θέματα επαναληπτικών εξετάσεων στο μάθημα της γλώσσας 2013

Them glo gen_c_hmer_epan_1306 from Vera Dakanali

Διαγωνισμός Φυσικής 2013 ΄οι πρωτεύσαντες μαθητές"

Proteusantes diag 2013_a_fasi from Vera Dakanali

πηγή : http://micro-kosmos.uoa.gr/gr/announcments/pdf/proteusantes_diag_2012_a_fasi.pdf

Το νησί...Μάνου Χατζιδάκι

Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε ένα νησί στο οποίο ζούσαν όλα τα συναισθήματα. Εκεί ζούσαν η Ευτυχία, η Λύπη, η Γνώση, η Αγάπη και όλα τα άλλα συναισθήματα. 

Μια μέρα έμαθαν ότι το νησί τους θα βούλιαζε και έτσι όλοι επισκεύασαν τις βάρκες τους και άρχισαν να φεύγουν. 

Η Αγάπη ήταν η μόνη που έμεινε πίσω. Ήθελε να αντέξει μέχρι την τελευταία στιγμή. Όταν το νησί άρχισε να βυθίζεται, η Αγάπη αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια. 

Βλέπει τον Πλούτο που περνούσε με μια λαμπερή θαλαμηγό. Η Αγάπη τον ρωτάει: «Πλούτε, μπορείς να με πάρεις μαζί σου;», «Όχι, δεν μπορώ» απάντησε ο Πλούτος. «Έχω ασήμι και χρυσάφι στο σκάφος μου και δεν υπάρχει χώρος για σένα». 

Η Αγάπη τότε αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια από την Αλαζονεία που επίσης περνούσε από μπροστά της σε ένα πανέμορφο σκάφος. «Σε παρακαλώ βοήθησέ με» είπε η Αγάπη. «Δεν μπορώ να σε βοηθήσω Αγάπη. Είσαι μούσκεμα και θα μου χαλάσεις το όμορφο σκάφος μου» της απάντησε η Αλαζονεία. 

Η Λύπη ήταν πιο πέρα και έτσι η Αγάπη αποφάσισε να ζητήσει από αυτή βοήθεια. «Λύπη άφησέ με να έρθω μαζί σου». «Ω Αγάπη, είμαι τόσο λυπημένη που θέλω να μείνω μόνη μου» είπε η Λύπη. 

Η Ευτυχία πέρασε μπροστά από την Αγάπη αλλά και αυτή δεν της έδωσε σημασία. Ήταν τόσο ευτυχισμένη, που ούτε καν άκουσε την Αγάπη να ζητά βοήθεια. 

Ξαφνικά ακούστηκε μια φωνή: «Αγάπη, έλα προς τα εδώ! Θα σε πάρω εγώ μαζί μου!». Ήταν ένας πολύ ηλικιωμένος κύριος που η Αγάπη δεν γνώριζε, αλλά ήταν γεμάτη από τέτοια ευγνωμοσύνη, που ξέχασε να ρωτήσει το όνομά του. Όταν έφτασαν στην στεριά ο κύριος έφυγε και πήγε στο δρόμο του. 

Η Αγάπη γνωρίζοντας πόσα χρωστούσε στον κύριο που τη βοήθησε, ρώτησε την Γνώση: «Γνώση, ποιος με βοήθησε»; «Ο Χρόνος» της απάντησε η Γνώση. «Ο Χρόνος;;» ρώτησε η Αγάπη. «Γιατί με βοήθησε o Χρόνος;» 

Τότε η Γνώση χαμογέλασε και με βαθιά σοφία της είπε: «Μόνο ο Χρόνος μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλη σημασία έχει η Αγάπη». 


Μάνος Χατζιδάκις 

Θέματα Παγκύπριων Εξετάσεων στα Νέα Ελληνικά 2013

<

2013 05 17_001_themata from Vera Dakanali

Η άποψη της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων για τη Νεοελληνική Γλώσσα

  Το κείμενο που δόθηκε στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας είναι απόσπασμα(σε διασκευή) από το βιβλίο του Γ. Γραμματικάκη, Ένας Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, β έκδοση, 2013). Εντάσσεται στην εξεταστέα ύλη και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του μαθήματος. 

Α. Το κείμενο εστιάζει στα μεγάλα προβλήματα που δημιούργησε ο άνθρωπος στη Γη με την αλόγιστη και υπερφίαλη συμπεριφορά του και τονίζει την ανάγκη της παιδείας και της ανθρώπινης επικοινωνίας για την επίλυση των προβλημάτων αυτών. Αναλυτικότερα, εκτιμά ότι η αναζήτηση βοήθειας από άλλους πλανήτες είναι ουτοπική και αναφέρεται στις καταστροφές του φυσικού περιβάλλοντος, στους πολέμους, στη θεοποίηση των υλικών αγαθών και στις κοινωνικές ανισότητες. Υποστηρίζει ότι το χρέος του Ανθρώπου είναι να σεβαστεί την επίγεια ζωή και να καταβάλει προσπάθειες για την ενίσχυση της παιδείας, καθώς και της ουσιαστικής επικοινωνίας, την οποία η ανάπτυξη της Τεχνολογίας δεν εξασφαλίζει απολύτως. Στόχος του πρέπει να είναι η καταπολέμηση της επικίνδυνης και απάνθρωπης μοναξιάς του• αυτό θα του επιτρέψει να αναδείξει τη μοναδικότητά του και να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του. 

