθηση αυτή στους περισσότερους από μας δεν λέει απολύτως τίποτα. Δεν πρόλαβε να καταγραφεί στις μνήμες μας καθώς η λέπρα πάνε 60 χρόνια πια που δεν αποτελεί φόβητρο για την ανθρωπότητα. Στην Κρήτη όμως οι ιστορίες των λεπρών και της Σπιναλόγκας πέρασαν με τη μορφή της αφήγησης και στη γενιά μας.
Άλλωστε, το νησάκι είναι πλάι μας και όποιος πάτησε έστω και μία φορά τα χώματά του ένοιωσε το αδιόρατο σφίξιμο, που προκαλεί ένας τόσο βαριά φορτισμένος τόπος.
Πήγα πρόσφατα. Παρακινημένη από μία ιστορία που τυχαία έμαθα πως δένει κάποιον συγγενή μου με την Σπιναλόγκα. Έτυχε επίσης να μάθω πως τούτες τις μέρες (στις 30 του μήνα) θα συμπληρωθούν εκατόν πέντε χρόνια από την πρώτη μέρα, που τα κουδουνάκια των λεπρών έπαψαν να ηχούν στις ρούγες των πόλεων της Κρήτης. Ως τότε οι Χανσενικοί συνήθως ζούσαν σε άθλιους οικισμούς έξω από τις πόλεις του νησιού, τα επονομαζόμενα Μεσκήνια και βίωναν -συνάμα με την απάνθρωπη ταλαιπωρία της νόσου τους- έναν εξίσου αδυσώπητο κοινωνικό αποκλεισμό. Μέχρι την 30η Μαϊου του 1903, που η Κρητική Πολιτεία με διάταγμά της αποφάσισε την μεταφορά τους στην Σπιναλόγκα.

Λένε πως τα ονόματα που διαλέγουμε για τόπους και ανθρώπους, άλλοτε δένονται με την ιστορία τους κι άλλοτε την καθορίζουν. Η Σπιναλόγκα πήρε το όνομα της πιθανά από την
παραφθορά του ονόματος Spinalonde (ονομασία που αναφέρεται σε έγγραφα του 13ου αιώνα και παραπέμπει "στην Ελούντα" ενώ αργότερα κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας
μετασχηματίστηκε σε Spina-lunga = μακρύ αγκάθι). Για 54 χρόνια το «μακρύ αγκάθι» της, τρεφόταν με τα σωματικά και ψυχικά βάσανα εκατοντάδων ανθρώπων που εξορίστηκαν στο νησί. Κρητικοί μόνο στην αρχή κι αργότερα –μετά το 1913- η Σπιναλόγκα λειτούργησε ως το «Διεθνές Λεπροκομείο» της Ευρώπης, φιλοξενώντας 1000 και πλέον ασθενείς. Οι ελπίδες για
ίαση της νόσου γεννήθηκαν το 1948, όταν ανακαλύφθηκε στην Αμερική το φάρμακο που θεράπευε τον ιό της λέπρας (ή νόσου του Hansen όπως αποκαλείται επιστημονικά). Από το 1948 έως το 1957 ο αριθμός των ασθενών της Σπιναλόγκας μειώθηκε δραστικά.
Κάποιοι πρόλαβαν να αποθεραπευτούν. Κάποιοι άλλοι όχι.

Στις μέρες μας, ένα βιβλίο που πούλησε ήδη 1.000.000 αντίτυπα και μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες, θύμισε σε μερικούς και έμαθε σε πολλούς, τα δράματα που φόρτισαν συγκινησιακά αυτόν τον τόπο. Τίτλος του είναι: «το νησί» και συγγραφέας του η Βικτόρια Χίσλοπ.
Κι η Σπιναλόγκα κάνει ήδη «ταμείο» αυτής της ανέλπιστης δημοσιότητας. Οι επισκέπτες της την μετατρέπουν σε ένα ιδιότυπο «προσκυνηματικό» μνημείο, που πασχίζει πια με σεβασμό να αντικαταστήσει τα … αγκάθια του με ρόδα.
Εν τούτοις, δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισημαίνουν πως ο χώρος χρειάζεται φροντίδα και
κυρίως περισσότερη πληροφορία για το τι ακριβώς συνέβη εκεί. Κι αυτό γιατί σπάνια ένας τόπος διαθέτει τόσους αιώνες έντονης κληρονομιάς, κουβαλώντας τη σφραγίδα της αρχαίας Ελλάδας, των Σαρακηνών, των Ενετών, των Τούρκων, της Κρητικής Πολιτείας, των Χανσενικών και των Νεοελλήνων. Άλλοτε ως Ενετικό κάστρο με τείχη και δεξαμενές, άλλοτε ως οθωμανικός οικισμός ή κέντρο ελεύθερου εμπορίου κι άλλοτε ως λεπροκομείο, τόπος αποκλεισμού και κομβικό σημείο για την εξέλιξη της σύγχρονης Ιατρικής. Κι αν τελικά κάτι διαφοροποιεί την Σπιναλόγκα από τα άλλα αξιοθέατα μας, είναι ότι εδώ η γη ποτίστηκε με ιστορίες αδιέξοδα τραγικές, που όμως μέσα στην απόλυτη απελπισία τους κατόρθωναν να στήσουν ρωγμές ελπίδας και ζωής, όπως αυτές που φτιάχνουν ο έρωτας, η πίστη, το ανθρώπινο πείσμα κι η αέναη δίψα για ένα πιο αισιόδοξο αύριο.

Πίσω από την μυθιστορία της Βικτόρια Χίσλοπ, υπάρχουν κρυμμένες ένα σωρό αληθινές
τραγικές  ιστορίες. Όπως εκείνη της προγόνου μου, που όταν έμαθε πως ο σύντροφός της
μεταφέρθηκε στη Σπιναλόγκα, πούλησε κρυφά τον αργαλειό της για να δώσει "πολλούς
παράδες" σε έναν βαρκάρη, τόσους ώστε να τον πείσει να την μεταφέρει νύχτα στο νησί. Κανείς δεν έμαθε πως κατάφερε να μπει στις παράγκες των λεπρών (το νησί είχε περίφραξη σαν "φρούριο" για τον αντίστροφο ακριβώς λόγο: να μην διαφύγουν από εκεί οι Χανσενικοί). Χρόνια μετά, όταν το φάρμακο βρέθηκε ο Γιάννης της, γύρισε στο χωριό. Εκείνη όμως όχι.

Ένας Μανόλης στάθηκε πιο τυχερός στα ίδια χρόνια. Νόσησε όντας αρραβωνιασμένος με το Ρηνιώ του. Συγγενείς και φίλοι σαν έμαθαν πως ο Μανόλης μεταφέρεται στη Σπιναλόγκα, αποφάσισαν να παρακάμψουν τα αυστηρά κρητικά εθιμικά και να αποδεσμεύσουν την Ειρήνη από το λογόστεμμα. Αρχές του 1940 ήταν και το Ρηνιώ μόλις στα 16 του. Ήξερε μόνο πως το καραβάκι που πήγαινε τρόφιμα στη Σπιναλόγκα επέστρεφε στον Άγιο Νικόλαο
κάθε Παρασκευή. Η Ειρήνη γύριζε τα προξενιά πίσω. Έτσι κι αλλιώς πολλά δεν ήταν.
Πανέμορφη κοπέλα -λένε- αλλά όλοι ήξεραν πως ήταν η μνηστή του λεπρού.
Οι Παρασκευές του 1940 την έβρισκαν πάντα στο λιμάνι. Όμως ο καπετάνιος ποτέ δεν είχε νέα να της πει. Άφηνε τα τρόφιμα στην βορεινή πύλη κι έφευγε σαν κλέφτης, πριν ξεπροβάλει πίσω από τα κάγκελα κανένας λεπρός.
Πέρασαν χρόνια δύσκολα.
Ο πόλεμος κι η Μάχη της Κρήτης στρέψαν το ενδιαφέρον των ανθρώπων αλλού. Το Ρηνιώ όμως κάθε Παρασκευή κατέβαινε στο μώλο. Μέχρι που μία τέτοια μέρα ο Μανόλης γύρισε. Υγιής κι αποθεραπευμένος. Κατέβηκε σαν χαμένος από το καράβι και κοίταξε γύρω του. Το βλέμμα του την συνάντησε μα δεν την γνώρισε καν. Δεν ήταν όμορφη πια αλλά .. ήταν εκεί.

Ο Άγιος Παντελεήμονας της Σπιναλόγκας

Συνήθως λένε πως ο Θεός οργίζεται με τους ανθρώπους. Στη Σπιναλόγκα όμως για χρόνια ένοιωθες πως συνέβαινε τ' αντίθετο. Οι Χανσενικοί ήταν οργισμένοι με τον Θεό. Ένας Γεραπετρίτης παπάς τόλμησε να τους επισκεφθεί και να λειτουργήσει στον Άγιο Παντελεήμονα, που υπήρχε και ρήμαζε στο νησί συντροφιά με τους νέους του κατοίκους. Λένε πως στην πρώτη λειτουργία δεν πάτησε ψυχή. Οι λεπροί άκουγαν πεισμωμένοι από τα κελιά τους την ψαλμωδία, κι άλλοτε την σκέπαζαν με τα βογκητά τους κι άλλοτε με τις κατάρες τους. Ο ιερέας όμως ξαναπήγε. Στην δεύτερη τούτη επίσκεψη ένας από τους ασθενείς πρόβαλε θαρρετά στο κατώφλι του ναού.
- Παπά, θα κάτσω στην λειτουργία σου μ' έναν όρο όμως. Στο τέλος θα με κοινωνήσεις. Κι αν ο Θεός σου είναι τόσο παντοδύναμος, εσύ μετά θα κάμεις
την κατάλυση και δεν θα φοβηθείς τη λέπρα μου.
Ο ιερέας έγνευσε συγκαταβατικά. Στα κοντινά κελιά ακούστηκε η κουβέντα κι άρχισαν να μαζεύονται διάφοροι στο πλάι του ναού, εκεί που ήταν ένα μικρό χάλασμα, με λιγοστή θέα στο ιερό. Παραμόνευσαν οι Χανσενικοί στο τέλος της λειτουργίας κι είδαν τον Παπά δακρυσμένο και γονατιστό στην Αγία Τράπεζα να κάνει την κατάλυση.Πέρασε μήνας. Οι Χανσενικοί τον περίμεναν. Πίστευαν πως θα ρθει τούτη τη φορά ως ασθενής κι όχι ως ιερέας. Όμως ο παπάς επέστρεψε υγιής και ροδαλός κι άρχισε με ηθικό αναπτερωμένο να χτυπά την καμπάνα του παλιού ναϊσκου. Έκτοτε και για δέκα τουλάχιστον χρόνια η Σπιναλόγκα είχε τον ιερέα της. Οι Χανσενικοί αναστύλωσαν μόνοι τους της εκκλησία και συνάμα αναστύλωσαν και την πίστη τους. Κοινωνούσαν τακτικά και πάντα κρυφοκοίταζαν τον παπά τους την ώρα της κατάλυσης, για να βεβαιωθούν πως το "θαύμα της Σπιναλόγκας" συνέβαινε ξανά και ξανά. 

Αλλά ο ιερέας δεν ήταν ο μόνος υγιής στην κοινωνία του νησιού. Ήταν και η Ελένη. Λένε πως ήταν παντρεμένη με τον Κωστή στο Ηράκλειο, όταν εκείνος νόσησε. Νοσοκόμα η ίδια, δεν άντεχε στην ιδέα να αποχωριστεί τον άνθρωπό της. Εκείνος πάλι για να την προστατεύσει αποφάσισε αμέσως να κόψει κάθε επαφή μαζί της. Η Ελένη πήγε με το καραβάκι στη Σπιναλόγκα για να τον δει. Έκλαιγε στα κάγκελα της πύλης, παρακαλώντας να τον φωνάξουν αλλά ο Κωστής έκανε ό,τι μπορούσε για να την αποθαρρύνει. "Συνέχισε τη ζωή σου και ξέχνα με" της μύνησε. Μπροστά στα έκπληκτα μάτια των μαντατοφόρων η Ελένη λένε πως πέρασε μία σήρυγγα στη φλέβα της που είχε γεμάτη με το δικό του αίμα. Ο Κωστής έτρεξε κοντά της κι οι "κλειδοκράτορες" θεώρησαν πως ανήκει πια αυτοδίκαια στην "μέσα πλευρά" της Σπιναλόγκας. Η Ελένη έζησε καιρό στο νησί των λεπρών και φρόντισε πολλούς από αυτούς. Ο άντρας της πέθανε στα χέρια της. Η ίδια όμως επέστρεψε υγιής στο σπίτι της χρόνια μετά.

Περνοδιαβαίνοντας τα κακοτράχαλα σοκάκια της Σπιναλόγκας ακόμη και σήμερα -105 χρόνια μετά- νοιώθεις την πίκρα που πότισε τον τόπο. Ίσως όσοι την επισκέπτονται θα ‘πρεπε να γνωρίζουν τα λόγια που άφησε ως παρακαταθήκη του ο άνθρωπος -που όντας φοιτητής της Νομικής τότε κι ασθενής ο ίδιος- οργάνωσε στην Σπιναλόγκα την κοινωνία των λεπρών το 1936, ο Επαμεινώνδας Ρεμουνδάκης: «Περπατώντας στον δρόμο της Σπιναλόγκας, σταμάτησε και κράτησε την αναπνοή σου. Από κάποιο χαμόσπιτο τριγύρω σου θα ακούσεις τον απόηχο από κάποιο μοιρολόγι μιας μάνας, μιας αδελφής ή τον αναστεναγμό ενός άνδρα. Άφησε δύο δάκρυα από τα μάτια σου και θα δεις να λαμπυρίζουν εκατομμύρια δάκρυα που πότισαν αυτόν τον ίδιο δρόμο, που εσύ διαβαίνεις σήμερα».

Η Σπιναλόγκα πριν τη Βικτόρια Χίσλοπ

Κρημνιώτη Π.

Ημερομηνία δημοσίευσης: 12/10/2010

Θέμος Κορνάρος-Γαλάτεια Καζαντζάκη "Το Νησί των σημαδεμένων. Σπιναλόγκα - Η άρρωστη πολιτεία"
Πολλά - πολλά χρόνια πριν το ενδιαφέρον περιστραφεί στη Σπιναλόγκα με αφορμή το βιβλίο της Βικτόρια Χίσλοπ και την τωρινή μεταφορά του στη μικρή οθόνη, η ελληνική λογοτεχνία έχει καταθέσει τα δικά της τεκμήρια για το νησί των λεπρών. Τα δύο αφηγήματα, "Σπιναλόγκα" του Θέμου Κορνάρου και "Η άρρωστη πολιτεία" της Γαλάτειας Καζαντζάκη, που συγκεντρώνει η έκδοση "Το Νησί των σημαδεμένων" με επιλεγόμενα του Μάνου Λουκάκη, αποτελούν συγκλονιστικές αφηγήσεις δύο μάχιμων συγγραφέων του μεσοπολέμου με έντονη πολιτική συνείδηση και υψηλές κοινωνικές ευαισθησίες.
Κορνάρος και Καζαντζάκη αποτυπώνουν το μεγάλο ζήτημα του αποκλεισμού των ασθενών στο νησί την περίοδο της λειτουργίας του. Δυο διεισδυτικές ματιές πάνω στο ίδιο θέμα με σαφή στόχευση την ευαισθητοποίηση ή ακόμα περισσότερο την γνωστοποίηση αυτού του μείζονος για την εποχή προβλήματος που η ελληνική κοινωνία και πολιτική καθεστηκυία έκρυβε στο νησί της Σπιναλόγκας. Πιο καταγγελτικός ο Κορνάρος, με σκληρές, πολλές φορές ωμές περιγραφές, και λόγο ειρωνικό και αρκούντως σαρκαστικό, μέσα από το βλέμμα του άρρωστου ήρωά του, δάσκαλου στον έξω κόσμο, κατακεραυνώνει την πολιτική αναλγησία, τους αδιάφορους πολιτικούς λειτουργούς, την κερδοσκόπο Εκκλησία, τη σκληρότητα της κοινωνίας απέναντι στους αρρώστους, αλλά και τη σκληρότητα της ίδιας της κοινότητάς τους έτσι όπως έχει συγκροτηθεί στη Σπιναλόγκα.
Αντίθετα, ο λόγος της Καζαντζάκη εμφανίζεται πιο ρεαλιστικός και αποδίδει με λεπτές αποχρώσεις την υπαρξιακή αγωνία της ηρωίδας της, δασκάλας κι αυτής στον έξω κόσμο, την αγωνία της να υπάρξει σ' αυτό το σκληρό νησί, να συνυπάρξει με τους συγκατοίκους της και να αποδεχτεί την αρρώστια της. Η αφήγησή της, πολύ πιο κοντά στις μαρτυρίες που φτάνουν σήμερα σ' εμάς από τους πρώην εγκλείστους στη Σπιναλόγκα, μπορεί να μην παίρνει τον έντονα καταγγελτικό χαρακτήρα του Κορνάρου, ωστόσο δεν αποσιωπά τον κοινωνικό διαχωρισμό και την υποκρισία που διέπει κοιωνία και πολιτική καθεστηκυία της εποχής.
(Εκδόσεις Καστανιώτης, σελ. 216, τιμή: 10 ευρώ).

Νησί-δα ελπίδας και εξιλέωσης

Της Πόπης Διαµαντάκου , diaman@dolnet.gr

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2010

Ο ρόλος του µικρού Δηµήτρη που οδηγείται στην εξορία της Σπιναλόγκας συµπύκνωνε όλη τη δύναµη και τα νοήµατα του «Νησιού», σε ένα επεισόδιο που ξεπέρασε κάθε µας προσδοκία.
Θα σταθούµε σε µια στιγµή από το πρώτο επεισόδιο του «Νησιού» που ράγισε τις τηλεοπτικές οθόνες. Στο βλέµµα ενός παιδιού, στο δάκρυ του, σε δυο σκηνές του µικρού Δηµήτρη – ρόλος έξοχος ενός 10χρονου παιδιού, που προσβάλλεται από λέπρα – στη βουβή λαχτάρα του για τη ζωή που του αρνείται η φοβική κοινωνία της εποχής. Σε αυτά συµπυκνώθηκε όλο το βάρος των µηνυµάτων της σειράς που όµοιά της δεν έχουµε ξαναδεί στην ελληνική τηλεόραση.

Ποιος δεν ρίγησε βλέποντας τα συναισθήµατα ενός τροµαγµένου αγοριού, καταδικασµένου να κρύβει την «ντροπή» του, τα σηµάδια της λέπρας στα πόδια του, να δέχεται τις κοροϊδίες των συνοµηλίκων του γιατί αρνείται να γδυθεί και να κολυµπήσει µαζί τους.

Και ποιος δεν συγκινήθηκε βλέποντάς το να «κλέβει» µια στιγµή, µόνο µια στιγµή ελευθερίας, όταν πια η αποκάλυψη του µυστικού του στον έλεγχο που έκαναν οι γιατροί στο σχολείο σηµαίνει λύτρωση και την ίδια στιγµή καταδίκη. Ολη η ιστορία που αφηγείται η Βικτόρια Χίσλοπ ήταν εκείνη η µια µόνο στιγµή ζωής του Δηµήτρη, λίγο πριν ξεκινήσει για την εξορία, µπροστά στη θάλασσα, µε το Νησί να του φράζει τον ορίζοντα.

Τον βλέπουµε να βγάζει τα ρούχα του ένα ένα, αυτά που αρνιόταν να αποχωριστεί όσο έκρυβε το µυστικό του. Ο φακός αποτυπώνει την τραγική φιγούρα του 10χρονου αγοριού, που προβάλλει γυµνή και ευάλωτη µε φόντο το Νησί.

Ενα τόσο δα αγοράκι και σηκώνει όλο το βάρος ενός άσχηµου και τροµαγµένου κόσµου.

Και µετά βουτάει ολόκληρος στη θάλασσα, να του κρύψει εκείνη τη θέα στο Νησί, εκείνη που σε λίγο θα τον χώριζε για πάντα απ’ ό,τι αγαπούσε. Κρατήσαµε την ανάσα µας. Ολόκληρη η ανθρώπινη τραγωδία καθρεφτίστηκε για µια στιγµή στην αγορίστικη λαχτάρα.

Δεν ήταν µελό. Ηταν µια στιγµή µεγαλείου όπου η τέχνη της κάµερας, ο πολιτισµός των συναισθηµάτων, η ανθρώπινη ψυχή και η δύναµη της τηλεόρασης είχαν για πρώτη φορά την ιδανική συνάντηση. Ο πολιτισµός ήταν εκεί µε όλη τη φρίκη του και όλη την οµορφιά του.

Σπουδαία η δουλειά της Μιρέλας Παπαοικονόµου στο σενάριο της σειράς. Απογειώνει την ιστορία του βιβλίου, «ξετρυπώνει» σκηνές και συναισθήµατα, που δηµιουργούν τις γέφυρες της µνήµης, της ανθρωπιάς και της συνείδησης ανάµεσα στο κοινό και τις εικόνες. Η σκηνή που η δασκάλα, η Ελένη, διαβάζει στην αυλή του σχολείου ενώ τα παιδιά παίζουν εκείνο το παµπάλαιο, ξεχασµένο παιχνίδι «αλάτι χοντρό, αλάτι ψιλό...», µνήµη παιδικής ξεγνοιασιάς µιας άλλης εποχής. Μια από τις στιγµές που «δένουν» την ιστορία µε την ελληνική πραγµατικότητα.