Β.1.Απαιτείται σχολιασμός της άποψης ότι η ανάπτυξη των ποικίλων ηλεκτρονικών μέσων όχι μόνο δεν καταργεί την ανθρώπινη μοναξιά και αποξένωση αλλά και τις επιτείνει.

Β.2.α) Η δομή της παραγράφου είναι σαφής. Διακρίνονται καθαρά η θεματική πρόταση («Αποκαλύπτεται [..] υπόσταση), τα σχόλια/λεπτομέρειες («Από τη μια [..] των συμφερόντων του») και η κατακλείδα («Η υπερφίαλη αυτή στάση [..] υπάρξεως»). 

β) Ζητούνται 4 παραδείγματα μεταφορικής χρήσης του λόγου. Στο κείμενο υπάρχουν αρκετά σχετικά παραδείγματα, π.χ. «το διανοητικό παιγνίδι», «η ζωή ανθίζει», «γέννησε αριστουργήματα», «χέρι βοηθείας και παρηγοριάς από τους πλανήτες» κ.ά.

Β.3α. Συνώνυμα (ενδεικτικά): συγχρόνως, δημιούργησε, νιώσει, αυξάνουν, άπονη. 

Β.3β. Αντώνυμα (ενδεικτικά): ουσιαστική, εξαφανίζεται, εφικτή, αραιώνει, χαμηλά. 

Β4.α. Το ερωτηματικό στο τέλος της δεύτερης περιόδου της πρώτης παραγράφου διεγείρει εξαρχής το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον προβληματίζει με αμεσότερο τρόπο.
Οι παύλες στην τελευταία περίοδο της πρώτης παραγράφου περιλαμβάνουν μια παράλληλη σημαντική σκέψη του γράφοντος που δεν πρέπει να παραλειφθεί. 

Β4.β. Παθητική σύνταξη: Από την άλλη, από τον ίδιο τον άνθρωπο σφραγίζεται η ιστορική πορεία του με πολέμους και αγριότητες, θεοποιούνται τα υλικά αγαθά και συντηρούνται η αδικία και οι ανισότητες. 

Γ. Στην παραγωγή λόγου ζητείται η σύνθεση άρθρου. Επομένως, καταρχάς πρέπει οι μαθητές να γράψουν έναν τίτλο. Τα δύο ζητούμενα του θέματος είναι σαφή και οι μαθητές μπορούν να αντλήσουν αρκετά στοιχεία από το κείμενο για την ανάπτυξή τους. Ενδεικτικά, στο πρώτο ζητούμενο πρέπει να γίνουν αναφορές στις καταστροφές που έχει υποστεί το περιβάλλον από την αλόγιστη και ανεύθυνη δραστηριότητα του ανθρώπου (π.χ. καταστροφή όζοντος, πυρηνικά απόβλητα, μόλυνση, ρύπανση κ.ά.) και στο δεύτερο να προταθούν δράσεις , σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, οι οποίες μπορούν να αποκαταστήσουν τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον (παιδεία, αποφυγή υπερκατανάλωσης, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θέσπιση και αυστηρή εφαρμογή μέτρων προστασίας του κ.ά.).

http://www.esos.gr/article/eidisis-defterovathmia-ekpaidefsi/apopsi-panellinias-enosis-filologon-neoellhniki-glossa

Το Θέμα των πανελλαδικών στη γλώσσα 2013

Ενδιαφέρον, επίκαιρο και σαφές μπορεί να χαρακτηριστεί το απόσπασμα του Γιώργη Γραμματικάκη «Ενας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής» που δόθηκε στο μάθημα της γλώσσας. Εύστοχο και ξεκάθαρο το θέμα που ζητήθηκε από τους μαθητές, ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα τους. Δεν παρουσίαζε δυσκολίες και οι μαθητές μπορούσαν εύκολα να το προσεγγίσουν. (από την περιγραφή του βιβλίου) H συμπόρευσή του όμως με τον αναγνώστη θα επιτρέψει στον αστρολάβο και μια διαφορετική περιήγηση. Εκείνην στον κόσμο του ανθρώπου και της Ζωής του. Πρώτα θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει την οδυνηρή κρίση που κρατά σήμερα δέσμια την Ελλάδα· και να εντοπίσει, στην πρόσφατη πορεία της, τις αιτίες των σημερινών δεινών, αλλά και τα επιτεύγματά της. Την περιήγηση θα ολοκληρώσει -με τη συμπόρευση του αναγνώστη, πάντοτε- μια ματιά στον σύγχρονο άνθρωπο και τη μοίρα του· που αισθάνεται μετέωρος ανάμεσα στην εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας και την κυριαρχία ενός οικονομικού συστήματος με ανάλγητο πρόσωπο.

Them glo gen_c_hmer_no_1305 from Vera Dakanali

Καλοί μαθητές στα 7, επιτυχημένοι επαγγελματίες στα 40

Μαθησιακές ικανότητες, όπως η ανάγνωση και η αριθμητική, στην ηλικία των επτά ετών μπορούν να καθορίσουν την επαγγελματική μας επιτυχία στο μέλλον, υποστηρίζουν σκωτσέζοι επιστήμονες.

Αναλύοντας τα δεδομένα 50ετίας 17.000 ατόμων από τη Βρετανία, τη Σκωτία και την Ουαλλία, οι ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου διαπίστωσαν ότι οι μαθησιακές ικανότητες στην ηλικία των επτά ετών αντικατοπτρίζουν το κοινωνικο-οικονομικό στάτους στην ενήλικη ζωή.

«Σκοπός μας ήταν να δούμε κατά πόσο το να είναι ένα παιδί καλό στην ανάγνωση ή στα μαθηματικά συνδεόταν με μια καλύτερη θέση εργασίας, με υψηλότερο εισόδημα και ένα καλύτερο σπίτι στην ενήλικη ζωή» εξηγούν οι ερευνητές Στιούαρτ Ρίτσι και Τίμοθι Μπέιτς.

Η ενδιαφέρουσα μελέτη

Οι επιστήμονες εξέτασαν τον παραπάνω συσχετισμό αντλώντας στοιχεία από την τράπεζα δεδομένων της εθνικής βρετανικής μελέτης γύρω από την ανάπτυξη των παιδιών National Child Development Study (NCDS), η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη και αφορά άτομα που γεννήθηκαν το 1958.

Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ότι τελικά το «μάθε, παιδί μου, γράμματα (και αριθμητική) για να προκόψεις» ισχύει και με το παραπάνω.

Οι ερευνητές είδαν ότι οι εθελοντές που ως παιδιά συγκέντρωναν υψηλές βαθμολογίες στο σχολείο στην αριθμητική και στην ανάγνωση ως ενήλικοι έτειναν να έχουν υψηλότερες θέσεις εργασίας, καλύτερο μισθό και σπίτι σε σχέση με τους υπολοίπους.

Συγκεκριμένα παρατήρησαν ότι ανεβαίνοντας ένα επίπεδο στην ανάγνωση στην ηλικία των επτά ετών τα «διαβασμένα» παιδιά στην ηλικία των 42 ετών εμφάνιζαν πιο... γεμάτο πορτοφόλι καθώς κατέγραφαν μια αύξηση στο εισόδημά τους της τάξεως των 5.800 ευρώ.

«Βάσει των ευρημάτων μας φαίνεται ότι βασικές ικανότητες της παιδικής ηλικίας - άσχετα με τον δείκτη νοημοσύνης του καθενός, με το πόσο έμεινε κανείς στο σχολείο ή με το οικογενειακό προφίλ των συμμετεχόντων - παίζουν τελικά σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα ζωή μας» εξηγούν οι επιστήμονες.

«Διαβατήριο» της επιτυχίας τα γονίδια;

Το γονιδιακό προφίλ του καθενός, προσθέτουν, ενδεχομένως να παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. «Στα γονίδια άλλωστε οφείλονται πολλές από τις διαφορετικές παραμέτρους γύρω από τις επιδόσεις των παιδιών» σχολιάζουν. «Στην παρούσα φάση πραγματοποιούμε μια μελέτη σε διδύμους η οποία εξετάζει πώς το γενετικό και το περιβαλλοντικό υπόβαθρο θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις ικανότητές μας».

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η μελέτη των διδύμων θα «φωτίσει» περαιτέρω τον βαθμό στον οποίο οι περιβαλλοντικές επιρροές ισχυροποιούν ή όχι τον συσχετισμό που εντόπισαν στη μελέτη τους περί μαθησιακών ικανοτήτων και επιτυχίας στην ενήλικη ζωή.

Aναδημοσίευση/πηγή: http://www.tovima.gr/science/article/?aid=512785

Ζωή από την αρχή, της Μαρίας Τζιρίτα

Το νέο βιβλίο της Μαρίας Τζιρίτα  χωρίς να είναι αστυνομικό έχει κάποια στοιχεία που δημιουργούν την εντύπωση ότι πρόκειται για αστυνομική λογοτεχνία.