Τι να πρωτοθυµηθούµε από αυτό το πρώτο επεισόδιο, όπου η δουλειά του σκηνοθέτη Θοδωρή Παπαδουλάκη και οι ερµηνείες ξεπερνούσαν τις προσδοκίες.

Η Κατερίνα Λέχου απέπνεε ένταση και συναίσθηµα, µε τις φορτισµένες σιωπές του ο έξοχος Στέλιος Μάινας έπαιρνε τον θεατή µαζί του, αλλά πάνω απ’ όλα τα παιδιά, ο καταπληκτικός Μάνος Τσαγκαράκης, ο Δηµήτρης Λεµονιάς που ράγισε καρδιές και οι Αναστασία Τσιλιµπίου και Ιφιγένεια Τζόλα, που κάνουν τις κόρες της Ελένης, Μαρία και Αννα αντιστοίχως, ήταν η πιο ευχάριστη έκπληξη.

Εξι στους δέκα που το βράδυ της Δευτέρας ήταν µπροστά στην τηλεόραση, είχαν συντονιστεί µε το Μega και έβλεπαν «Το Νησί». Το σίριαλ είδαν 3.555.000 τηλεθεατές (34,9% τηλεθέαση)

Το «πρωινό tous» σε µόνιµη αφασία

Κάποιος να µαζέψει την ξανθιά ύπαρξη που την έχουν στο πάνελο οι Σκορδαλιάδες γιατί της ξεφεύγουν «τούβλα» σαν αυτό που πέταξε πάνω στον σχολιασµό διαφόρων καρναβαλίστικων µεταµφιέσεων, στις οποίες επιδίδονται προσφάτως παρουσιαστές πάνω στην απελπισία τους για τηλεθέαση (π.χ. Στεφανίδου). Δεν της έφταναν όσα είχε πει και αµολάει ένα ακόµη: «Να µεταµφιεστεί και ο Ουγγαρέζος λεπρός και να τον στείλουµε να παίξει στο “Νησί”». Αυτό κατάλαβε ότι είναι το «Νησί»; Καρναβάλια; Οτι η λέπρα είναι µια ακόµη µεταµφίεση σαν τις περούκες της Στεφανίδου; Τι να πουν οι οικογένειες που έχουν βιώσει την τραγωδία, εκείνοι που ζουν µε τα σηµάδια της ασθένειας για πάντα χαραγµένα στην ψυχή και το κορµί τους;

Αντιγράφουµε µια παράγραφο µόνο από το σηµείωµα του Εµµανουήλ Φουντουλάκη προς τη συγγραφέα του «Νησιού»: «Το “Νησί” είναι ένα ευαγγέλιο διακήρυξης της αγάπης και ευχαριστώ τη συγγραφέα από τα βάθη της καρδιάς µου για τη λεπτότητα µε την οποία χειρίστηκε τους πάσχοντες από τη νόσο του Χάνσεν». Το αφιερώνουµε στην ξανθιά δεσποινίδα του «πρωινού tous», που θεωρεί ότι όλο αυτό είναι ένα αποκριάτικο πανηγύρι για να κάνει πλακίτσες.

Λέξεις και πράγματα

Κυριακή 9 Μαΐου 2010

Στην παθολογία του εμφύλιου πολέμου ο Θουκυδίδης (Κερκυραϊκά 3,82-83) αποκαλύπτει, με ανατομική νηφαλιότητα, κοντά σε άλλα εμπράγματα συμπτώματα απάνθρωπης εμπάθειας, και σημασιολογικά πάθη κάποιων κρίσιμων λέξεων, όπου επιχειρείται και πραγματοποιείται εσκεμμένη διαστροφή ονομάτων και νοημάτων. Γράφει μεταξύ άλλων (μετάφραση Ελευθερίου Βενιζέλου):

«Αι πόλεις λοιπόν μαστιζόμεναι από στάσεις [...] κατήντησαν να μεταβάλλουν αυθαιρέτως την καθιερωμένη σημασίαν των λέξεων, δια των οποίων δηλούνται τα πράγματα. Τωόντι, η μεν παράλογος τόλμη εθωρήθη ως ανδρεία [...], η προνοητική διστακτικότης ως εύσχημος δειλία, η σωφροσύνη ως πρόσχημα ανανδρίας, η διά κάθε τι σύνεσις ως βραδυκινησία [...] Οι περισσότεροι τωόντι άνθρωποι επροτίμων να είναι αχρείοι και να ονομάζονται επιτήδειοι, παρά να είναι χρηστοί και να λέγονται ευήθεις [...] Αιτία όλων αυτών ήτο η δίψα της εξουσίας, την οποία γεννά η πλεονεξία, η φιλαρχία και το φατριαστικό πνεύμα».

Μπορεί να μην έχουμε φτάσει στο οριακό αυτό σημείο ως τακτικό μέλος της εύζωνης Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά φαίνεται να το πλησιάζουμε, εξαιτίας της (εγκόσμιας και παγκόσμιας, οικονομικής και πολιτικής) κρίσης. Από την άποψη αυτή ωφέλιμη θα ήταν η σύνταξη λιλιπούτειου επίκαιρου λεξικού, με καμιά δεκαριά το πολύ λήμματα, όπου να συγκαταλέγονται οπωσδήποτε οι λέξεις: πτώχευση, και χρεοκοπία. Οι οποίες, με την καταχρηστική τους κυκλοφορία τον τελευταίο καιρό, προκαλούν, εκτός του πανικού, και εύλογη απορία ως προς το τι ακριβώς εννοούνκυρίως υπονοούν. Στο μεταξύ ευκταίο είναι να μην περιφρονηθούν κάποια εξ ορισμού αφελή ερωτήματα, του τύπου: Ισχύει ο συλλογισμός ότι, για να πτωχεύσει κάποιος, πρέπει να είναι (ή να υπήρξε) πλούσιος, έστω εύπορος; Οπότε οι φτωχοί δεν κινδυνεύουν, αφού γι΄ αυτούς δεν τίθεται θέμα πτώχευσης, απειλούνται όμως οι κατά το λεγόμενο έχοντες και κατέχοντες, και σ΄ αυτούς θα πρέπει να στρέφεται η συμπάθειά μας. Για τους πραγματικά φτωχούς χρειάζεται ίσως μια άλλη λέξη, που να δηλώνει την πραγματική τους κατάσταση, ώστε να μην αισθάνονται πως, επιπλέον της φτώχειας τους, εμπαίζονται. Εκτός και αν, για να λύσουμε το παράλογο της ταυτολογίας (πτωχεύει ο φτωχός) καταφύγουμε σε παραθετικά, σε δύο όμως ομόγλωσσες σειρές, για να μη μείνουν και οι πλούσιοι αδικημένοι. Πρώτη σειρά: φτωχοί, φτωχότεροι, πολύ φτωχοί. Δεύτερη σειρά: λίγο φτωχοί, ελάχιστα φτωχοί, καθόλου φτωχοί.

Εστω, δεχόμαστε ότι όλοι οι έλληνες πολίτες απειλούνται σήμερα με πραγματική ή φανταστική πτώχευση· αναλόγως. Τι συμβαίνει όμως με τη συνταγμένη (μήπως ασύντακτη;) πολιτεία μας, ή, όπως συνηθέστερα λέγεται και γράφεται, με τη χώρα μας; Πτωχεύει και αυτή; της κόβονται και αυτής επιδόματα; της ελαττώνονται μισθοί και σύνταξη; Τι ακριβώς εννοούμε, όταν λέμε ότι η χώρα, στο σύνολό της και εξ αδιαιρέτου, κινδυνεύει με πτώχευση; Μήπως πρόκειται τελικώς για σκόπιμη ακυριολεξία; Μήπως στην περίπτωσή της αρμόζει καλύτερα η λέξη «χρεοκοπία»; Αναγκαία λοιπόν η προσφυγή σε γενικά και ειδικά λεξικά. Περιορίζομαι στο οικειότερο και σεμνότερο λεξικό Τριανταφυλλίδη.

Προηγείται η «χρεοκοπία», το ερμήνευμα της οποίας έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αντιγράφω επακριβώς: «1. παράνομη ή γενικά σκόπιμη πτώχευση: δόλια/ απλή. 2. ολοκληρωτική αποτυχία ενός πολιτικού/ μιας κυβέρνησης/ μιας ιδεολογίας». Περιττά τα πολλά σχόλια: συνώνυμη ενμέρει η «χρεοκοπία» της «πτώχευσης», διακρίνεται για τον παράνομο, σκόπιμο και ενίοτε δόλιο χαρακτήρα της, όταν μάλιστα εμφανίζεται στον χώρο της πολιτικής, της διακυβέρνησης και της ιδεολογίας.

Ελαφρώς σκανδαλιστικό είναι και το ερμήνευμα της λέξης «πτώχευση». Αντιγράφω και πάλι ακριβώς: «η κατάσταση μιας οικονομικής επιχείρησης, ιδίως εμπορικής, της οποίας η αδυναμία να αντεπεξέλθει στις οικονομικές της υποχρεώσεις διαπιστώθηκε από το αρμόδιο δικαστήριο και ανακοινώθηκε επίσημα/εικονική». Πού το πάω; Δεν το πάω, με πάει. Χρειάζεται ίσως μεγαλύτερη προσοχή στην υπεύθυνη τουλάχιστον χρήση των δύο αυτών όρων, όταν και όπου αυτοί διασπείρονται με επιθετική ή αμυντική πρόθεση. Αλλιώς προκύπτουν έντονες υποψίες για σκόπιμη ή άσκοπη παραπλάνηση, οι οποίες, αν ενεργοποιηθούν, είναι πιθανόν να προκαλέσουν έκρυθμες αντιδράσεις.

Υστερόγραφο: αν τα «σαδιστικά» μέτρα οικονομικής σταθεροποίησης πρόκειται όντως να κλιμακωθούν στα επόμενα δέκα χρόνια, όπως λέγεται και γράφεται επισήμως, τότε οι διάγοντες την οψιμότερη φάση της επίγειας ζωής τους θα πρέπει να τα συναποκομίσουν στον υπόγειο λάκκο τους. Μήπως μπορεί να ληφθεί γι΄ αυτούς κάποια ευνοϊκότερη πρόνοια; Το δικαίωμα έστω της προσωρινής αποχής, και βλέπουμε.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=72&artid=330613&dt=09/05/2010#ixzz12GSIbU00

Οι «ανώνυμοι» της Παιδείας

Tου Kωστα Λεονταριδη
Εχοντας φίλους εκπαιδευτικούς, συζητώ μαζί τους για να μαθαίνω εκ των έσω τα πράγματα στην Παιδεία, προσπαθώντας να κατανοήσω πού σταματάει η αλήθεια και που ξεκινάει η υπερβολή. Είναι πράγματι τόσο χάλια η εικόνα, όπως παρουσιάζεται κάθε χρόνο, με την ίδια μανιέρα από τα συνδικαλιστικά τους όργανα;
Οι φίλοι δεν έχουν υποταχθεί σε αυτό που ονομάζουμε απαξιωτικά «δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία» ούτε, όμως, τρέφουν αυταπάτες –όπως πολλοί άλλοι– ότι υπηρετούν κάποιο λειτούργημα. Συνεχίζουν να μελετούν, έχουν γνώση για το πώς εργάζονται οι συνάδελφοί τους στο εξωτερικό, ενδιαφέρονται αληθινά για τους μαθητές τους (χωρίς να τους παραδίδουν ιδιαίτερα μαθήματα κατ’ οίκον), έχουν άποψη για τα σχολικά βιβλία. Μερικά από αυτά, υποστηρίζουν, λες και είναι γραμμένα στο πόδι, λες και κανείς δεν τα έλεγξε πριν κυκλοφορήσουν στη μαθητική αγορά. Μιλούν για τις ανισότητες στην Παιδεία. Πάρε ένα μαθητή δημόσιου σχολείου, από φτωχή οικογένεια, αλλά ίσων δυνατοτήτων με ένα μαθητή με οικονομική άνεση, που μορφώνεται σε ένα καλό ιδιωτικό σχολείο. Πλην κραυγαλέων εξαιρέσεων, ο δεύτερος έχει σαφέστατο προβάδισμα. Αλλά και μεταξύ δημόσιων σχολείων υπάρχουν διαφορές: παίζει ρόλο σε ποια περιοχή βρίσκεται το σχολείο, ποια είναι η «σύνθεση» των μαθητών, το μεράκι και οι αντοχές καθηγητών. Οταν βρίσκονται στην ίδια τάξη παιδιά που έρχονται για χαβαλέ και παιδιά που πασχίζουν, αδικούνται όλες οι πλευρές. Αυτό που τονίζουν είναι ότι εδώ και πολλά χρόνια, τα παιδιά της Β΄ και της Γ΄ Λυκείου πηγαίνουν στο σχολείο για να μη μείνουν από απουσίες. Για όσους στοχεύουν στο πανεπιστήμιο (και οι γονείς τους μπορούν να πληρώνουν), το φροντιστήριο κάνει όλη τη δουλειά.
– Αρκετοί από εσάς δουλεύετε 10 - 15 ώρες την εβδομάδα, έχετε ανάπαυλα τριών μηνών τον χρόνο, η κοινωνία σάς θεωρεί προνομιούχους κι εσείς γκρινιάζετε συνέχεια, τσιγκλάω αυτούς τους ευσυνείδητους.
– Διορθώνουμε γραπτά στο σπίτι, διαβάζουμε και προετοιμαζόμαστε για την επόμενη ημέρα, είναι ώρες δουλειάς. Πόσοι ξέρουν ότι πολλοί εκπαιδευτικοί κάνουν τον λογιστή και τον γραμματέα στα σχολεία; Οι μισθοί μας είναι προσβλητικοί. Και καλά ο φιλόλογος, ο μαθηματικός, κάνουν ιδιαίτερα και συμπληρώνουν. Ο θεολόγος και ο γυμναστής πώς θα επιβιώσουν αξιοπρεπώς; Ναι, υπάρχουν συνάδελφοί μας που τα έχουν παρατήσει, κοιτάζοντας απλώς να περάσει το ωράριο, χωρίς να χαλάσουν τη ζαχαρένια τους.
Δεν ξέρω εάν υπήρξε υπουργός Παιδείας που ζήτησε από «ανώνυμους» καθηγητές να μεταφέρουν την ωμή αλήθεια της καθημερινότητας, π.χ. από ένα γυμνάσιο υποβαθμισμένης περιοχής στις παρυφές της Αθήνας. Θα ήταν καλό να το πράξει η νυν υπουργός Παιδείας εν όψει των φιλόδοξων κυοφορούμενων αλλαγών, μακριά από τηλεοπτικές κάμερες και χωρίς την «παρεμβολή» συμβούλων και συνδικαλιστών. Διαπιστώνοντας τις άλλες αθέατες αλήθειες, ίσως τολμήσει, επιπροσθέτως, γενναίες τομές.

Ρεκόρ τηλεθέασης Ελα να δούμε το «Νησί»...

λα να δούμε το «Νησί»...

3.550.524 τηλεθεατές παρακολούθησαν την πρεμιέρα της σειράς του Μega

ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΓΡΑΜΜΕΛΗ | Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2010

Εντυπωσιακά νούμερα τηλεθέασης, διθυραμβικά σχόλια και... διαδικτυακή υπερκινητικότητα συνόδευσαν την πρεμιέρα της σειράς «Το νησί» (Μega), προκαλώντας πολλές τηλεοπτικές καραμπόλες. Συγκεκριμένα, 3.550.524 τηλεθεατές παρακολούθησαν την πολυαναμενόμενη σειρά, επιφέροντας σημαντικές απώλειες στα αντίπαλα κανάλια και μάλιστα μια ημέρα όπου οι περισσότεροι πλάσαραν δυνατά χαρτιά και πρεμιέρες με... «χαμένες προσδοκίες». Ο τηλεοπτικός χάρτης άλλαξε σημαντικά καθώς με 61,7% συνολική τηλεθέαση το «Νησί» έσπρωξε σε κατρακύλα τους ριάλιτι αντιπάλους του «Νext top Μodel» και «Βig Βrother» οι οποίοι καταποντίστηκαν, σημειώνοντας ποσοστά τηλεθέασης μόλις 12,3% και 10,4% αντίστοιχα.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artId=360298&dt=13/10/2010#ixzz12FBX8lUT

«Ειμαι μια πολυ τυχερη μυθιστοριογραφος!»

Της Τίνας Μεσσαροπούλου

Αν περιμένετε με αγωνία να δείτε στη μικρή οθόνη το «Νησί» συνεπαρμένοι είτε από το ομότιτλο βιβλίο της Victoria Hislop είτε από είτε από τα τρέιλερ του MEGA, είτε πάλι και από τα δύο, τότε η μεγάλη στιγμή σχεδόν έφτασε, αφού από τη Δευτέρα στις 21.50, που κάνει πρεμιέρα η ακριβότερη παραγωγή στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης, μας χωρίζουν μόλις λίγα 24ωρα. Για τη σειρά αλλά και τη συνεργασία της με το Μεγάλο Κανάλι απευθύνοντας ένα μεγάλο ευχαριστώ σε καθέναν από τους συντελεστές ξεχωριστά μίλησε η ίδια η συγγραφέας και μάλιστα σε σπαστά ελληνικά στην avant premiere του πρώτου επεισοδίου της σειράς που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη το βράδυ στο Μέγαρο Μουσικής, παρουσία συντελεστών, δημοσιογράφων αλλά και διαφημιστών. Ο σύντομος χαιρετισμός της ξεκίνησε φυσικά με το λόγο που αρνήθηκε να δώσει τα δικαιώματα του βιβλίου στο Χόλιγουντ. «Στην πρώτη μου συνάντηση με τον Πέτρο Μπούτο που δεν ήταν και πολύ μακριά από εδώ του εξήγησα ότι θέλω να βρίσκομαι κοντά στην παραγωγή της σειράς. Ο Πέτρος, αντίθετα με τον παραγωγό του Χόλιγουντ, δεν είχε κανέναν ενδοιασμό». Η Hislop διευκρίνισε ότι η ιστορία είναι εντελώς φανταστική. Ωστόσο, υπήρξαν αληθινοί άνθρωποι πάνω σε αυτό το νησί που υπέφεραν από τη λέπρα. «Ήθελα να βεβαιωθώ ότι η μνήμη τους θα γινόταν σεβαστή». Φυσικά, δεν παρέλειψε να αναφέρει τον Μανόλη Φουντουλάκη, που υπέφερε από την ασθένεια της λέπρας για πάρα πολλά χρόνια, αλλά δυστυχώς έφυγε το Μάιο, σε ηλικία 86 ετών. Για το σκηνοθέτη Θοδωρή Παπαδουλάκη είπε ότι είναι ένας άνθρωπος με εξαιρετικό ταλέντο. Μάλιστα, δεν ήταν παρών στην προβολή γιατί βρισκόταν στην Κρήτη για δουλειά. Για τη Μιρέλλα Παπαοικονόμου, που υπογράφει τη διασκευή του σεναρίου, δήλωσε ότι έβαλε πολύ έξυπνα νέες καταστάσεις και σχέσεις. «Ένα πολύ ενδιαφέρον σημείο στη δουλειά της Μιρέλλας ήταν ότι έπρεπε να διαβάζει τα σχόλια του συγγραφέα. Αλλά είμαι σίγουρη ότι και εκείνη θα θυμάται τις φορές που μου τηλεφώνησε στην Αγγλία και με έβρισκε πολύ συγκινημένη με τις σκηνές που έχει γράψει». Η συγγραφέας του βιβλίου δεν παρέλειψε να εξάρει τόσο την παραγωγή όσο και τους ηθοποιούς. «Είναι σαν να βγήκαν από το μυαλό μου, στη συνέχεια εμφανίστηκαν στις σελίδες του βιβλίου μου και στο τέλος βρέθηκαν κοντά μας στην οθόνη». Όπως παρατήρησε η Hislop, αλλά όπως θα διαπιστώσετε ιδίοις όμμασι τη Δευτέρα, η σειρά μοιάζει πολύ περισσότερο με ταινία παρά με παραγωγή για την τηλεόραση. Από την κινηματογράφηση μέχρι τη σκηνογραφία, το μακιγιάζ και τα κοστούμια. Τη μουσική υπογράφει ο Μίνως Μάτσας, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στον παραγωγό Νίνο Ελματζιόγλου λέγοντας πως η δέσμευσή του, και μάλιστα κάτω από αυτές τις συνθήκες οικονομικής κρίσης, να δημιουργήσει μία από τις μεγαλύτερες παραγωγές στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης μοιάζει αυτές τις μέρες να είναι ακόμη πιο γενναία. Και παρόλο που το βιβλίο σχετίζεται με τη λέπρα, το «Νησί» είναι γεμάτο με χαρακτήρες που δεν τα παρατούν ποτέ. Είναι γεμάτοι με αισιοδοξία και ελπίδα. «Ίσως αυτά τα στοιχεία είναι τα πλέον κατάλληλα για τους τηλεθεατές αυτή τη χρονική περίοδο. Πιστεύω ωστόσο ότι καθρεφτίζουν και την τόλμη των παραγωγών. Είμαι μία πολύ τυχερή μυθιστοριογράφος!» είπε κλείνοντας.