 Από την αρχή μέχρι το τέλος πραγματεύεται την ιστορία της εξαφάνισης ενός εφήβου και τις προεκτάσεις της στη συγκεκριμένη οικογένεια. Η κεντρική ηρωίδα η Νατάσα μέσα από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση μας επιτρέπει να παρακολουθήσουμε την αγωνία και τα αδιέξοδά της καθώς αγωνίζεται να ανακαλύψει το γιο της που αγνοείται χωρίς να αφήσει ιδιαίτερα ίχνη κατά τη δίμηνη εξαφάνισή του.

O αναγνώστης δεν μπορεί παρά να αφουγκραστεί την οδύνη της μάνας που με καρτερία αντιμετωπίζει την όχι μόνο την εξαφάνιση του Αχιλλέα, αλλά και τις κατηγορίες σε βάρος της για πιθανή εμπλοκή και ενοχή της στην εν λόγω εξαφάνιση.

Πραγματικός αρωγός της στέκεται ο Δημήτρης που με πραγματικό ενδιαφέρον στηρίζει διακριτικά, αλλά ουσιαστικά τη Νατάσα στη δοκιμασία που περνά.

Ο βασικός ήρωας ο Αχιλλέας που πολύς λόγος γίνεται γι΄αυτόν από σκέψεις, λόγια και κρίσεις  τρίτων εμφανίζεται και αποκαλύπτεται προς το τέλος του βιβλίου.

Με απλό και λιτό τρόπο χωρίς ακρότητες και υπερβολές η συγγραφέας πετυχαίνει να διατηρήσει από την αρχή μέχρι το τέλος αδιάπτωτο το ενδιαφέρον μας αγγίζοντας διάφορα άλλα περιφερειακά θέματα όπως: ο καταστροφικός έρωτας, η σύγχρονη αλλοτρίωση και η μοναξιά των πόλεων, η έλλειψη επικοινωνίας, η ηθική παρακμή.Στα θετικά γνωρίσματα της γραφής της συγγραφέως είναι ο τρόπος που παρουσιάζεται η σχέση των κεντρικών ηρώων με το θείο που δημιουργεί γαλήνη και ηρεμία στις ψυχές των αναγνωστών καθώς πρόκειται για μια σχέση ειλικρινή.

Ο τίτλος «Ζωή από την αρχή» είναι ευρηματικός  και επιτυχημένος γιατί κάθε αναγνώστης μπορεί να θέσει το συγκεκριμένο ερώτημα/προβληματισμό σε κάποια φάση της ζωής του όταν τα πράγματα έχουν πάρει λανθασμένη τροπή για τον ίδιο.

Οι μούσες της σιωπής της Νικόλ-Αννας Μανιάτη

Μια ενδιαφέρουσα ιστορία τεσσάρων επιτυχημένων γυναικών με κοινό παρανομαστή έναν άντρα που καταστρέφει τα όνειρα και τη ζωή τους. Η αφήγηση είναι στρωτή και ο αναγνώστης αγωνιά για την τύχη των γυναικών και κυρίως της τελευταίας ηρωίδας της Πέπης που μπλέκει στα δίκτυα του ανάλγητου Κίμωνα. 

Ο βασικός ήρωας- αντιήρωας ο Κίμωνας είναι ένας μακιαβελικός ήρωας με θετικό του στοιχείο μονάχα την εξωτερική εμφάνιση και την μοναδική του ικανότητα να πείθει τις ευάλωτες γυναίκες με το σαγηνευτικό του χαμόγελο.

Εγωπαθής, είρωνας, μισαλλόδοξος και εκδικητικός σκορπίζει αδιακρίτως τον πόνο και τη δυστυχία στις γυναίκες που βρίσκονται στο πλαί του.

Τον διακρίνει η αλαζονεία, ο εγωισμός και ο καιροσκοπισμός. 

Το βιβλίο πραγματεύεται διάφορα θέματα και κυρίως την κρίση των ανθρώπινων σχέσεων και την πνιγηρή μοναξιά των ανθρώπων σε κάθε ηλικία αλλά κυρίως στην τρίτη ηλικία. 

Στο τέλος έρχεται η θεία Δίκη με το βασανιστικό και ανελέητο θάνατο του Κίμωνα και την άρνηση των γυναικών να αναγνωρίσουν το πτώμα του. 

Οι αναφορές στη μοίρα στο τέλος κάθε κεφαλαίου  έχουν μια ποιητική χροιά και προοικονομούν τον κοινό δεσμό που δένει αναπόφευκτα τις τέσσερις γυναίκες.