"Το Νησί" - Πρεμιέρα Δευτέρα 11 Οκτωβρίου στις 21:50

"Το Νησί" - Πρεμιέρα Δευτέρα 11 Οκτωβρίου στις 21:50

Το Mega, πιστό στη δημιουργία τηλεοπτικών σειρών υψηλών προδιαγραφών, διασκευάζει για την τηλεόραση το βιβλίο «Το Νησί», της Victoria Hislop. Το βιβλίο έγινε διεθνές bestseller με 2.000.000 πωλήσεις εκ των οποίων 300.000 πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα. Εκδόθηκε στην Αγγλία το 2005, στην Ελλάδα το 2007 καθώς και σε 23 ακόμη χώρες και μέσα σε 4 χρόνια κατάφερε να εκτοξευθεί στις λίστες των πιο επιτυχημένων μυθιστορημάτων παγκοσμίως. Οι πωλήσεις του βιβλίου συνεχίζονται με εκπληκτικούς ρυθμούς εντός και εκτός Ελλάδας.

Τη διασκευή του βιβλίου έχει αναλάβει η Μιρέλλα Παπαοικονόμου, μια σεναριογράφος με τεράστιες τηλεοπτικές επιτυχίες στο ενεργητικό της, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει ο πολυβραβευμένος Χανιώτης σκηνοθέτης Θοδωρής Παπαδουλάκης.

Οι συντελεστές που συνεργάζονται στη συγκεκριμένη παραγωγή, εξασφαλίζουν το αρτιότερο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Η εικόνα αποτυπώνεται άριστα μέσα από τη ματιά του διευθυντή φωτογραφίας Βαγγέλη Κατριτζιδάκη. Ο σκηνογράφος Αντώνης Χαλκιάς και οι συνεργάτες του έφτιαξαν από την αρχή όλα τα σκηνικά, προκειμένου να αναπαραστήσουν πιστά την περίοδο από το 1939 έως το 1957. Η Ξανθή Κόντου και η Μαρία Κοντοδήμα, που υπογράφουν την ενδυματολογία, έκαναν έρευνα επί 8 μήνες για τα περίπου 2.000 κοστούμια, που θα χρησιμοποιηθούν στη σειρά. Ο Μίνως Μάτσας, ο οποίος έχει διαπρέψει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ντύνοντας με τις μελωδίες του κινηματογραφικές ταινίες, θεατρικές παραστάσεις και τηλεοπτικά προγράμματα, υπογράφει τη μουσική.

Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 2009 και πραγματοποιούνται στην Κρήτη: Πλάκα, Σπιναλόγκα, Ελούντα, Άγιο Νικόλαο και αλλού, ενώ πραγματοποιήθηκαν γυρίσματα και στο Λονδίνο. Η προεργασία της παραγωγής ξεκίνησε αρκετό καιρό πριν την έναρξη των γυρισμάτων με την κατασκευή των σκηνικών, που πλαισιώνουν τους φυσικούς χώρους και την προετοιμασία των χιλιάδων κοστουμιών.

Τους χαρακτήρες της σειράς θα ζωντανέψει ένα πλήθος γνωστών και καταξιωμένων ηθοποιών: Στέλιος Μάινας (Γιώργης Πετράκης), Κατερίνα Λέχου (Ελένη Πετράκη), Γιούλικα Σκαφιδά (Μαρία Πετράκη), Ευγενία Δημητροπούλου (Άννα Πετράκη/Αλέξις Φίλντιγκ), Τάσος Νούσιας (Νίκος Παπαδημητρίου), Μαρία Πρωτόπαππα (Ευγενία Καπετανάκη), Αλέξανδρος Λογοθέτης (Νίκος Κυρίτσης), Αιμίλιος Χειλάκης (Μανόλης Βανδουλάκης), Φιλαρέτη Κομνηνού (Σοφία Φίλντινγκ), Γιάννης Στάνκογλου (Αντρέας Βανδουλάκης), Θόδωρος Κατσαφάδος (Πέτρος Κοντομάρης), Ορφέας Αυγουστίδης (Αντώνης Αγγελόπουλος), Ανίτα Κούλη (Φωτεινή Αγγελοπούλου), Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου (Χριστίνα Κρουσταλάκη),

Ντίνα Μιχαηλίδη (Σαβίνα Αγγελοπούλου), Γρηγόρης Ορφανουδάκης (Παύλος Αγγελόπουλος), Νίκος Ορφανός (Χρήστος Λαπάκης), Όλγα Δαμάνη (Φωτεινή Αγγελοπούλου σε μεγάλη ηλικία), Νεκτάριος Λουκιανός (Δημήτρης Λεμονιάς), Κατερίνα Μισιχρόνη (Ηλέκτρα Βλαχάκη), Μαργαρίτα Πανουσοπούλου (Καλλιόπη), Πέτρος Αλατζάς (Σταύρος Σολομωνίδης), Μανώλης Χουρδάκης (Θόδωρος Μακριδάκης), Μιχάλης Αεράκης (Αλέξανδρος Βανδουλάκης), Μελίνα Βαμβακά (Ελευθερία Βανδουλάκη), Μαρινέλλα Βλαχάκη (Ελπίδα Κοντομάρη), Δημήτρης Ξανθόπουλος (Βασίλης Καπετανάκης), Αντιγόνη Αλικάκου (Χαρίκλεια), Μαριάνθη Μενεγάκη (Αθηνά Μανάκη), Μάνος Πετούσης (Μιχάλης Κουρής), Χρόνης Σαπουτζάκης (Στέφανος), Διαμαντής Φαλέγγος (Μανωλιός), Δημήτρης Καλογεράκης (Γρηγόρης), Σωτήρης Δούβρης (Νίκος), Ράσμι Σούκουλη (Στέλλα), Νεφέλη Κουρή (Σοφία Βανδουλάκη στην ηλικία των 20), Γιώργος Ηλιάδης (Λάμπρος), Πέτρος Μαυροματίδης (Σπύρος Καζάκης), Οδυσσέας Σαβόπουλος (Κυριάκος), Στέλιος Βέργος (Στέλιος Βανδής), Κώστας Φραντζεσκάκης (Πάνος Σκλαβούνος), Μανώλης Κωνσταντακάκης (Καφετζής στην Πλάκα), Κλειώ Φανουράκη (Φρόσω Μανουσάκη), Λευτέρης Μποτονάκης (Στέφανος σε μεγάλη ηλικία), Dan Stevens (Ed), Μαρία Τσισμενάκη (Κατερίνα Λεμονιά), Σόλωνας Κατσικανδαράκης (Σωτήρης Λεμονιάς), Αντώνης Περαντωνάκης (Παράγοντας), Στέλιος Ψαρουδάκης (Φώτης στην ηλικία των 20), Δομίνικος Ταβερναράκης (Άντρας), Ίαν Χίσλοπ (Μάρκους), και τα παιδιά: Αναστασία Τσιλιμπίου (Μαρία Πετράκη), Μάνος Τσαγκαράκης (Δημήτρης Λεμονιάς), Ιφιγένεια Τζόλα (Άννα Πετράκη ), Ρενέ Τζόλα (Φωτεινή Αγγελοπούλου), Αντύπας Νταμοτσίδης (Αντώνης Αγγελόπουλος), Καλλίστη Μπερταχά (Ηλέκτρα), Δέσποινα Μαυροειδή/Εβελίνα Κουτουλάκη/Γεωργία Πριμιτάκη (Αθηνά), Μιλτιάδης Γιαβρίδης/Γιάννης Σφακιανός/Μανώλης Χρονάκης (Λευτέρης), Ορφέας Φιλιππάκης (Μανωλιός), Γιώργος Αμαραντίδης (Φώτης), Διαμαντένια Μπερταχά (Ζωή), Δέσποινα Κιαπέκου (Σοφία).

Μια ψυχρή ριπή ανέμου διέσχισε τα στενά δρομάκια της Πλάκας και η παγωνιά του φθινοπωρινού αέρα αγκάλιασε τη γυναίκα, παραλύοντας το κορμί και το νου της, προκαλώντας ένα μούδιασμα που σχεδόν εκμηδένισε τις αισθήσεις, αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για να της απαλύνει τη θλίψη.

Καθώς περπατούσε με δυσκολία τα τελευταία λίγα μέτρα μέχρι την αποβάθρα, έγειρε βαριά στον πατέρα της. Το βάδισμά της έμοιαζε με ταλαιπωρημένης γριάς, που κάθε βήμα της προκαλεί διαπεραστικό πόνο. Αλλά ο δικός της ο πόνος δεν ήταν σωματικός. Το κορμί της ήταν τόσο δυνατό όσο και οποιασδήποτε νεαρής γυναίκας που είχε περάσει τη ζωή της αναπνέοντας τον καθαρό κρητικό αέρα.

Η μικρή βάρκα, φορτωμένη άτακτα με μπόγους που είχαν περίεργο σχήμα και ήταν δεμένοι με σχοινί, χόρευε στο θαλασσινό νερό. Ο άντρας, σκυφτός, ανέβηκε πάνω της αργά, και άπλωσε το χέρι του για να βοηθήσει την κόρη του.

Ο άντρας έλυσε τον κάβο -δεν υπήρχε τίποτα περισσότερο να ειπωθεί ή να γίνει- και το ταξίδι τους άρχισε. Δεν ήταν η αρχή μιας σύντομης διαδρομής για την παράδοση προμηθειών. Ήταν η αρχή ενός ταξιδιού χωρίς επιστροφή, με προορισμό το ξεκίνημα μιας καινούργιας ζωής. Μιας ζωής σε αποικία λεπρών. Της ζωής στη Σπιναλόγκα…

Σπιναλόγκα: Βρίσκεται στη βόρεια είσοδο του κόλπου της Ελούντας, απέναντι από το χωριό Πλάκα. Άρχισε να οχυρώνεται το 1574, την περίοδο της Ενετοκρατίας και χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς. Μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους το 1649, η Σπιναλόγκα έμεινε στα χέρια των Ενετών μέχρι το 1715. Στη συνέχεια, στο νησί διαμορφώνεται σταδιακά ένας οικισμός αμιγώς οθωμανικός. Κατά τους πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας το φρούριο περιθωριοποιείται και χρησιμοποιείται ως τόπος εξορίας και απομόνωσης. Όμως, κατά το τέλος του 19ου αι., ο ρόλος του λιμανιού της Σπιναλόγκας αναβαθμίζεται καθώς αποκτά άδεια εξαγωγικού εμπορίου. Οι Τούρκοι φεύγουν από το νησί, όταν η Κρήτη ανακηρύχθηκε αυτόνομη το 1898. Η Σπιναλόγκα, από το 1903 χρησιμοποιήθηκε ως Λεπροκομείο, όπου οδηγήθηκαν εκεί όλοι οι λεπροί της Κρήτης που πρώτα βρίσκονταν απομονωμένοι σε μια περιοχή έξω από το Ηράκλειο. Αργότερα μεταφέρθηκαν και ασθενείς απ’ όλη την Ελλάδα. Τελικά, εγκαταλείφτηκε οριστικά, το 1957, όταν βρέθηκε η θεραπεία κατά της νόσου. Για αρκετά χρόνια έμεινε αναξιοποίητη αλλά σήμερα αποτελεί σημαντικό πολιτιστικό μνημείο και τουριστικό αξιοθέατο.