πασχαλιάτικες ευχές

Το Πάσχα στην ελληνική ποίηση

«Λαμπρή», αιώνες κι αιώνες πριν, ονόμασε ο λαός μας το Πάσχα. Πανάρχαιη η λέξη, μετέφερε το πανάρχαιο αισιόδοξο μήνυμα του αέναου κινούμενου κύκλου της ανθρώπινης ζωής και της φύσης, της νίκης της ζωής επί του θανάτου, του ερχομού του «Ανώτατου Αγαθού», δηλαδή της γεμάτης λαμπρό φως άνοιξης. Πανάρχαιη και η καταγωγή των χριστιανικών μύθων και περί των παθών του θεανθρώπου και της εκ νεκρών «ανάστασής» του, «έθρεψε» και την ποιητική μούσα του λαού μας, δημώδη και έντεχνη. Μέσω της ελληνικής ποίησης - με χαρακτηριστικά αποσπάσματα δημοτικών ποιημάτων, καθώς και ποιημάτων σημαντικών παλαιότερων και νεότερων ποιητών - θελήσαμε να γιορτάσουμε φέτος τη γιορτή της άνοιξης. Η ποιητική περιήγησή μας στο «θείον» πάθος και την «Ανάσταση» αρχίζει με έξι στίχους από τον αριστουργηματικό «Επιτάφιο Θρήνο», ανωνύμου ποιητή.

«Ω γλυκύ μου έαρ,/ γλυκότατόν μου τέκνον,/

πού έδυσου το κάλλος;

Η δάμαλις τον μόσχον,/ εν ξύλω κρεμασθέντα,/

ηλάλαζεν ορώσα.

Ω φως των οφθαλμών μου,/ γλυκύτατόν μου

τέκνον,/ πώς τάφω νυν καλύπτη;».

Δημοτικά μοιρολόγια

«Τάξε του Χάρου καμπουχά, της Χάρισσας βελούδο,

και του μικρού Χαρόπουλου μεταξωτό μαντίλι.

Μπέρτι και σου τις χάριζαν τις τρεις γιορτές του χρόνου,

μόν' του Χριστού για το Χριστό και τω Βαγιώ για βάγια

και τη μεγάλη τη Λαμπρή για το Χριστοσανέστη».

Αύξηση του ωραρίου για τους εκπαιδευτικούς

Αύξηση του ωραρίου κατά δύο ώρες εβδομαδιαίως από το επόμενο σχολικό έτος για όλους τους καθηγητές γυμνασίων και λυκείων προβλέπει το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που κατατίθεται εντός της ημέρας στη Βουλή.

Οι ώρες διδασκαλίας εβδομαδιαίως για το εκπαιδευτικό προσωπικό όλων των κλάδων της κατηγορίας ΠΕ, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το "Έθνος", θα είναι 23 (από 21 που ισχύει σήμερα) εάν έχουν έως έξι χρόνια υπηρεσίας, 21 ώρες (από 19) αν έχουν από 6-12 χρόνια υπηρεσίας και 20 ώρες (αντί 18) για όσους έχουν πάνω από 12 έτη υπηρεσίας.

“Στην κρίση οι μεγάλοι πρέπει ν’ αλλάξουν κι όχι οι έφηβοι”

Στο πάντα καίριο ερώτημα «Τι σημαίνει εφηβεία σήμερα» προσπαθεί να απαντήσει η κ. Κική Τζωρτζακάκη μέσα από το νέο της βιβλίο, ένα εγχειρίδιο για όλους τους γονείς αλλά και για τους εφήβους.
«Σήμερα στην Ελλάδα το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των εφήβων είναι το άγχος», τονίζει η κ. Τζωρτζακάκη, σε συνέντευξή της που παραχώρησε στην «Π».

Η εφηβεία είναι όντως η πιο δύσκολη περίοδος της ζωής των παιδιών;

«Ναι, είναι αλήθεια αυτό. Πάντα η εφηβεία είχε τη δυσκολία της ανατροπής, εκεί έγκειται και το θέμα από την πλευρά των γονέων και η αναστάτωση από την πλευρά των εφήβων. Σήμερα, όμως, είναι ακόμα δυσκολότερη η εφηβεία και για κοινωνικούς λόγους και επειδή η τεχνολογία έχει κυριεύσει τη ζωή των εφήβων. Οι σημερινοί έφηβοι είναι η ηλεκτρονική γενιά, οι γονείς και οι μεγαλύτεροι δεν ξέρουν, δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με την ίδια γλώσσα. Οπότε οι δυσκολίες είναι ακόμα μεγαλύτερες.»

Έχουν αποκοπεί από την οικογένειά τους αλλά ακόμα και τις παρέες τους οι έφηβοι λόγω της επαφής τους με την τεχνολογία;

Του Αιγαίου O.Ελύτης

Του Αιγαίου

Ο έρωτας το αρχιπέλαγος
κι η πρώρα των αφρών του,
και οι γλάροι των ονείρων του.
Στο πιο ψηλό κατάρτι του
ο ναύτης ανεμίζει ένα τραγούδι.

Ο έρωτας
το τραγούδι του
κι' οι ορίζοντες του ταξιδιού του,
κι η ηχώ της νοσταλγίας του.
Στον πιο βρεμένο βράχο της
η αρραβωνιαστικιά προσμένει ένα καράβι.
Ο έρωτας
το καράβι του
κι η αμεριμνησία των μελτεμιών του,
κι' ο φλόκος της ελπίδας του.
Στον πιο ελαφρό κυματισμό του
ένα νησί λικνίζει τον ερχομό.