Γιώργης Πετράκης (Στέλιος Μάινας)

Ο Γιώργης κατοικεί στην Πλάκα, ένα όμορφο ψαροχώρι. Με την αγαπημένη γυναίκα του την Ελένη και τις δύο κόρες του, την Μαρία και την Άννα έχουν μία οικογένεια ζηλευτή. Ο Γιώργης είναι ψαράς αλλά για να συμπληρώσει το λιγοστό εισόδημά του μεταφέρει προμήθειες απέναντι, στο νησί της Σπιναλόγκας. Η μοίρα θα σταθεί σκληρή μαζί του: θα τον αναγκάσει να μεταφέρει ο ίδιος στην Σπιναλόγκα, στην αποικία των λεπρών, αρχικά την Ελένη και στη συνέχεια κάποιο άλλο πολυαγαπημένο του πρόσωπο… Παρά τα χτυπήματα της ζωής, ο Γιώργης διατηρεί την ελπίδα ζωντανή ακόμα κι όταν όλα τριγύρω μοιάζουν να σκοτεινιάζουν. Θα πορευτεί με αξιοπρέπεια και ευαισθησία δίνοντας πάντα στους γύρω του μαθήματα δύναμης κι αντοχής…

Ο Γιώργης είχε πάει στη Σπιναλόγκα χίλιες φορές, αλλά δεν είχε φανταστεί ποτέ ότι θα έκανε το συγκεκριμένο ταξίδι για να μεταφέρει τη γυναίκα του, την Ελένη. «Πρέπει να το κάνω», έλεγε στον εαυτό του, σαν να ήταν ένα ακόμη φυσιολογικό ταξίδι. Στα χίλια δρομολόγια, που είχε ήδη κάνει, θα ερχόταν να προστεθεί αυτό και άλλα χίλια.

Ελένη Πετράκη (Κατερίνα Λέχου)

Η Ελένη Πετράκη, η γυναίκα του Γιώργη, είναι δασκάλα στην Πλάκα. Αγαπάει τα παιδιά και τη διδασκαλία και προσπαθεί πάντα για το καλύτερο. Όταν μαθαίνει ότι πάσχει από λέπρα και μεταφέρεται στη Σπιναλόγκα, δεν χάνει την αισιοδοξία της. Συνεχίζει να διδάσκει τα παιδιά του νησιού, παρά τις αντιδράσεις κάποιων κατοίκων. Οι συναντήσεις με τον Γιώργη τής δίνουν θάρρος για να συνεχίσει, η αγάπη τους είναι το φάρμακο για να μπορέσει ν’ αντέξει… Η Ελένη αποδεικνύει ότι ακόμα κι όταν κάποιες μάχες είναι γραφτό να χαθούν, αυτό που αξίζει είναι οι μνήμες της δοτικότητας, της προσφοράς, της φροντίδας. Κι η Ελένη είναι η προσωποποίηση αυτών των αρετών. Ψηλή και όμορφη σα λυγαριά, θα σταθεί και θα αντιμετωπίσει κατάματα και γενναία ό,τι της επιφυλάσσει η μοίρα…

Για την Ελένη, η διδασκαλία ήταν ιερή υποχρέωση, και ο ενθουσιασμός της απλωνόταν στα παιδιά σαν φλόγα. «Αν το αγαπήσουν θα το μάθουν», ήταν το σύνθημά της.

Μαρία Πετράκη (Αναστασία Τσιλιμπίου-Γιούλικα Σκαφιδά)

Η Μαρία, η κόρη του Γιώργη και της Ελένης, είναι ήσυχη, υπομονετική κι ευγενική. Άνθρωπος της προσφοράς, όπως η μητέρα της,  αναλαμβάνει να σταθεί στο πλευρό του πατέρα και της αδερφής της και να γεμίσει το κενό της απουσίας της Ελένης από το σπίτι. Το χτύπημα της μοίρας έρχεται βαρύ για την ευαίσθητη ψυχή της Μαρίας αλλά με την πάροδο των χρόνων, το φως θα ξανάρθει στη ζωή της όταν γνωρίσει κι αγαπήσει τον Μανόλη. Αλλά η Μαρία δεν έχει φτάσει ακόμα σε απάνεμο λιμάνι, αφού το πεπρωμένο τής επιφυλάσσει κι άλλο πόνο, κι άλλες δοκιμασίες αλλά και μιαν άλλη, μεγαλύτερη και πιο αληθινή αγάπη…

Εκείνη η νύχτα ήταν η πιο δύσκολη που είχε περάσει ποτέ η Μαρία. «Τι θα κάνω;» είπε σιγανά, με τα δάκρυα να τρέχουν τώρα στα μάγουλά της.

Νίκος Κυρίτσης (Αλέξανδρος Λογοθέτης)

Ο Νίκος Κυρίτσης, γιατρός στο νοσοκομείο του Ηρακλείου, είναι φίλος του Χρήστου Λαπάκη. Ξεκινά να επισκέπτεται τη Σπιναλόγκα, στα πλαίσια μιας έρευνας για τη θεραπεία της λέπρας. Προσφέρει τη βοήθειά του στον Λαπάκη και υποβάλλουν τους ασθενείς στα πειραματικά φάρμακα. Όταν γνωρίζει τη Μαρία, το ενδιαφέρον του, εκτός από επαγγελματικό, γίνεται και προσωπικό. Ο Κυρίτσης φέρνει τη θεραπεία της λέπρας και κερδίζει την καρδιά της Μαρίας…

Η Μαρία άρχισε να περιμένει με ανυπομονησία τις ημέρες που ερχόταν ο Κυρίτσης. «Δεν υπήρξε ποτέ καμία που να με έκανε να αισθανθώ όπως εσύ. Δέχεσαι να με παντρευτείς;»

Άννα Πετράκη (Ιφιγένεια Τζόλα-Ευγενία Δημητροπούλου)

Η Άννα, η μικρότερη κόρη του Γιώργη και της Ελένης, ήταν πάντοτε αυθόρμητη, απείθαρχη, μερικές φορές ανεξέλεγκτη… Όταν η μητέρα της φεύγει για τη Σπιναλόγκα, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα, αντιδρά σε όλα και δεν κάνει καμιά προσπάθεια να στηρίξει τον πατέρα και την αδερφή της. Ονειρεύεται να φύγει από το χωριό και την φτώχια των κατοίκων του και να ζήσει τη μεγάλη ζωή. Και το καταφέρνει, όταν γνωρίζει και παντρεύεται το γιο του μεγαλοκτηματία της περιοχής. Ζει μέσα στα πλούτη, αλλά η ανικανοποίητη όρεξή της για ζωή θα την οδηγήσει σε μονοπάτια επικίνδυνα, με ολέθρια αποτελέσματα για όλους…

«Δεν πρόκειται να το φάω αυτό!» στρίγκλισε, πετώντας το πιρούνι της στο πιάτο με το βραστό αρνί. «Ούτε πεινασμένο ζώο δεν θα το 'τρωγε!». Ήταν η τρίτη νύχτα που δεν είχε φάει τίποτα, μόνο ψωμί.

Μανόλης Βανδουλάκης (Αιμίλιος Χειλάκης)

Ο Μανόλης είναι ανιψιός του Αλέξανδρου Βανδουλάκη, γιος του νεκρού αδερφού του. Με τον Αντρέα μεγαλώνουν μαζί, σαν αδέρφια, αν και οι χαρακτήρες τους είναι τελείως διαφορετικοί. Ο Μανόλης έχει ελεύθερο πνεύμα και γρήγορα εγκαταλείπει την Κρήτη για να ταξιδέψει, ξοδεύοντας την περιουσία του πατέρα του. Γυρίζει στην πατρίδα του και στην οικογένειά του. Αρραβωνιάζεται τη Μαρία, αλλά παραμονές του γάμου χωρίζουν... Τα αισθήματά του γρήγορα βρίσκουν άλλον αποδέκτη, την Άννα, αδερφή της πρώην αρραβωνιαστικιάς του και γυναίκα του ξαδέρφου του…

Ο Μανόλης ήταν ένας νέος με ελεύθερο πνεύμα και είχε περάσει τα τελευταία δέκα χρόνια κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα, σπαταλώντας μια σημαντική κληρονομιά. Είχε αποφασίσει να ζει την κάθε μέρα σαν να ήταν η τελευταία του.

Αντρέας Βανδουλάκης (Γιάννης Στάνκογλου)

Ο Αντρέας είναι γιος του Αλέξανδρου Βανδουλάκη, του πλούσιου κτηματία της περιοχής. Όταν γνωρίζει την Άννα γοητεύεται και γρήγορα ξεπερνά όλα τα εμπόδια και της κάνει πρόταση γάμου. Ο γάμος τους έχει όλα όσα θα έπρεπε για να είναι ευτυχισμένος εκτός ίσως από το πιο σημαντικό: τον αληθινό έρωτα. Η Άννα αισθάνεται εγκλωβισμένη σ’ αυτόν, ο Αντρέας δεν μπορεί να παρακολουθήσει τα ταξίδια του μυαλού και της καρδιάς της γυναίκας του… Και μένει αμέτοχος και απαθής μέχρι που η αποκάλυψη της τρομερής αλήθειας θα τον κάνει να αντιδράσει με τρόπο που θα καθορίσει το μέλλον όλων…

«Θέλει καμιά να χορέψει;» ρώτησε τα κορίτσια με άνεση, κοιτώντας απευθείας την Άννα. Ο Αντρέας κρατούσε την Άννα κοντά του. Η Άννα ήταν τέλεια.