Τι χρωστάει η Ευρώπη στην Ελλάδα

Ο Thomas Alexander Szlezàk, γεννημένος στη Βουδαπέστη και διαπρεπής ελληνιστής, ομότιμος τακτικός καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Tübingen, διηύθυνε το εκεί ερευνητικό κέντρο Platon-Archiv. Τα δημοσιεύματά του αναφέρονται στον Ψευδο-Αρχύτα, στον Ομηρο και κυρίως στους Πλάτωνα, Πλωτίνο και Αριστοτέλη. Το βιβλίο του Platon lesen (Πώς να διαβάζουμε τον Πλάτωνα) έχει μεταφρασθεί σε δώδεκα γλώσσες καθώς και στα ελληνικά από την Παρασκευή Κοτζιά στις εκδόσεις Θύραθεν της Θεσσαλονίκης το 2004.

Στο βιβλίο του Τι οφείλει η Ευρώπη στους Ελληνες (πρωτότυπος τίτλος Was Europa den Griechen verdankt. Von den Grundlagen unserer Kultur in der griechischen Antike), που εκδόθηκε το 2010, εξετάζει την απήχηση της ελληνικής αρχαιότητας στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσα από μια πλουραλιστική ματιά που στοχεύει σε ποικίλες πολιτιστικές πλευρές του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Οπως δηλώνει ο Szlezàk, σκοπό του αποτελεί η ανάδειξη ουσιαστικών πτυχών του ελληνικού πολιτισμού από τον Ομηρο ως τον κοσμοπολιτισμό της Στοάς. Μέσα από τα δώδεκα κεφάλαια του βιβλίου επιχειρεί μια αναδρομή στον Ομηρο και στην ευρωπαϊκή αντίληψη περί λογοτεχνίας στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια, στη νέα υφή του πρώιμου ελληνικού λυρισμού, στα ερωτήματα που έθεσαν οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, στη θεματολογία γύρω από την εορτή, τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τον νικητή και τον επινίκιο ύμνο από τον Πίνδαρο, στην αθηναϊκή δημοκρατία και στην ποίηση της πόλεως, στον σχετικισμό των σοφιστών, στην απαρχή του ιστορικού στοχασμού με τους Ηρόδοτο καιΘουκυδίδη, στις έννοιες του θείου νόμου και του προσωπικού δαιμονίου στον Σοφοκλή και στον Σωκράτη, στο θέατρο και στο πνεύμα της εποχής στους Ευριπίδη και Αριστοφάνη, στη θεμελίωση της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας και στο κοσμοπολίτικο πνεύμα του ελληνικού πολιτισμού.

Χωρίς την ελληνική αρχαιότητα, παρατηρεί ο Szlezàk, η Ευρώπη δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα. Η ανυπέρβλητη πολιτιστική δυναμική του οδήγησε συχνά τον ευρωπαϊκό πολιτισμό σε ρήξεις και άλματα, καθώς και σε καινούργιες απαρχές, με φωτεινό παράδειγμα την Αναγέννηση. Οι αξίες και οι ιδέες του αρχαίου Ελληνισμού κατόρθωσαν να αντισταθούν σε εφήμερες πολιτικές ιδεολογίες με προσπάθειες να προβληθούν προς ίδιον όφελος. Για να διαβάσετε το  υπόλοιπο άρθρο πατήστε εδώ.

Θάλασσα Κ. Γ. Καρυωτάκης

Τα σύννεφα τα γιγάντικα φαντάζουν κι ασημένια

στο μολυβένιο ουρανό

σαν τα χτυπά του ήλιου το φως' σαν τα χτυπά ο αγέρας

φεύγουνε πίσω απ' το βουνό.

Κι είναι θερίο η θάλασσα. Το παρδαλό της χρώμα

δίνει της - μπλάβο εκεί μακρυά, 

πιο δώθε ανοιχτοπράσινο κι ακόμα δώθε γκρίζο-

κάποια παράξενη θωριά.

Τα κύματα τα πράσινα, τα γκρίζα και τα μπλάβα,

πέρα, απ' του πελάου τα φαρδιά,

τα φέρνει ρήγας ο βοριάς, μπατσίζουνε τα βράχια,

μπατσίζουνε την αμμουδιά.

Τις βάρκες τις ψαρόβαρκες ο φόβος κυβερνήτης

μες στο λιμάνι τις κρατεί'

μα η σκέψη μου όλο σέρνεται στα γαλανά τα πλάτια

μ' ένα χρυσόνειρο δετή.

Σα γλάρος μαυροφτέρουγος πετά η ψυχή μου, σμίγει

με την ψυχούλα του νερού

και τήνε πάει ο άνεμος και τήνε πάει το κύμα

κι είναι παιχνίδι του καιρού.

Κι ενώ πονώ τον πόνο σου και πάω προς το βυθό σου

και χάνομαι με τον αφρό,

ύστερα, στο γαλήνεμα, την ηλιακή χαρά σου,

θάλασσα, δεν θαν τη χαρώ. 