Σοφία Φίλντινγκ (Δέσποινα Κιαπέκου-Νεφέλη Κουρή-Φιλαρέτη Κομνηνού)

Η Σοφία είναι η κόρη της Άννας. Παντρεμένη με τον Μάρκους, ζει χρόνια στην Αγγλία και δεν κοιτάζει πίσω. Η οικογένειά της γνωρίζει την καταγωγή της αλλά τίποτα άλλο. Η Σοφία αποφάσισε σε νεαρή ηλικία να κόψει τις γέφυρες με το παρελθόν της, ένα παρελθόν με το οποίο δεν συμφιλιώθηκε ποτέ. Κλειστός άνθρωπος, κουβαλά σιωπηλά τα βάρη επιλογών που δεν ήταν οι δικές της. Θυμώνει όταν η κόρη της, η Αλέξις θα τινάξει στον αέρα μια εξαιρετική προοπτική ζωής,  χωρίς προφανή λόγο και ανησυχεί για το τι θα προκύψει από την επίσκεψη της νεαρής στην πατρίδα της…

«Ακούω! Γιατί χωρίσατε;.. Εσείς λέγατε, θα παντρευτείτε!.. Και πού θα πας;.. Μ’ έχεις εκνευρίσει πάρα πολύ, Αλέξις!..»

Αλέξις Φίλντινγκ (Ευγενία Δημητροπούλου)

Η Αλέξις, είναι η κόρη της Σοφίας, η δισέγγονη της Ελένης, της σπουδαίας δασκάλας της Πλάκας και της Σπιναλόγκας… Η τελευταία μιας σειράς σημαντικών γυναικών, που άφησαν το σημάδι τους στην εποχή τους και καθόρισαν την πορεία των πραγμάτων με την παρουσία τους. Η νεαρή Αλέξις αποφασίζει να πάει στον τόπο καταγωγής της μητέρας της και να ψάξει η ίδια για τις ρίζες της, να δει πού μεγάλωσε η Σοφία, να γνωρίσει ανθρώπους που έζησαν με τη μητέρα της, τη γιαγιά της και τον παππού της…

«… η μαμά μου δεν θέλει να μιλάει πολύ για τη ζωή της στην Ελλάδα… Δεν ξέρω γιατί…»

Φωτεινή Αγγελοπούλου (Ρενέ Τζόλα-Ανίτα Κούλη-Όλγα Δαμάνη)

Η Φω τεινή είναι η καλύτερη φίλη της Μαρίας. Μεγαλώνουν μαζί, αφού η Ελένη και η μητέρα της Φωτεινής, η Σαβίνα, είναι φίλες. Μοιράζονται τα πάντα, από το φαγητό στο σπίτι μέχρι τα κρυφά τους μυστικά. Όταν η Μαρία φεύγει από την Πλάκα, η Φωτεινή δεν την εγκαταλείπει. Την επισκέπτεται συχνά και είναι τα μάτια και τ’ αυτιά της. Είναι αυτή που της θυμίζει την παλιά ζωή της. Η Φωτεινή είναι ο άνθρωπος που ξετυλίγει την ιστορία της οικογένειας Πετράκη στην Αλέξις…

«Η Μαριώ μου!.. Το γλυκύτερο πλάσμα του κόσμου! Για το χωριό εδώ σου έχει μιλήσει;.. Για το Νησί, σου ‘χει πει;»

Σαβίνα Αγγελοπούλου (Ντίνα Μιχαηλίδη)

Η Σαβίνα είναι φίλη της Ελένης. Όταν η δεύτερη μεταφέρεται στη Σπιναλόγκα, ουσιαστικά γίνεται η μητέρα της Μαρίας και της Άννας. Μαζί με τα παιδιά της, την Φωτεινή και τον Αντώνη, μεγαλώνει και τα κορίτσια της φίλης της. Κάνει ό,τι μπορεί για να τους προσφέρει ό,τι και η μητέρα τους από ένα πιάτο σπιτικό φαγητό μέχρι συμβουλές νοικοκυριού…

Όταν η βάρκα του Γιώργη έφυγε μεταφέροντας την Ελένη στην αποικία των λεπρών, οι τελευταίοι που γύρισαν την πλάτη και έφυγαν από την πλατεία της Πλάκας, ήταν μια γυναίκα περίπου στην ηλικία της Ελένης κι ένα κορίτσι. Η γυναίκα ήταν η Σαβίνα Αγγελοπούλου, η οποία είχε μεγαλώσει μαζί με την Ελένη, και το κορίτσι ήταν η κόρη της, η Φωτεινή.

Αντώνης Αγγελόπουλος (Αντύπας Νταμοτσίδης-Ορφέας Αυγουστίδης)

Είναι γιος της Σαβίνας και μεγαλώνει μαζί με την Άννα και τη Μαρία. Ανυπόμονος και παθιασμένος, γίνεται μέλος της Αντίστασης κατά τη διάρκεια του πολέμου με τους Γερμανούς. Όταν επιστρέφει, ερωτεύεται την Άννα και εκείνη αρχικά ανταποκρίνεται, δίνοντάς του ελπίδες. Γρήγορα όμως οι ελπίδες του χάνονται, όταν εκείνη παντρεύεται κάποιον άλλον…

«Έχω ένα γράμμα για σένα», είπε ο Αντώνης στην Άννα. «Είναι από τον Αντρέα Βανδουλάκη», είπε και τα μάτια της κοπέλας μεγάλωσαν από ολοφάνερο ενθουσιασμό.

Πέτρος Κοντομάρης (Θόδωρος Κατσαφάδος)

Ο Πέτρος Κοντομάρης είναι ο εκλεγμένος αρχηγός της Σπιναλόγκας. Με τα λίγα μέσα, που διαθέτει, προσπαθεί να βελτιώσει τη ζωή των κατοίκων του νησιού, προσφέροντάς τους μία αξιοπρεπή διαβίωση και, για τους περισσότερους από αυτούς, έναν αξιοπρεπή θάνατο. Κάνει όλα όσα είναι ανθρωπίνως δυνατά για το νησί και τους κατοίκους του, αλλά αυτοί θέλουν πάντα περισσότερα. Η υγεία του εξασθενεί και δεν προλαβαίνει να δει την αναχώρηση των θεραπευμένων λεπρών και την επιστροφή τους στα σπίτια τους…

Ο άντρας, που υποδέχτηκε την Ελένη και τον Δημήτρη στη Σπιναλόγκα ήταν ο Πέτρος Κοντομάρης, ο αρχηγός του νησιού. Κόντευε τα εξήντα, όπως και η γυναίκα του, αλλά η υγεία του εξασθενούσε. Η λέπρα είχε αρχίσει να κερδίζει τη μάχη, με τρόπαιο το κορμί του.

Ελπίδα Κοντομάρη (Μαρινέλλα Βλαχάκη)

Η Ελπίδα είναι η γυναίκα του Πέτρου Κοντομάρη. Ζει στη Σπιναλόγκα μαζί με τον άντρα της και τον στηρίζει σωματικά και ψυχολογικά στις προσπάθειές του για τη βελτίωση της ζωής των κατοίκων. Είναι ο δεύτερος άνθρωπος, που η Ελένη γνωρίζει στο νησί και αυτή που θα τη βοηθήσει να προσαρμοστεί στην καθημερινότητα και τις δυσκολίες της ζωής στη Σπιναλόγκα. Είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται δίπλα στην Ελένη, όταν η δεύτερη πεθαίνει…

Η Ελπίδα είχε δει τεράστιες αλλαγές από τότε που έφτασε, και οι πιο πολλές είχαν επιτευχθεί από τις προσπάθειες του άντρα της. «Μη φοβάσαι να κλάψεις», είπε ευγενικά η Ελπίδα στην Ελένη. «Τα δάκρυα ρέουν άφθονα στη Σπιναλόγκα».

Χριστίνα Κρουσταλάκη (Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου)

Είναι η δασκάλα της Σπιναλόγκας. Γυναίκα σκληρή σαν πέτρα. Το μεγαλύτερο κακό που της έχει κάνει η αρρώστια είναι ότι έχει σκοτώσει κάθε στοιχείο ανθρωπιάς και καλοσύνης μέσα της. Η πειθαρχία, που θέλει να επιβάλλει στα παιδιά, είναι αμείλικτη και δίχως έλεος. Η έντονη διαφωνία της με την Ελένη σύντομα μετατρέπεται σε αστείρευτο μίσος…

Η πρώτη πραγματικά δυσάρεστη συνάντηση που είχε στο νησί ήταν με τη Χριστίνα Κρουσταλάκη, τη γυναίκα η οποία διηύθυνε το σχολείο. "Είναι άχρηστη δασκάλα, που δεν δίνει δεκάρα για τα παιδιά και ξέρει ότι αυτή τη γνώμη έχω για κείνη", απάντησε η Ελένη.

Νίκος Παπαδημητρίου (Τάσος Νούσιας)

Ο Νίκος Παπαδημητρίου είναι δικηγόρος, ο οποίος φτάνει στη Σπιναλόγκα, μαζί με άλλους λεπρούς από την Αθήνα. Δυναμικός, δημοφιλής και αντιδραστικός πέφτει από τα σύννεφα, όταν διαπιστώνει τις συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν στο νησί. Όταν η υγεία του  προέδρου της Σπιναλόγκας, Πέτρου Κοντομάρη, εξασθενεί, ο Παπαδημητρίου παίρνει τα ηνία στα χέρια του και εκλέγεται νέος πρόεδρος. Βάζει όλη την ενεργητικότητά του αλλά και τις γνωριμίες του από την Αθήνα και σύντομα οι κάτοικοι του νησιού απολαμβάνουν προνόμια που ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα δεν φαντάζονταν…

«Ο καθένας σε αυτό το νησί είναι πολίτης της Ελλάδας», επέμενε. «Όλοι έχουν δικαιώματα και να με πάρει ο διάολος αν δεν αγωνιστώ γι’ αυτούς». Οι άντρες τον σέβονταν για όσα είχε πετύχει σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα και οι γυναίκες τον ευγνωμονούσαν· σύντομα έφτασε να απολαμβάνει ένα είδος λατρείας ήρωα.

Ευγενία Καπετανάκη (Μαρία Πρωτόπαππα)

Η Ευγενία είναι καλή φίλη της Ελένης και φουρνάρισσα της Πλάκας… Η ζωή της στο χωριό είναι δύσκολη, αλλά παρηγοριά κι ελπίδα της είναι τα δυο της παιδάκια. Κοινή η μοίρα της με αυτή της Ελένης, θα την ακολουθήσει απέναντι στο Νησί με την καρδιά της κομμάτια, όταν η αρρώστια χτυπήσει την πόρτα της. Πολλά την περιμένουν εκεί, στο καινούργιο της σπίτι, στον τόπο της εξορίας. Βάσανα, πόνος, κακουχίες αλλά κι ένας ξαφνικός, μεγάλος, συγκλονιστικός έρωτας με έναν άνθρωπο άξιο να δώσει πνοή ακόμα κι εκεί όπου ο θάνατος έχει στήσει καρτέρι…

«Τι όμορφα που τραγουδάς!». «Μ’ αρέσει πολύ αυτό το τραγούδι. Έχει ωραία λόγια… Κοιτάζονται για λίγο στα μάτια κι αυτός παίρνει το θάρρος να την πλησιάσει και της δίνει ένα φιλί. Η Ευγενία σαστίζει αλλά παρασύρεται και τον φιλάει.