                         Κ. Γ. Καρυωτάκης

                        Ο πόνος των πραγμάτων      

Αὐτὸς ποὺ σωπαίνει

Τὸ σούρουπο ἔχει πάντα τὴ θλίψη

ἑνὸς ἀτέλειωτου χωρισμοῦ

Κι ἐγὼ ἔζησα σὲ νοικιασμένα δωμάτια

μὲ τὶς σκοτεινὲς σκάλες τους

ποὺ ὁδηγοῦνε

ἄγνωστο ποῦ…

Μὲ τὶς μεσόκοπες σπιτονοικοκυρὲς

ποὺ ἀρνοῦνται

κλαῖνε λίγο

κι ὕστερα ἐνδίδουν

καὶ τ᾿ ἄλλο πρωί,

ἀερίζουν τὸ σπίτι

ἀπ᾿ τοὺς μεγάλους στεναγμούς…

Στὰ παλαιικὰ κρεβάτια

μὲ τὰ πόμολα στὶς τέσσερις ἄκρες

πλάγιασαν κι ὀνειρεύτηκαν

πολλοὶ περαστικοὶ αὐτοῦ του κόσμου

κι ὕστερα ἀποκοιμήθηκαν

γλυκεῖς κι ἀπληροφόρητοι

σὰν τοὺς νεκροὺς στὰ παλιὰ κοιμητήρια

Ὅμως ἐσὺ σωπαίνεις…

Γιατί δὲ μιλᾷς;

Πές μου!

Γιατί ᾔρθαμε ἐδῶ;

Ἀπὸ ποῦ ἤρθαμε;

Κι αὐτὰ τὰ ἱερογλυφικὰ τῆς βροχῆς πάνω στὸ χῶμα;

Τί θέλουν νὰ ποῦν;

Ὤ, ἂν μποροῦσες νὰ τὰ διαβάσεις!!!

Ὅλα θὰ ἄλλαζαν…

Ὅταν τέλος, ὕστερα ἀπὸ χρόνια ξαναγύρισα…

δὲ βρῆκα παρὰ τοὺς ἴδιους ἔρημους δρόμους,

τὸ ἴδιο καπνοπωλεῖο στὴ γωνιά…

Κι ὁλόκληρο τὸ ἄγνωστο

τὴν ὥρα ποὺ βραδιάζει…

Πίτερ Μάκριτζ: «Κοιτάτε προς τα πίσω, χάνετε το μέλλον»

PETER MACKRIDGE
Οι Ελληνες δεν έχουν να φοβούνται τίποτε σχετικά με τη γλώσσα τους, που είναι ευέλικτη, πλούσια και δυναμική, λέει ο Πίτερ Μάκριτζ, ομότιμος καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο Γλώσσα και εθνική ταυτότητα στην Ελλάδα 1766-1976 (εκδ. Πατάκης) εξηγεί γιατί η γλωσσική διαμάχη απέκτησε τέτοια πολιτική βαρύτητα στην Ελλάδα και ποιες αλλαγές επέφεραν οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις στη σημερινή γλώσσα μας. Το θέμα του βιβλίου είναι ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα που η ανάδυση μιας πολυπολιτισμικής Ελλάδας θέτει αναπόφευκτα το ζήτημα της εθνικής ταυτότητας σε μια νέα βάση.

Κύριε καθηγητά, τι είναι για εσάς η εθνική ταυτότητα;

«Είναι σημαντικό ένα έθνος, ένας λαός, να έχει τη δική του ταυτότητα, αρκεί να μη δίνει αυτή η ταυτότητα κάποια αίσθηση ανωτερότητας αυτού του λαού έναντι των γειτόνων του. Στην Αγγλία έχουμε πικρή πείρα από την "αγγλική ταυτότητα", όπου ως και πριν από μερικές δεκαετίες, λόγω της ισχύος της αποικιοκρατίας, οι Αγγλοι πίστευαν ότι ήταν ανώτερος λαός. Βέβαια κάτι ανάλογο θα έπρεπε να έχει εκλείψει εδώ και καιρό, αλλά δυστυχώς βλέπουμε να αναβιώνει σε ορισμένες περιοχές. Η εθνική ταυτότητα περιλαμβάνει τις ιστορικές μνήμες από το παρελθόν για τα κατορθώματα ενός λαού. Πρόκειται για ένα υγιές αίσθημα περηφάνιας αλλά και παρηγοριάς για έναν λαό που υποφέρει, όπως υποφέρει σήμερα ο ελληνικός λαός. Αρκεί να μην περιοριστεί αυτή η περηφάνια στο παρελθόν αλλά να είναι μια δύναμη και για το παρόν, πράγμα δύσκολο σε κρίσιμες συνθήκες, αλλά δεν είμαι ο αρμόδιος για να σας δώσω συμβουλές».

Θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει τη γλωσσική διαμάχη;

«Η πηγή της γλωσσικής διαμάχης στην Ελλάδα είχε ως αφορμή την υπερβολική προσκόλληση στο παρελθόν, γι' αυτό οι Ελληνες είχαν την καθαρεύουσα, την αρχαϊκή και όχι την καθομιλουμένη, τη δημοτική. Το γλωσσικό ζήτημα ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις ανασταλτικός παράγοντας, καθώς εμπόδισε τους Ελληνες να μπουν στη νεωτερικότητα για πολλές δεκαετίες, ιδίως στην αρχή του 20ού αιώνα. Αν οι Ελληνες είχαν επιλέξει τη δημοτική γλώσσα από την αρχή του ελληνικού κράτους, θα προόδευαν γρηγορότερα, και στην οικονομία και στους κοινωνικούς θεσμούς, αλλά και η πολιτική ζωή θα γινόταν ώριμη πιο νωρίς. Βέβαια το γλωσσικό ζήτημα δεν είναι η αιτία αλλά ένα σύμπτωμα προσκόλλησης στο παρελθόν». Για τη συνέχεια του άρθρου διαβάστε Εδώ

Φιλολογικός οίκος: Παγκόσμια ημέρα ποίησης

Φιλολογικός οίκος: Παγκόσμια ημέρα ποίησης: Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ποίησης θα αναρτήσουμε τους πιο γνωστούς ορισμούς για την ύψιστη μορφή αυτή του λόγου. Αρχίζουμε με τους Έλλη...

Παγκόσμια ημέρα ποίησης

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ποίησης θα αναρτήσουμε τους πιο γνωστούς ορισμούς για την ύψιστη μορφή αυτή του λόγου. Αρχίζουμε με τους Έλληνες ποιητές:

Εκείνο που πρέπει να γίνεται και να ξαναγίνεται
αδιάκοπα, ατέρμονα, χωρίς την παραμικρή διάλειψη,
είναι η αντιδουλικότητα, η αδιαλλαξία, η ανεξαρτησία.
Η ποίηση είναι το άλλο πρόσωπο της Υπερηφάνειας. 

Οδυσσέας Ελύτης

..αυτό είναι στο βάθος η ποίηση,
Η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς Αυτό που σε Υπερβαίνει...
..να γίνεσαι Ανεμος για τον Χαρταετό
..και Χαρταετός για τον Ανεμο,
Ακόμα κι όταν Ουρανός δεν Υπάρχει... 
Οδυσσέας Ελύτης

Δεν παίζω με τα λόγια.
Μιλώ για την κίνηση
..που ανακαλύπτει κανείς να σημειώνεται μέσα στη ΣΤΙΓΜΗ.
όταν καταφέρνει να την Ανοίξει και να της δώσει Διάρκεια.
Οδυσσέας Ελύτης

Η ποίηση είναι το άλλο πρόσωπο της υπερηφάνειας.
Οδυσσέας Ελύτης

Πολλοί στίχοι είναι σαν αργυρές κλωστές
δεμένες στα καμπανάκια των άστρων-
αν τους τραβήξεις,
μια ασημένια κωδωνοκρουσία δονεί τον ορίζοντα.
πολλά ποιήματα μένουν αργά τη νύχτα στην ερημιά
βρέχουν κάθε τόσο τα τέσσερα δάχτυλα
των στίχων τους σ' ένα ρυάκι,
ύστερα χάνονται ονειροπαρμένα μες στο δάσος,
πνίγονται στο χρυσό πηγάδι της σελήνης-
Ένα σωστό ποίημα όμως ποτέ δεν καθυστερεί
σε μια γωνιά του ρεμβασμού.
Είναι πάντα στην ώρα του, λέει παρών
στο πρώτο κάλεσμα της εποχής του
Γιάννης Ρίτσος

Μας διώχνουνε τα πράγματα, κι η ποίηση
είναι το καταφύγιο που φθονούμε.
Κώστας Καρυωτάκης

Κι η ποίηση: ένα παιχνίδι
που τα χάνεις όλα,
για να κερδίσεις ίσως
ένα άπιαστο αστέρι.
Τάσος Λειβαδίτης

Ποίησις είναι ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου.
Εμπειρίκος

Ποίηση ανάμνηση από φίλντισι 
άναμμα τσιγάρου κατά λάθος από φεγγάρι 
δασκάλα μόνη μελαγχολική στο διάλειμμα 
ένα βιολί που παίζει μοναχό του 
χαλκός χαλκωματένια χαλκωματάς 
-όλα τα παλιά γυαλίζω 
πεταλούδα που γλιτώνει από τη φωτιά 
φωτιά που γλιτώνει από τα νερά 
βιολέτες σ' άσπρο λαιμό 
άσπρο άλογο που τρέχει σε μαύρο ουρανό 
νύχτα στρωμένη τσιγάρα 
λέξεις.
Μίλτος Σαχτούρης