Χρήστος Λαπάκης (Νίκος Ορφανός)

Ο Χρήστος Λαπάκης είναι ο γιατρός, που επισκέπτεται τους ασθενείς στη Σπιναλόγκα, στην αρχή περιστασιακά και στη συνέχεια σε μόνιμη βάση. Είναι ο μόνος, που δέχεται να κάνει κάτι τέτοιο. Με τα πενιχρά μέσα, που διαθέτει το νοσοκομείο του νησιού, ο γιατρός κάνει τα πάντα για να απαλύνει τον πόνο των ασθενών του. Δεν μπορεί να τους προσφέρει θεραπεία, μπορεί όμως να τους προφέρει αγάπη…

Ο Λαπάκης περνούσε τον καιρό του στη Σπιναλόγκα θεραπεύοντας πληγές και δίνοντας συμβουλές στους ασθενείς του για όλες τις επιπλέον προφυλάξεις που μπορούσαν να πάρουν, αλλά και για το ότι η άσκηση θα μπορούσε να τους βοηθήσει.

Δημήτρης Λεμονιάς (Μάνος Τσαγκαράκης-Νεκτάριος Λουκιανός)

Ο Δημήτρης ε ίναι μαθητής της Ελένης και αρρωσταίνει και κείνος από λέπρα. Οι κάτοικοι της Πλάκας τον κατηγορούν ότι εκείνος κόλλησε τη δασκάλα του χωριού. Η Ελένη φεύγει με τον Δημήτρη για τη Σπιναλόγκα και μένουν μαζί. Μέχρι στιγμής ήταν η δασκάλα του, τώρα όμως θα γίνει και η μητέρα του. Τον μεγαλώνει και του μεταδίδει όλες τις γνώσεις της με αποτέλεσμα ο Δημήτρης να γίνει αυτός ο δάσκαλος των παιδιών της Σπιναλόγκας…

Την ημέρα, που η Ελένη έφευγε για την Σπιναλόγκα, οι κάτοικοι της Πλάκας, έλεγαν αντίο και σε έναν μικρό φίλο: τον εννιάχρονο Δημήτρη, οι γονείς του οποίου είχαν κάνει τα πάντα για ένα χρόνο προκειμένου να κρατήσουν μυστικά τα συμπτώματα της αρρώστιας του.

Ηλέκτρα Βλαχάκη (Καλλίστη Μπερταχά-Κατερίνα Μισιχρόνη)

Η όμορφη, ζωντανή και τρυφερή Ηλέκτρα συντροφεύει τον Δημήτρη στα παιδικά παιχνίδια κι αργότερα γίνεται σύντροφος ζωής. Ένας έρωτας βαθύς και ανιδιοτελής, μία αγάπη ιδανική και σπάνια, που ανθίζει για χρόνια σ’ ένα δύσκολο κι απειλητικό περιβάλλον. Η Ηλέκτρα καταφέρνει να αποδείξει ότι το κακό χάνει τη δύναμή του μπροστά στην ανθρωπιά και την καλοσύνη. Ο άρρηκτος δεσμός της με τον Δημήτρη, φωτίζει όλη την ιστορία του Νησιού, εμπνέοντας τους γύρω τους και βοηθώντας τους να αγωνιστούν μέχρι τέλους για το δικαίωμα στην ευτυχία…

« -Όποιος θέλει κάτι πολύ, το καταφέρνει…»

Η Αλέξις είπε στη μητέρα της: «Όταν κάθισα και άκουσα την Φωτεινή να περιγράφει την οικογένειά σου και το τι πέρασε, αυτό που μου έκανε πραγματικά εντύπωση ήταν το πόσο δυνατά αγαπούσε ο ένας τον άλλον. Και η αγάπη αυτή κράτησε στην αρρώστια και στην υγεία, στα πολλά και στα λίγα, μέχρι που τους χώρισε ο θάνατος…»
Όλες τις δεκαετίες από τότε που η Σοφία γύρισε την πλάτη της στους ανθρώπους και στο μέρος όπου μεγάλωσε, δεν είχε αντιληφθεί τα πράγματα τόσο καθαρά. Η κόρη της την είχε κάνει να δει τους προγόνους της σαν να ήταν πρόσωπα ενός δράματος. Στο τέλος, δεν διέκρινε ταπείνωση, αλλά ηρωισμό, όχι προδοσία αλλά πάθος, όχι λέπρα αλλά αγάπη…
Τα πάντα βρίσκονταν στο φως τώρα, οι πληγές είχαν εκτεθεί στον αέρα, κι επιτέλους υπήρχε η πιθανότητα να γιατρευτούν. Δεν υπήρχε καμιά ντροπή σε όλα αυτά. Δεν είχε πλέον τίποτα να κρύψει, και για πρώτη φορά σε είκοσι πέντε χρόνια τα δάκρυά της κύλησαν ελεύθερα…



Τα αποσπάσματα με πλάγια γράμματα προέρχονται από το βιβλίο «Το Νησί» της Victoria Hislop και από το σενάριο της Μιρέλλας Παπαοικονόμου.

Η Ιστορία

«Το Νησί» ξεκινά με το ταξίδι της νεαρής αρχαιολόγου της Αλέξις στην Κρήτη, πατρίδα της μαμάς της και την προσπάθειά της να μάθει για την οικογένεια της. Η διήγηση μιας ντόπιας την γυρίζει πίσω στο 1993 όπου η περιοχή μαστιζόταν από την ασθένεια της λέπρας και οι χανσενικοί εξορίζονταν στη Σπιναλόγκα.

Η ιστορία ξεκινά το 1939 και φτάνει έως το 2001, βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα που αφορούν τη ζωή των κατοίκων της Πλάκας και της Σπιναλόγκας, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με τη νόσο του Χάνσεν (της Λέπρας).

Ο αγώνας των λεπρών της Σπιναλόγκας για επιβίωση και για καλύτερες συνθήκες ζωής, πλέκεται αριστουργηματικά με τον αγώνα τον κατοίκων της Πλάκας ενάντια στο κοινωνικό στίγμα, που άφηνε η νόσος, όταν χτυπούσε το μέλος μιας οικογένειας.

Από τη μια αναπαριστάται η ιστορία των κατοίκων της Πλάκας που πρέπει να κρατήσουν μυστική την ασθένεια, να αντιμετωπίσουν το χαμό των δικών τους ανθρώπων, αλλά και να συνεχίσουν τη ζωή τους για χάρη των παιδιών τους.

Από την άλλη, στην απέναντι όχθη, στην Σπιναλόγκα, οι μελλοθάνατοι Κρητικοί και Αθηναίοι Χανσενικοί, απομονωμένοι και «φυλακισμένοι» πάνω στο νησί, έχουν να αντιμετωπίσουν αρχικά τεράστιες δυσκολίες καθημερινής επιβίωσης, καταφέρνουν ωστόσο να ξεπεράσουν τα προβλήματα, ευημερούν, παντρεύονται και κάνουν παιδιά, καλλιεργούν, κάνουν εμπόριο, συνεχίζουν να δημιουργούν και να ζουν.

Το πλέξιμο των παράλληλων ιστοριών πόνου και ελπίδας, δακρύων και γέλιου, ζωής και θανάτου, αποφέρει ένα δραματουργικό τηλεοπτικό αποτέλεσμα που καθηλώνει το θεατή. Πρόκειται για μια τηλεοπτική σειρά που υμνεί την αγάπη και την ελπίδα για τη ζωή.

Παρασκήνιο:

• Όλοι οι ηθοποιοί ανεξαιρέτως πέρασαν από ένα ή περισσότερα δοκιμαστικά.
• Τα γυρίσματα της σειράς θα ξεδιπλωθούν σε 26 επεισόδια.
• Τα γυρίσματα γίνονται εξ’ ολοκλήρου στην Κρήτη, Πλάκα, στην Σπιναλόγκα, στην Ελούντα και στα Χανιά.
• Τα γυρίσματα στην Σπιναλόγκα ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο και ολοκληρώθηκαν τον Μάρτιο.
• Οι πρωταγωνιστές κατά την διάρκεια των γυρισμάτων στην Σπιναλόγκα έμεναν μόνιμα στην Κρήτη
• Οι πρωταγωνιστές της σειράς έχουν αποκλείσει οποιαδήποτε άλλη επαγγελματική δραστηριότητα
• Οι πρωταγωνιστές που παίζουν τους λεπρούς, μελέτησαν βιβλία και ήρθαν σε επαφή με ανθρώπους είχαν σχέση με τη Σπιναλόγκα ή τη λέπρα.
• Από τις πιο συγκλονιστικές εμπειρίες τους ήταν η επαφή τους με τον πρώην ασθενή Μανώλη Φουντουλάκη που ζει στην Άνω Ελούντα κι έχει προλογίσει το βιβλίο της Χίσλοπ.

Είπαν για το «Νησί»:

• Ο διευθυντής προγράμματος του MEGA Πέτρος Μπούτος: «Είναι μεγάλο στοίχημα, ένα προσωπικό μου στοίχημα. Δεν πίστευα ποτέ σε διασκευές βιβλίων. Σε αυτό όμως πιστεύω»
• Ο Στέλιος Μάινας: «Ο Γιώργης είναι πραγματικά τραγικό πρόσωπο. Χάνει τη γυναίκα του στο Νησί και πρέπει να μεγαλώσει μόνος του τις δύο τους κόρες. Είναι σαν ψυχοπομπός, αφού είναι βαρκάρης και μεταφέρει τους λεπρούς στη Σπιναλόγκα».
• Η Κατερίνα Λέχου: «Η Ελένη με μια λέξη είναι γενναία. Από την πρώτη στιγμή που διάβασα το βιβλίο σκέφτηκα πως θα ήθελα να παίξω αυτόν τον ρόλο. Μπορεί το θέμα να ακούγεται τρομερό όμως το μήνυμα της ιστορίας είναι αισιόδοξο, αφού είναι απίστευτη η δύναμη αυτών των ανθρώπων για την επιβίωση.
• Η Βικτόρια Χίσλοπ: «Όλο αυτό ήταν μια πρόκληση για μένα. Πήγα με τη βαρκούλα και μόλις αντίκρισα το νησί συγκινήθηκα, η εικόνα του με συγκλόνισε».

Η σειρά θα προβάλλεται από τη Δευτέρα 11 Οκτωβρίου και κάθε Δευτέρα στις 21:50 από το Mega Κύπρου

Η εκπομπή του Mega Ελλάδος "Πρωταγωνιστές" με τον Σταύρο Θεοδωράκη, ταξίδεψε στην Σπιναλόγκα, και στα γυρίσματα της νέας υπερπαρωγής και μας μεταφέρει τα παρασκήνια από την σειρά: