Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΤΗΣ ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑΣ

Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΤΗΣ ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑΣ
Διαβάστηκε: 356 φορές
Συγγραφέας: ΠΡΑΤΣΙΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣΕκδόσεις: ΣΑΒΒΑΛΑΣ (16 βιβλία συνολικά)Κατηγορία: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (60 βιβλία συνολικά)

Το νησί Σπιναλόγκα πάντα με γοήτευε. Κάτι το όνομα, κάτι η ιστορία του, κάτι η τοποθεσία του, το πακέτο γενικότερα.

Η Σπιναλόγκα είναι της μόδας φέτος. Έχει παίξει πολύ στην τηλεόραση και όπως ήταν φυσικό βγήκαν και τα αντίστοιχα βιβλία.

Ένα τέτοιο είναι και αυτό που κρατάω στα χέρια μου: "ο γιατρός της Σπιναλόγκας". Η γενική με ξένισε λίγο (τα καζίνα, τα πάρτια) αλλά φαντάζομαι το βιβλίο θα πέρασε από φιλόλογο οπότε αυτός/αυτή ξέρει καλύτερα.

Το βιβλίο είναι πολύ καλό. Καλύτερο από ό,τι το περίμενα, για να πω την αλήθεια. Το μόνο που του λείπει είναι η ...γυναικεία του πλευρά. Είναι τετράγωνο, γεμάτο ακμές. Αν το έπιανε ένα γυναικείο χέρι σίγουρα θα το έκανε πιο ...καμπύλο. ;)


Στοιχεία του βιβλίου: 383 σελίδες, 14εκ επί 21εκ διαστάσεις, 16,50€

ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ:
Από κάποιο κάποιο χαμόσπιτο τριγύρω σου θα ακούσεις τον απόηχο από το μοιρολόγι μιας μάνας, μιας αδελφής ή τον αναστεναγμό ενός άνδρα. Αφησε δυο δάκρυα από τα μάτια σου και θα δεις να λαμπυρίζουν εκατομμύρια δάκρυα που πότισαν αυτό το δρόμο.» Αυτό παραγγέλνει στους επισκέπτες της Σπιναλόγκας ο Επαμεινώνδας Ρεμουνδάκης, ο τελευταίος γιατρεμένος λεπρός του νοσηλευτηρίου του νησιού. 0 διευθυντής του νοσηλευτηρίου, ο γιατρός Γιώργος Παπαδάκης, είναι για τους έγκλειστους ο άνθρωπος τους. Ακριβώς αυτή η ανθρωπιά του θα γίνει η αιτία να γεννηθεί, στα δύσκολα χρόνια του Β" Παγκόσμιου Πολέμου και της Κατοχής, μια αληθινή φιλία ανάμεσα σ' αυτόν και τον Έριχ, ένα Γερμανό αξιωματικό. Ξετυλίγοντας το κουβάρι της ζωής τους, οι δύο άνδρες θα ανακαλύψουν ανθρώπους και γεγονότα που τους ενώνουν, θα μιλήσουν για το παρελθόν τους, το παρόν τους, το μέλλον τους και για τις γυναίκες που σημάδεψαν τη ζωή τους. Η μετάθεση του Έριχ σε άλλο μέτωπο του πολέμου θα τους κάνει για αρκετά χρόνια να χάσουν ο ένας τα ίχνη του άλλου. Όμως η μοίρα τους επιφυλλάσει μεγάλες εκπλήξεις...

Ο Γιώργος Πρατσίνης γεννήθηκε στη Φουρνή Λασιθίου Κρήτης. Τελείωσε το Γυμνάσιο Νεαπόλεως και την Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή Πανεπιστημίου θεσσαλονίκης. Διετέλεσε Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Εγγείων Βελτιώσεων Λασιθίου και το Υπουργείο τον έστειλε σε Γαλλία και Ολλανδία να παρακολουθήσει μαθήματα του κλάδου του. Άρθρα και μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες και περιοδικά, με τα οποία εδώ και χρόνια συνεργάζεται. Έργα του:

Ο ΕΠΙΜΟΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ

Αυτή την Κυριακή η καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο και συγγραφέας Φωτεινή Τσαλίκογλου διαβάζει τις νουβέλες του Θέμου Κορνάρου «Σπιναλόγκα» και της Γαλάτειας Καζαντζάκη «Η άρρωστη πολιτεία», που κυκλοφορούν σε έναν τόμο με θέμα τη λέπρα και το κοινωνικό στίγμα

Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2010

Οι τόποι εξορίας χρειάζονται για να εστιάζεται πάνω τους το Κακό. Η σκέψη αυτή σε συντροφεύει όσο διαβάζεις το συγκλονιστικό αυτό βιβλίο. «Σπιναλόγκα». Το άκουσμα και μόνο της λέξης γεννά ρίγος, φόβο, αποτροπιασμό. Αλλά και μια κρυφή έλξη. Η έλξη του αποτρόπαιου.

Το 1957, ύστερα από μισό αιώνα «ζωής», οι τελευταίοι κάτοικοι μεταφέρονται στην Αγία Βαρβάρα Αττικής και το λεπροκομείο κλείνει. Ομως ο εξοστρακισμός, το «εκεί- έξω- μακριά» δεν έπαψε ποτέ να τροφοδοτεί το συλλογικό φαντασιακό. Είναι μια παλιά ιστορία, ένα παραμύθι από ξεχασμένους χρόνους που ατέρμονα συνεχίζεται. Στην καρδιά του κακού πρέπει να φωλιάζει το «άλλο», το «ξένο». Ετσι το Κακό αποκτά μια πηγή. Εστιάζεται. Δεν κυκλοφορεί έωλο μέσα στο σώμα, στην ψυχή, στον οικείο τόπο. Οχι εδώ. Αλλά εκεί- έξω- εντοπισμένο- εκτοπισμένο- οριοθετημένο- μακρινό. Η Σπιναλόγκα, ένας εμβληματικός χώρος υποδοχής ενός τέτοιου Κακού. Ενός Κακού που αποκτά ακόμη μεγαλύτερη δύναμη έτσι καθώς διανθίζεται από καθημερινές ιστορίες ζωής μέσα από τη στενή διαπλοκή του έρωτα και του θανάτου.

Σενάρια οδύνης και ηδονής εμπνέουν σήμερα μπεστ σέλερ (πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα πούλησε σε όλον τον κόσμο το βιβλίο της Χίσλοπ) και τηλεοπτικές υπερπαραγωγές. Μια παράδοξη επικαιρότητα μεταμορφώνει το νησί των απόκληρων σε μια σημερινή επικράτεια σημείων μεστή σημασιών και μεταφορικών σχημάτων.

Μακριά από την κοινωνία του θεάματος, το 1913 η Καζαντζάκη και είκοσι χρόνια αργότερα ο Κορνάρος αποτύπωσαν σε δύο τολμηρές νουβέλες το δικό τους βλέμμα για το νησί των καταραμένων. Για πρώτη φορά τα κείμενα αυτά παρουσιάζονται στο αναγνωστικό κοινό μαζί. Εύστοχα συνδεδεμένα και πλαισιωμένα από ένα εξαιρετικά ποιητικό και στοχαστικό επίμετρο του Μάνου Λουκάκη. Ενα βιωματικό κείμενο που τροφοδοτήθηκε από προσωπικές μνήμες και λειτουργεί σαν ένας συνδετικός κρίκος, μια αναπάντεχη γέφυρα ανάμεσα στο σήμερα και στο χθες των δύο άλλων κειμένων. Στην ουσία έχουμε να κάνουμε με τρία ερεθιστικά για τη σκέψη και το συναίσθημα κείμενα.

Η Αρρωστη πολιτεία πρωτοδημοσιεύεται το 1914 από τη Γαλάτεια Καζαντζάκη, με το ψευδώνυμο Πετρούλα Ψηλορείτη. Και είναι η πρώτη φορά στην ελληνική λογοτεχνία που αναδεικνύεται το θέμα της λέπρας μέσα από μια ερωτική ιστορία. Ενα κείμενο ρεαλιστικό και συνάμα συμβολιστικό, με έντονη την επιρροή του Καζαντζάκη και τα στοιχεία της νιτσεϊκής γοητείας. Ενα «ρομάντζο», όπως η ίδια το αποκάλεσε, γραμμένο λίγο προτού χρονικά στραφεί ενεργά στη μαχόμενη αριστερή ιδεολογία.

Με τον Κορνάρο περνάμε στο πεδίο της άγριας καταγγελίας. Ενα κείμενο-ουρλιαχτό. Ενα βιβλίο μάχης, γραμμένο μαζί με το Αγιον Ορος το 1933 με μια γλώσσα ωμού νατουραλισμού. Ο λόγος ενός εκ των πλέον στρατευμένων πεζογράφων του Μεσοπολέμου δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης. Οταν το διακύβευμα είναι η εξαπάτηση, η εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο, η «κοινωνία των εμπόρων» ή, αν θέλετε, των δουλεμπόρων, ο λόγος θα είναι οξύς, ανυποχώρητος, αγριευτικός ή δεν θα είναι.

Αν και με πιο ήπιο τρόπο, το κυρίαρχο σύστημα και στην Καζαντζάκη βάλλεται από τις πρώτες κιόλας γραμμές (βλέπε και το εμπεριστατωμένο κείμενο της Κέλυ Δασκαλά στην Αρρωστη πολιτεία των εκδόσεων Ελληνικά Γράμματα). Τονίζεται η υποκρισία, ο κοινωνικός έλεγχος, η βαρβαρότητα των υγιών. Η ευκολία με την οποία αδειάζει ο άνθρωπος από ό,τι το ανθρώπινο κατά λάθος τον κατοικεί. Ο υγιής, πιο λεπρός από τον λεπρό. «Η σχέση του πολιτισμού με το μαδημένο πετσί τ΄ ανθρώπου». Ιδού η μεγάλη όσο και επίκαιρη ανατροπή που κομίζουν τα δύο κείμενα. Η υγεία τελικά αποβαίνει μια ύποπτη και για τους δύο συγγραφείς έννοια. Οι κάτοικοι στο νησί ζουν με έναν διπλό καταναγκασμό: από τη μια η φριχτή νόσος με το ροκάνισμα του σώματος, και από την άλλη ένα κοινωνικό σύστημα που απορρίπτει, αποβάλλει, ποινικοποιεί προκειμένου να κρατηθεί αμόλυντο, να διατηρήσει την ευταξία και τον ευπρεπισμό του. Η ασθένεια, το μαγικό βουνό του Τόμας Μαν, αποκτά εδώ μια ιδιότυπη σκληρότητα.

Ο λεπρός μπορεί να μην έχει το σαλεμένο μυαλό του τρελού, έχει όμως τη σαλεμένη όψη ενός αποκρουστικά δύσμορφου πλάσματος. «Πρόσωπο δεν ξεχώριζες απ΄ τα πρηξίματα και τις πράσινες κλιτσανισμένες πληγές», «σάπιο στόμα που βρωμάει και με το λουβιασμένο λαρύγγι».

Η Σπιναλόγκα. Το λεπροκομείο έκλεισε το 1957

Η εμβληματική φιγούρα της παραμόρφωσης εκτοπισμένης εκεί-έξω καθησυχάζει όλους εμάς ως προς την αρτιμέλεια και την ευμορφία μας.

Ο καθημερινός αγώνας που δίνουν οι λεπροί, οι αμυντικοί μηχανισμοί επιβίωσης, η στενή διαπλοκή του έρωτα με τον θάνατο, του λογικού με το παράλογο, του εφησυχαστικού με το τρομαχτικό συνθέτουν ένα πολύτιμο υλικό «ανθρωπογνωσίας». Η ακραία συνθήκη αποτελεί έναν μεγεθυντικό, αποκαλυπτικό της ύπαρξης φακό. Η παρούσα έκδοση προσφέρει μια συγκλονιστική μαρτυρία ύπαρξης και αξίζει ειδικά σήμερα να διαβαστεί από όλους.

Η επικαιρότητα εν τέλει της Σπιναλόγκα έχει να κάνει με μια κοινωνία που εξακολουθεί να καλλιεργεί στο σύγχρονο άτομο το αίσθημα του εξόριστου από τον εαυτό του και την ιστορία του. Τα σημαίνοντα της εξορίας πολλαπλασιάζονται σήμερα στον αδειασμένο από νόημα και έμπλεο αγωνίας για το σήμερα και τρόμο για το αύριο ανελεύθερο κόσμο μας. Αφήνουν ανοιχτά ερωτήματα για την ταυτότητα και τους όρους λειτουργίας της, για την παθολογία και τη δυσμορφία της ευρύτερης ομάδας, για την ηθική της ζωής που κατακλύζει τα παραμορφωμένα μελλοθάνατα πλάσματα του καταραμένου νησιού που και στα δύο κείμενα ερωτεύονται, ζουν, υπάρχουν, στήνουν έναν ανέλπιδο αλλά ταυτόχρονα γενναίο και θαρρετό αγώνα ζωής. Στον νου μού έρχεται ο Παβέζε «Μία μόνο ηδονή υπάρχει, να είσαι ζωντανός, όλα τα άλλα είναι αθλιότητες».

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=56&artid=356846&dt=26/09/2010#ixzz14Wz6oiTS

Η μόνη αλήθεια για τη Σπιναλόγκα

Δύο ελληνικά κείμενα στις αρχές του 20ού αιώνα παρουσιάζουν τον καθημερινό αγώνα των χανσενικών Της Τιτικας Δημητρουλια
ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
Η άρρωστη πολιτεία
Επίμετρο: Κέλη Δασκαλά
εκδ. Ελληνικά Γράμματα
ΘΕΜΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ - ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
Το νησί των σημαδεμένων. Σπιναλόγκα – Η άρρωστη πολιτεία
Επιλεγόμενα: Μ. Λουκάκης εκδ. Καστανιώτη Αντιγράφω από το «Νησί» της Βικτόρια Χίσλοπ, που διασκευασμένο προβάλλεται φέτος τον χειμώνα και στην τηλεόραση: (η Σπιναλόγκα) «ήταν παράδεισος. Πρόσφερε ελευθερία που δεν την είχαν φανταστεί, με τον καθαρό αέρα, το κελάηδημα των πουλιών και ένα δρόμο ιδανικό για βόλτες· εδώ θα μπορούσαν να ανακαλύψουν ξανά τη χαμένη ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους» (σ.120). Η Χίσλοπ ξεκινά την αφήγησή της το 1939, όταν έχουν αρχίσει οι μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν σημαντικά τη ζωή των χανσενικών, οι οποίοι από το 1894 ήδη κατέληγαν στη Σπιναλόγκα – πριν δηλαδή ιδρυθεί από την κρητική Πολιτεία επισήμως το λεπροκομείο το 1903. Οσο και αν η ιστορία της Χίσλοπ προάγει την εξάλειψη της προκατάληψης, η Σπιναλόγκα ουδέποτε υπήρξε παράδεισος. Οπως επισημαίνει η Κέλη Δασκαλά στο επίμετρό της στη νουβέλα της Γαλάτειας Καζαντζάκη, «η Αγγλίδα πεζογράφος δεν στέκεται στις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι ασθενείς, παρά φωτίζει την “αλήθεια” που εκείνοι κατέκτησαν». Η μόνη αλήθεια, όμως, ήταν αυτές οι δυσκολίες, η ζωή των χανσενικών που άλλαζε μαζί με την εικόνα τους στον καθρέφτη, καθώς ως ατομικά και κοινωνικά υποκείμενα έρχονταν αντιμέτωποι με ακραίες προκλήσεις. Τον αγώνα των ασθενών ενάντια στις υλικές αλλά και τις ψυχικές δυσκολίες της παραμόρφωσης, της απόρριψης, πρώτα από τον εαυτό και δευτερευόντως από την κοινωνία, της απομόνωσης, της ταλάντευσης ανάμεσα στην ελπίδα της θεραπείας και την απόγνωση, την αποκτήνωση και την υπέρβαση τις αποτυπώνουν ανάγλυφα δύο πολύ σημαντικά ελληνικά λογοτεχνικά κείμενα, στις αρχές του 20ού αιώνα ήδη, η «Αρρωστη πολιτεία» της Γαλάτειας Καζαντζάκη και η «Σπιναλόγκα» του Θέμου Κορνάρου.
Κρητικοί και οι δύο, με άμεση εποπτεία του θέματος, δημοσιεύουν τα κείμενά τους με περίπου είκοσι χρόνια διαφορά: το 1914 η Καζαντζάκη, με το ψευδώνυμο Πετρούλα Ψηλορείτη, το 1933 ο Κορνάρος. Στο «ρομάντζο» της, όπως η ίδια το ονομάζει, η Καζαντζάκη εστιάζει στην ψυχολογία της νεαρής, άρρωστης ηρωίδας της, η οποία βιώνει την ανεξήγητη, ανίατη ασθένειά της ως όνειδος και ο εκφυλισμός του σώματός της την οδηγεί σε διπλή περιθωριοποίηση. Από τη μια το «νησί» και από την άλλη η δική της εκούσια απομόνωση από τους άλλους, των οποίων περιφρονεί την ίδια την προσαρμοστικότητα, τη δύναμή τους να ζουν την κάθε στιγμή παρά την παραμόρφωση, τον διαμελισμό, τον πόνο.
Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο η Καζαντζάκη συσχετίζει το σωματικό με το ηθικό, το χαλασμένο σώμα με την άρρωστη ψυχή. Τη θέση της αυτή θα την αναιρέσει η ίδια, στη δεκαετία του 1930, όπως μας πληροφορεί η Δασκαλά, όταν θα επισκεφτεί τη Σπιναλόγκα ξανά για ένα ρεπορτάζ και θα διαπιστώσει πως οι λεπροί θεωρούνται ηθικά επικίνδυνοι και κομμουνιστές ακόμα λόγω της ασθένειάς τους. Θα αρχίσει μάλιστα να αναθεωρεί πιο συστηματικά το έργο της, αλλά δεν θα ολοκληρώσει ποτέ την προσπάθεια αυτή. Δεν θα συμμεριστεί, όμως, παρά το γεγονός ότι κινούνται στον ίδιο ιδεολογικό χώρο, τον καταγγελτικό τόνο του Κορνάρου, που στην εισαγωγή της δικής του Σπιναλόγκας καλεί, με αφορμή τους λεπρούς και τα βάσανά τους, σε εργατική επανάσταση: οι λεπροί γίνονται μια εφιαλτική προεικόνιση του προλεταριάτου, όταν το πετά, αφού πρώτα το έχει ξεζουμίσει, ο καπιταλισμός.
Στη νουβέλα της Καζαντζάκη, η ηρωίδα ανοίγει ένα σχολείο για τα παιδιά του νησιού και το κλείνει μετά από λίγο, απογοητευμένη, αηδιασμένη από τη μορφή και το ήθος των ασθενών, μικρών και μεγάλων, και απόλυτα πεπεισμένη για το ανίατο της ασθένειας. Ξανανιώθει την ελπίδα όταν συναντά έναν δάσκαλο και σχεδόν τον ερωτεύεται. Συναινεί σε έναν συμβατικό γάμο, για να υπαναχωρήσει την τελευταία στιγμή, επιλέγοντας μια ελεύθερη ένωση και κατακτώντας την υπέρβαση στην οποία εξαρχής αποσκοπούσε μέσα από μια κατάφαση, τελικά, στη ζωή – η ερμηνεία της τελευταίας σκηνής στη σπηλιά ως σκηνής αυτοκτονίας από τη Δασκαλά προσωπικά δεν με πείθει διόλου.
Στο βιβλίο του Κορνάρου, ο ήρωας είναι επίσης δάσκαλος και ταλαντεύεται εξίσου ανάμεσα στη μόνωση και τη συμβίωση, την απέχθεια και τη συμπόνια. Ο Κορνάρος περιγράφει με ιδιαιτέρως μελανά χρώματα τις συνθήκες διαβίωσης και περίθαλψης των ασθενών, τη στάση της εξουσίας, της τοπικής κοινωνίας, των γιατρών, της Εκκλησίας (ας μην ξεχνάμε ότι πολύ πρόσφατα ξαναήρθε στην επικαιρότητα με το βιβλίο του «Οι άγιοι χωρίς μάσκα» με αφορμή το σκάνδαλο του Βατοπεδίου, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις). Οι σκηνές με τον γιατρό του νησιού και οι θέσεις του για την ιατρική δεοντολογία αποδεικνύονται δυστυχώς διαχρονικά επίκαιρες. Από την άλλη, ο Κορνάρος κλείνει το βιβλίο του με την εικόνα ενός θανάτου που διδάσκει την αξία της ζωής, επίσης με την ελπίδα δηλαδή, μέσα σε όλο τον ζόφο που έχει ήδη περιγράψει με μια ακρίβεια που δημιουργεί αισθήματα ναυτίας στον αναγνώστη αλλά και ενάντια σ’ αυτόν.
Δύο πολύ δυνατά κείμενα που δίνουν το μέτρο αυτής της άνισης μάχης με μια αρρώστια που υπονομεύει την ίδια την ανθρωπινότητα. Το κατατοπιστικό επίμετρο της Δασκαλά, παρά τις όποιες ενστάσεις. Κι ένα κείμενο πολύ προσωπικό όσο και δυνατό: το επίμετρο του Μάνου Λουκάκη, που θέτει καίρια ζητήματα για την αρρώστια και την ετεροτοπία που συνιστά το «Απέναντι», για τους τόπους που μας κατοικούν και τον Αλλον που μας ορίζει. Εικόνες δύσκολες, σκηνές ζόρικες, λόγια ασήκωτα από όλα εκείνα που δεν λέγονται. Τα συμπληρώνει όσο γίνεται το σελιλόιντ, το «Νησί της σιωπής» της Λίλας Κουρκουλάκου το 1958, οι εξαιρετικές «Τελευταίες λέξεις» («Letzte Worte») του Βέρνερ Χέρτζογκ το 1968, για τον τελευταίο κάτοικο της Σπιναλόγκας που δεν ήθελε να επιστρέψει στον πολιτισμό (αναζητήστε το στο YouTube), η μικρού μήκους «Σπιναλόγκα» του Κώστα Αθουσάκη το 2007…

Η αξιολόγηση του μαθητή

ασικός στόχος της αξιολόγησης του μαθητή είναι η ανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ο εντοπισμός των μαθησιακών ελλείψεων, με σκοπό τη βελτίωση της προσφερόμενης σχολικής εκπαίδευσης και τελικά την πρόοδο του μαθητή. Ειδικότερα η αξιολόγηση του μαθητή αποσκοπεί:

* στη διαπίστωση της επίτευξης των στόχων της μάθησης * στον σχεδιασμό των επόμενων σταδίων της μάθησης * στη διερεύνηση και αποτύπωση της ατομικής και συλλογικής πορείας των μαθητών, των ικανοτήτων, των ενδιαφερόντων και των ιδιαιτεροτήτων τους σε όλα τα επίπεδα και στάδια κατάκτησης της γνώσης * στην ποιοτική αναβάθμιση συνολικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση και ενθάρρυνση των μαθητών, αλλά και στη δημιουργία κινήτρων μάθησης * στον εντοπισμό των μαθησιακών δυσκολιών και των ελλείψεων των μαθητών με στόχο τον σχεδιασμό κατάλληλων παρεμβάσεων για τη βελτίωση της διδακτικής διαδικασίας * στην καλλιέργεια ερευνητικού πνεύματος, στην ανάπτυξη της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων και στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων μέσα από διαθεματικές προσεγγίσεις * στην απόκτηση υπευθυνότητας από τους μαθητές μέσα από διαδικασίες συλλογικής εργασίας και αυτοαξιολόγησης * στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης των μαθητών και συνολικά στη συγκρότηση της προσωπικότητάς τους * στην απόκτηση μεταγνωστικών ικανοτήτων εκ μέρους των μαθητών μέσα από τον έλεγχο και τη διαχείριση της μάθησής τους.

Μορφές αξιολόγησης
1. Αρχική ή Διαγνωστική Αξιολόγηση: Εφαρμόζεται κυρίως στην αρχή της μαθησιακής διαδικασίας, αλλά και κατά τη διάρκειά της, και αποσκοπεί στον προσδιορισμό του επιπέδου των γνώσεων και των εμπειριών, των ενδιαφερόντων και τον εντοπισμό των πιθανών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μαθητές. Στόχος της είναι αφενός να αποτυπώνεται το προϋπάρχον γνωστικό επίπεδο και αφετέρου να προσδιορίζονται τα αίτια που επιδρούν ανασταλτικά στη μάθηση, ώστε να σχηματοποιηθούν τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης των μαθησιακών προβλημάτων. Με την έννοια αυτή, ο εκπαιδευτικός προσπαθεί να προσαρμόσει τις μαθησιακές διαδικασίες στο επίπεδο, τις δυνατότητες και τις ιδιαιτερότητες κάθε μαθητή, με σκοπό να οδηγήσει όλους τους μαθητές στην επίτευξη των επιδιωκόμενων διδακτικών και παιδαγωγικών στόχων.

2. Διαμορφωτική ή Σταδιακή Αξιολόγηση: Εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας, έχει κυρίως πληροφοριακό χαρακτήρα και αποσκοπεί στον έλεγχο της πορείας κάθε μαθητή προς την κατάκτηση των συγκεκριμένων εκπαιδευτικών στόχων. Οι τελικές διαπιστώσεις προκύπτουν από τον παιδαγωγικό, δημιουργικό, μαθησιακό διάλογο μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών, με βασικό σκοπό να εξαχθούν οι πληροφορίες που απαιτούνται για την πιθανή τροποποίηση του σχεδιασμού ή της διδακτικής μεθόδου, προκειμένου οι μαθητές να επιτύχουν τους επιδιωκόμενους στόχους.

3. Τελική ή Συνολική Αξιολόγηση: Πρόκειται για ανακεφαλαιωτική αλλά και ανατροφοδοτική διαδικασία, προκειμένου να εκτιμηθεί ο βαθμός επίτευξης των διδακτικών και παιδαγωγικών στόχων, σε σχέση με τους προκαθορισμένους ως τελικούς στόχους. Ουσιαστικά συγκρίνεται το μαθησιακό επίπεδο κάθε μαθητή με αυτό που διέθετε πριν και η ομαδική επίδοση της τάξης σε σχέση με την προσδοκώμενη και επιδιωκόμενη.

Τεχνικές της αξιολόγησης
Οι τεχνικές της αξιολόγησης συναρτώνται άμεσα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τους στόχους και το περιεχόμενο του γνωστικού αντικειμένου. Συνδέονται με βασικές οργανωτικές- επικοινωνιακές περιστάσεις που διασφαλίζουν το παιδαγωγικό περιεχόμενο της αξιολόγησης. Στοχεύουν στη διερεύνηση του γνωστικού αποτελέσματος, αλλά ταυτόχρονα δίνουν έμφαση στην ικανότητα απόκτησης και διαχείρισης της γνώσης και στην πολλαπλή εφαρμογή και χρησιμοποίησή της, ενώ επίσης μπορεί να αναδεικνύουν τις επικοινωνιακές δεξιότητες και τη μαθησιακή «ταυτότητα» κάθε μαθητή. Στις τεχνικές αξιολόγησης περιλαμβάνονται οι γραπτές ή προφορικές εξετάσεις με ερωτήσεις κλειστού ή ανοιχτού τύπου, ο ημιδομημένος δυναμικός διάλογος μεταξύ των συμμετεχόντων στη μαθησιακή διαδικασία, οι συνθετικές δημιουργικές- διερευνητικές εργασίες (σχέδια εργασίας), η συστηματική παρατήρηση, ο φάκελος εργασιών/ δελτίο του μαθητή, η αυτοαξιολόγηση του μαθητή ή η αξιολόγηση από τους συμμαθητές του, ο συνδυασμός διαφορετικών τεχνικών (π.χ. τεστ και προφορική εξέταση) κ.λπ.

Μέσα έκφρασης του αξιολογικού αποτελέσματος
Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης (π.χ. ο βαθμός) δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε μέσο ιεράρχησης και ταξινόμησης των μαθητών, αλλά βασικός μοχλός «κινητοποίησης» του σχολείου και του εκπαιδευτικού για τη λήψη ενδεδειγμένων παιδαγωγικών και διδακτικών μέτρων, που αναβαθμίζουν την παρεχόμενη εκπαίδευση.

Επικεντρώνοντας την προσοχή μας γενικότερα στην παιδαγωγική αποστολή του σχολείου και ειδικότερα στην ανατροφοδοτική λειτουργία της αξιολογικής διαδικασίας καθώς και στους μαθησιακούς στόχους του ΔΕΠΠΣ, θεωρούμε ότι εγγύτερα στους σκοπούς και τους στόχους του ΔΕΠΠΣ και των συνακόλουθων ΑΠΣ βρίσκεται η περιγραφική μορφή έκφρασης του αξιολογικού αποτελέσματος, ιδιαίτερα για τις μικρές τάξεις του δημοτικού σχολείου. Μέσα από αυτήν παρέχεται η δυνατότητα περιγραφής των επιδόσεων του μαθητή με περισσότερη σαφήνεια και πληρότητα. Έτσι κατανοούνται από τους μαθητές και τους γονείς όχι μόνο οι αδυναμίες και οι ελλείψεις του μαθητή, αλλά ακόμη και σημαντικές πτυχές της σχολικής προσπάθειας, της συμμετοχής και της δραστηριότητας του μαθητή.

Με αυτή τη μορφή έκφρασης- ανακοίνωσης του αποτελέσματος της αξιολόγησης ελαχιστοποιείται ή και εξαλείφεται η πίεση για βαθμοθηρία και στείρα απομνημόνευση, καθώς και ο υπέρμετρος ανταγωνισμός που δημιουργείται ανάμεσα στους μαθητές. Πολύ περισσότερο όμως, μέσα από την περιγραφική αξιολόγηση, στο επίκεντρο της αξιολογικής διαδικασίας βρίσκεται η ατομική πορεία μάθησης του μαθητή, από την οποία αναδεικνύονται αφενός τα ενδιαφέροντα, οι ανάγκες και οι προσωπικές ιδιαιτερότητές του και αφετέρου επισημαίνεται η επίδραση των παραγόντων που εμπλέκονται στην οργάνωση και την υλοποίηση των διαδικασιών μάθησης. Για τις ανάγκες των μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού και του Γυμνασίου, διαπιστώνεται η αναγκαιότητα χρησιμοποίησης της περιγραφικής μορφής έκφρασης του αξιολογικού αποτελέσματος σε συνδυασμό με τους παραδοσιακούς τρόπους ποσοτικής έκφρασης που είναι καλό να διαθέτουν μεγάλο εύρος κλίμακας.

Θεωρίες μάθησης και ΤΠΕ

Ø      Συμπεριφορισμός ( behaviorism ) 

Η μάθηση ορίζεται ως μία αλλαγή στη συμπεριφορά του μαθητή που προκύπτει μέσω εμπειριών και ασκήσεων που τίθενται από το δάσκαλο. Η μάθηση συντελείται με την ενίσχυση της επιθυμητής συμπεριφοράς είτε μέσω της αμοιβής της (θετική ενίσχυση) είτε
μέσω της τιμωρίας (αρνητική ενίσχυση)
Κεντρικοί οι ρόλοι
α. του δασκάλου ως μεταδότη της γνώσης στους μαθητές και βασικό παράγοντα στην εκπαιδευτική διαδικασία που ενισχύει την επιθυμητή συμπεριφορά
β. των διδακτικών στόχων του μαθήματος που διατυπώνονται με τη μορφή συμπεριφορών που οι μαθητές πρέπει να αναπτύξουν

Δίνει έμφαση στην αναμετάδοση της Πληροφορίας και στην τροποποίηση της συμπεριφοράς. Η μάθηση συνίσταται στην τροποποίηση της συμπεριφοράς. 

Ø      Οικοδομισμός ή  Δομητισμός ( Constructivism ) 

Η μάθηση είναι μία υποκειμενική και εσωτερική διαδικασία οικοδόμησης νοημάτων και θεωρείται το αποτέλεσμα οργάνωσης και προσαρμογής των νέων πληροφοριών σε ήδη υπάρχουσες γνώσεις. Αναγνωρίζει δηλαδή ότι τα παιδιά, πριν ακόμα πάνε στο σχολείο, διαθέτουν γνώσεις και το σχολείο πρέπει να βοηθήσει να οικοδομηθούν νέες γνώσεις πάνω σε αυτές που ήδη κατέχουν.
Κεντρικοί οι ρόλοι:
α. του μαθητή που αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στην οικοδόμηση της γνώσης του
β. της προηγούμενης ή πρότερης γνώσης του μαθητή η οποία θα πρέπει να τροποποιηθεί και να επεκταθεί ως αποτέλεσμα της μάθησης
γ. Ο δάσκαλος αναλαμβάνει έναν υποστηρικτικό- συμβουλευτικό ρόλο στη δραστηριότητα των μαθητών

 Εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στο εσωτερικό του γνωστικού μας συστήματος, στη δομή και τη λειτουργία του : η μάθηση συνίσταται στην τροποποίηση των γνώσεων. 

Ø      Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες - Θεωρία της δραστηριότητας ( activity theory ) 

Η μάθηση θεωρείται ως διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Το άτομο μέσα από τη συνεργασία με άλλα άτομα αναπτύσσει ικανότητες και δεξιότητες που διαφορετικά θα βρίσκονταν σε λανθάνουσα κατάσταση εξέλιξης.
Κατά τον Vygottsky η νοητική ανάπτυξη είναι μια διαδικασία αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορική διάσταση και το πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο συντελείται. Δεν υπάρχει μαθησιακή δραστηριότητα έξω από το κοινωνικό, ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζεται.
Κεντρικοί οι ρόλοι:
α. της συνεργασίας και
β. της γλώσσας ως εργαλείου που συμβάλει στη διαμόρφωση της ταυτότητας του ατόμου
Διδακτικές προσεγγίσεις: σύνθετες ομαδικές εργασίες, αλληλοδιδακτική

Συμπεριφορισμός	Οικοδομισμός	Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες -Θεωρία της δραστηριότητας
Ι. Pavlov J.B.Watson E.L.Thorndike B.F.Skinner (Γραμμική Οργάνωση) Ν. Crowder (Διακλαδισμένη Οργάνωση) R. Gagne (Διδακτικός Σχεδιασμός)	J. Piaget S. Papert (παιδαγωγική θεωρία της LOGO) R. Gagne, A. Newell και H. Simon          (Θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας) Βoyle (Μαθησιακά περιβάλλοντα με υπολογιστές)	J. Bruner (ανακαλυπτική μάθηση) L. Vygotsky (επικοινωνιακή και πολιτισμική διάσταση) Vygotsky, Leontiev, Luria, Νardi (Θεωρία της δραστηριότητας)

 Αρχές μάθησης του Συμπεριφορισμού – Προγραμματισμένη διδασκαλία
(Β.F. Skinner)

Ø  Ενεργός συμμετοχή του μαθητή

Ø  Δόμηση της διδακτέας ύλης σε σύντομες διδακτικές ενότητες

Ø Παρουσίαση της ύλης σύμφωνα με τους ρυθμούς του μαθητή

Ø Ενίσχυση των προσπαθειών του μαθητή και άμεση επαλήθευση της απάντησής του

Ø  Επιβράβευση της σωστής απάντησης

 

Εφαρμογή του Συμπεριφορισμού – Γραμμική Οργάνωση
(B.F. Skinner) 

Η  μάθηση  προχωρά γραμμικά χωρίς διακλαδώσεις (μηχανές Skinner). H αλληλουχία της ύλης είναι με τέτοιο τρόπο σχεδιασμένη ώστε να μπορούν να την ακολουθήσουν όλοι οι μαθητές. Κάθε διδακτικό βήμα αποτελείται από τέσσερα στοιχεία : α) μία πληροφορία,
β) μία ερώτηση,
γ) ένα κενό για να δοθεί η απάντηση από το μαθητή και
δ) τη σωστή απάντηση.  

 Εφαρμογή του Συμπεριφορισμού – Διακλαδισμένη Οργάνωση (Ν.Α.Crowder) 

H απάντηση του μαθητή καθορίζει το τι θα ακολουθήσει. Η παρουσία μιας ξεκάθαρης σχέσης ανάμεσα στην παρεχόμενη από το μαθητή απάντηση και στο μαθησιακό υλικό εισάγει τη δυνατότητα εξατομικευμένων ρυθμίσεων κατά τη μάθηση.

Η βασική διαφορά της γραμμικής οργάνωσης από την διακλαδισμένη οργάνωση βρίσκεται στον τρόπο αντιμετώπισης του λάθους του μαθητή. Ο Skinner πιστεύει ότι τα βήματα πρέπει να είναι τόσο μικρά ώστε να αποφεύγεται το λάθος του μαθητή. Όταν ο μαθητής απαντήσει λάθος του προσφέρεται η σωστή απάντηση. Αντίθετα ο Crowder πιστεύει ότι το λάθος αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο στη διαδικασία μάθησης. Όταν ο μαθητής κάνει λάθος του δίνονται συμπληρωματικές εξηγήσεις για να το ξεπεράσει. 

 

Συμπεριφορισμός – Το Μοντέλο του Διδακτικού Σχεδιασμού 

Η εμφάνιση του υπολογιστή στην δεκαετία του 70 συνιστά νέα εξέλιξη  της προγραμματισμένης διδασκαλίας με την εμφάνιση της Διδασκαλίας με την Βοήθεια υπολογιστή η οποία στην αρχική της μορφή δεν ήταν παρά η υπολογιστική υλοποίηση του προγραμματισμένου βιβλίου μέσω ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών (multiple choice).

Στην σύγχρονη εκδοχή του μιλάμε για τα προγράμματα διδασκαλίας με τη Βοήθεια Υπολογιστή τα οποία σχεδιάζονται με βάση το «μοντέλο» του διδακτικού σχεδιασμού (Instructional Design). 

Συμπεριφορισμός – Το Μοντέλο του Διδακτικού Σχεδιασμού (R. Gagne)

Tα τρία κύρια στάδια ανάπτυξης του μοντέλου του Διδακτικού Σχεδιασμού είναι: 

Ø Αξιολόγηση αναγκών: Προσδιορίζει κάθε δραστηριότητα του μαθητή και κάθε τμήμα γνώσης που πρέπει να προσκτηθεί από αυτόν. 

Ø Επιλογή διδακτικών μεθόδων και υλικού: Βασίζονται στην προηγούμενη ανάλυση και στηρίζονται σε μετρήσιμα μεγέθη συμπεριφοράς. 

Ø Αξιολόγηση του μαθητή: Τεστ που μας επιτρέπουν να αποφανθούμε για την επίτευξη των διδακτικών στόχων. 

Η συνεισφορά του συμπεριφορισμού στο σχεδιασμό εκπ. εφαρμογών με ΤΠΕ

Τα συμπεριφοριστικού τύπου λογισμικά tutorials & drill and practice (καθοδήγησης /εξάσκησης και πρακτικής) κρίνονται επαρκή είτε:

για παροχή εποπτικής διδασκαλίας, είτε
για την εμπέδωση χαμηλού επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων, είτε
για την αξιολόγηση και την προσωπική εργασία των μαθητών

---

Ο οικοδομισμός του J. Piaget

Ο Piaget περιγράφει την ανάπτυξη της λογικής σκέψης του παιδιού ως μια εξελικτική διαδικασία που διαμορφώνεται μέσα από διαφορετικά στάδια. Τα στάδια αυτά προσδιορίζονται χρονολογικά : 

Ø Μέχρι 2 ετών το αισθησιοκινητικό στάδιο.

Ø Από 2 έως 7 ετών το στάδιο της προλογικής σκέψης.

Ø Από 7 έως 12 ετών το στάδιο των συγκεκριμένων πράξεων και

ØΑ πό 12 ετών το στάδιο των λογικών τυπικών πράξεων. 

Βασικές έννοιες στη θεωρία του Piaget αποτελούν η αφομοίωση, η συμμόρφωση, η προσαρμογή και το σχήμα.

Η αφομοίωση είναι η ενέργεια του οργανισμού να ενσωματώσει μια νέα κατάσταση σε αυτά που ήδη γνωρίζει.

Η συμμόρφωση είναι η ενέργεια του οργανισμού για την επίτευξη ενός σκοπού σύμφωνα με τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος.

Η προσαρμογή είναι βιολογική αρχή και είναι η συνισταμένη της αφομοίωσης – συμμόρφωσης.

Το σχήμα αποτελεί την μονάδα μάθησης: η προσαρμογή με τη χρησιμοποίηση της αφομοίωσης και της συμμόρφωσης ύστερα από μια σειρά δραστηριοτήτων.

 

Ο οικοδομισμός του J. Piaget – Η παιδαγωγική θεωρία της LOGO (S. Papert)

Πάνω στις απόψεις του Piaget αναπτύχθηκε η παιδαγωγική θεωρία της LOGO. Η γλώσσα προγραμματισμού LOGO σχεδιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ΄60, για εκπαιδευτικούς κυρίως σκοπούς, στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης (Μ.Ι.Τ.), από ομάδα ερευνητών στην Τεχνητή Νοημοσύνη με επικεφαλής τον Seymour Papert. Το όνομά  της οφείλεται στην Ελληνική λέξη «λόγος» (λογικό). Βασίζεται σε δύο κύρια επιχειρήματα του εμπνευστή της: 

Ø Η εμπειρία με την LOGO οδηγεί στην απόκτηση γνωστικών δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων, δεξιότητες που μπορούν να μεταφερθούν και σε άλλα μαθήματα. 

Ø Η LOGO συνιστά έναν ιδανικό χώρο για τη μάθηση μαθηματικών εννοιών όπως μεταβλητή, αναδρομικότητα  κ.λπ. 

Ο οικοδομισμός του J. Piaget – Η κονστρακτιονιστική κατασκευαστική (constructionist) προσέγγιση (S. Papert) 

"Η μάθηση είναι αποτελεσματική όταν ο μαθητής πειραματίζεται κατασκευάζοντας ένα προϊόν που έχει νόημα για τον ίδιο." Οι κονστρακτιονιστές πηγαίνουν ένα βήμα πιο πέρα και επιδιώκουν να δημιουργήσουν περιβάλλοντα όπου τα παιδιά παίζουν και χειρίζονται αντικείμενα και μπορούν, συνεπώς, να συνεχίσουν να μαθαίνουν νέους συλλογισμούς με φυσικό τρόπο και πέρα από την καθιερωμένη εκπαίδευση.

Μικρόκοσμος: ένα σύνολο συγκεκριμένων και αφηρημένων αντικειμένων και σχέσεων καθώς και ένα σύνολο λειτουργιών που επιδρούν πάνω στα αντικείμενα, τροποποιώντας τις σχέσεις τους και δημιουργώντας νέα αντικείμενα.

Η Θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας (R. Gagne, A. Newell & H. Simon)

Κάθε γνωστική διεργασία συνίσταται από  επεξεργασίες αναπαραστάσεων και γνώσεων. 

Ø Οι αναπαραστάσεις είναι περιστασιακές δομές που δημιουργήθηκαν σε μια συγκεκριμένη κατάσταση και για συγκεκριμένους στόχους και βρίσκονται αποθηκευμένες στην «βραχυπρόθεσμη μνήμη».  

Ø Οι γνώσεις, ανεξάρτητα από την εγκυρότητά τους, είναι δομές σταθεροποιημένες στη «μακροπρόθεσμη μνήμη» (Βάση Γνώσης). 

Η πιο σημαντική εφαρμογή της θεωρίας αυτής είναι τα έμπειρα διδακτικά συστήματα. 

Η Θεωρία της επεξεργασίας της  πληροφορίας - Ο διασυνδεσιασμός (connectionism) 

O εγκέφαλος και οι λειτουργίες του προτείνονται ως εναλλακτικό μοντέλο στην θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας. Ένα συνδεσιακό δίκτυο σχηματίζεται κατ’ εικόνα των νευρώνων του νευρικού συστήματος : ένα αυτόματο i θα αποστείλει σε ένα άλλο αυτόματο j έναν ερεθισμό θετικό ή αρνητικό, δηλαδή είτε διεγερτικό είτε αποδιεγερτικό αντίστοιχα. Ο ερεθισμός αυτός θα  προκαθορίζεται από την κατάσταση δραστηριότητας Ui του i ενώ εξαρτάται και από το βάρος Wij  του καναλιού μετάδοσης. 

Εξαιτίας της φύσης του συστήματος, μια ολική συνεργασία αναδύεται αυτόματα όταν οι καταστάσεις κάθε «νευρώνα» σε διέγερση φτάσουν σε ένα επίπεδο. Η τιμή ορισμένων συνθετικών αποτελεί την είσοδο(input) του συστήματος και η τιμή ορισμένων άλλων την έξοδό του(output). 

Η ερμηνεία των συνδεσιακών μοντέλων  μπορεί να μας δείξει πως οι νοητικές δομές μπορούν να αναδυθούν από τις νευρωνικές δομές. 

Τα υπολογιστικά νευρωνικά δίκτυα συνιστούν μια εφαρμογή της πληροφορικής η οποία  αντιστοιχεί στην παραπάνω προσέγγιση. 

Πώς συμβάλλει στο σχεδιασμό Μ.Π.;

με τη διδακτική προσέγγιση που προωθεί τις διαδικασίες μέσω επίλυσης προβλημάτων
Αλλη σημαντική συνεισφορά η έννοια της εννοιολογικής αλλαγής

Oικοδομισμός : Μαθησιακά περιβάλλοντα με υπολογιστές (Boyle,1997) 

Ο οικοδομισμός συνιστά σήμερα ένα από τα κυρίαρχα μοντέλα στο σχεδιασμό σύγχρονου εκπαιδευτικού λογισμικού.

Στόχος του είναι να παρέχει μαθησιακές δραστηριότητες ενταγμένες σε διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων ώστε να γεφυρώνεται το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στο σχολείο και στις δραστηριότητες έξω από το σχολείο.

Οι βασικές αρχές για τον σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων με υπολογιστή, σύμφωνα με τον οικοδομισμό, είναι : 

Ø Παροχή εμπειριών που αφορούν με την διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης.

Ø Παροχή εμπειριών πολλαπλών προοπτικών.

Ø Ενσωμάτωση της μάθησης σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα που σχετίζονται με τον πραγματικό κόσμο. Εμπέδωση της μάθησης μέσω κοινωνικής εμπειρίας.

Ø Ενθάρρυνση της χρήσης πολλαπλών μορφών αναπαράστασης.

Ø Ενθάρρυνση της αυτοσυναίσθησης στη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης.

Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες – H ανακαλυπτική μάθηση
(J. Bruner)

Βασική αρχή: οι μαθητές ανακαλύπτουν αρχές ή αναπτύσσουν δεξιότητες μέσω πειραματισμού και πρακτικής.

Ο μαθητευόμενος, προκειμένου να κατανοεί τις πληροφορίες και να αναπτύσσεται γνωστικά, οικοδομεί: 

Ø Έμπρακτες αναπαραστάσεις, που σχετίζονται με την εκτέλεση δράσεων (μικρές ηλικίες). 

Ø Εικονικές αναπαραστάσεις, αντιστοιχούν σε δομές χώρου και είναι ανεξάρτητες της δράσης. Αποτελούν εσωτερικές νοητικές εικόνες. 

Ø Συμβολικές αναπαραστάσεις, είναι η αναπαράσταση σχέσεων με αφηρημένα σύμβολα, με δυνατότητα διαφόρων συσχετισμών και διατύπωσης θεωριών.  

Σύμφωνα με τον Bruner ο μαθητής πρέπει να έρχεται αντιμέτωπος με προβληματικές καταστάσεις , το αναλυτικό να οργανώνεται σε σπειροειδή μορφή και ο δάσκαλος πρέπει να έχει ρόλο εμψυχωτή και συντονιστή στην διαδικασία της μάθησης.  

Τελευταία ο Bruner έδωσε έμφαση στο πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο των γνωστικών διεργασιών συναντώντας τους εκπρόσωπους της σοβιετικής ψυχολογικής σχολής. 

Συμβολή εποικοδομισμού στο σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων με ΤΠΕ

Βασική αρχή:η γνώση του κόσμου οικοδομείται από το άτομο.
Κυρίαρχο μοντέλο στο σχεδιασμό σύγχρονου εκπαιδευτικού λογισμικού.
Βασικός στόχος:

• να παρέχει αυθεντικές μαθησιακές δραστηριότητες (ενταγμένες σε διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων)
• να ενθαρρύνει την έκφραση και την προσωπική εμπλοκή

Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες (L. Vygotsky) 

Σύμφωνα με την θεωρία του Vygotsky που αντιπροσωπεύει την σοβιετική σχολή η ανάπτυξη της νόησης είναι διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης στην οποία κυρίαρχο ρόλο παίζει η γλώσσα. Το παιδί στην διαδικασία αυτή δεν είναι παθητικός δέκτης αλλά δρών υποκείμενο που διαμορφώνει με τις πράξεις του τη γνωστική του πραγματικότητα.

Βασική αρχή της θεωρίας του είναι η «ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης» (zone of proximal development) που αποτελεί την ανεξερεύνητη περιοχή του εσωτερικού δυναμικού του μαθητή ο οποίος βρίσκεται σε μία εν δυνάμει λανθάνουσα κατάσταση εξέλιξης. Εδώ φαίνεται η σημασία της διαμεσολάβησης του ενηλίκου (δάσκαλο, γονέα) και ο ρόλος του κοινωνικού περιβάλλοντος στην γνωστική ανάπτυξη του μαθητή. 

Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες
( L. Vygotsky) – Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης (ΖΕΑ) 

Κάθε άτομο έχει ένα πυρήνα γνώσεων που χρησιμοποιείται για την πραγματοποίηση δραστηριοτήτων. Γύρω από αυτό τον πυρήνα τοποθετείται η ΖΕΑ η οποία μπορεί να πραγματοποιήσει δραστηριότητες μόνο όταν συνεπικουρείται από άλλους. 

Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες – H θεωρία της δραστηριότητας (Vygotsky, Leontiev, Luria, Nardi) 

Η βασική αρχή της θεωρίας αυτής είναι ότι η ανθρώπινη δράση διαμεσολαβείται από πολιτισμικά σύμβολα (cultural signs) λέξεις και εργαλεία τα οποία επιδρούν στη δραστηριότητα του ατόμου και συνεπώς στις νοητικές του διεργασίες.

Η βασική μονάδα ανάλυσης είναι η δραστηριότητα η οποία αποτελείται από το υποκείμενο(άτομο ή ομάδα), το αντικείμενο(στόχος), τους κανόνες και τις λειτουργίες. Η δραστηριότητα γίνεται με τη διαμεσολάβηση εργαλείων(όργανα, σήματα, γλώσσες) τα οποία δημιουργούνται από τα άτομα για να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους.

 

Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες – H θεωρία της δραστηριότητας (Vygotsky, Leontiev, Luria, Nardi) 

Η θεωρία της δραστηριότητας έχει σημαντικές εφαρμογές στις έρευνες που αφορούν την επικοινωνία ανθρώπου-μηχανής και ειδικότερα στο σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων με υπολογιστή(συνεργατική μάθηση).

Η συνεργατική μάθηση (collaborative learning) με υπολογιστή βασίζεται στην αλληλεπίδραση ανάμεσα στο υποκείμενο(μαθητή), το αντικείμενο(στόχο μάθησης) και τα διαθέσιμα εργαλεία.

 

Παιδικές παραστάσεις Δέκα για το παιδί... αλλά και τον συνοδό του

Ποιες είναι οι πιο ενδιαφέρουσες παιδικές θεατρικές παραστάσεις που ανεβαίνουν εφέτος στις αθηναϊκές σκηνές

 

Δέκα για το παιδί... αλλά και τον συνοδό του

Ποιες είναι οι πιο ενδιαφέρουσες παιδικές θεατρικές παραστάσεις που ανεβαίνουν εφέτος στις αθηναϊκές σκηνές

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ | Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2010

Ενα από τα βασικά κριτήρια μιας πετυχημένης θεατρικής παράστασης για παιδιά είναι... να αρέσει και στους μεγάλους. Από τις δεκάδες παραστάσεις για μικρούς θεατές της τρέχουσας σεζόν που μπορούν να απολαύσουν εξίσου οι ενήλικοι συνοδοί τους επιλέξαμε δέκα- χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες προτάσεις.

1. «Παραμύθι χωρίς όνομα»
Εκατό χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευσή της, η αλληγορική ιστορία της Πηνελόπης Δέλτα διασκευάζεται από τον δοκιμασμένο στο παιδικό θέατρο Τάκη Τζαμαργιά - ο οποίος και σκηνοθετεί - και τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο για τους μικρούς φίλους του Εθνικού. Οι παραστάσεις ξεκίνησαν στις 12 Οκτωβρίου.

Εθνικό Θέατρο, Παιδική Σκηνή «Κατίνα Παξινού», Πανεπιστημίου 48, τηλ. 210

3301.881.

2. «Το τραγούδι της γης»
Να που κάποιος σκέφτηκε συνδυαστικά: οικολογία και παιδί. Με τον χαρούμενο ανακυκλωτή για το περιβάλλον να πρωταγωνιστεί, αυτή η πρωτότυπη οικολογική θεατρική παράσταση για παιδιά παρουσιάζεται από τον Ηλία Λώτινο στην Κεντρική Σκηνή του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης- ως τις 26 Δεκεμβρίου. Η σκηνοθεσία είναι της Αννας Παπαμάρκου.

Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206 (ύψος Χαμοστέρνας), Ταύρος, τηλ.

210 3418.550

,210 5450.698

.

3. «Αργοναύτες»
Εδώ έχουμε ένα σε τρία: θέατρο σκιών, κουκλοθέατρο και παράσταση με «κανονικούς» ηθοποιούς συνδυάζουν οι βασισμένοι στον μύθο του Ιάσονα «Αργοναύτες» στο Προσκήνιο. Η παράσταση ξεκίνησε στις 10 Οκτωβρίου και ολοκληρώνεται στις 2 Ιανουαρίου 2011, σε διασκευή κειμένου Ηλία Καρελλά και Αλεξάνδρας Λιακοπούλου, σκηνοθεσία, μουσική επιμέλεια και φωτισμούς Ηλία Καρελλά.

Προσκήνιο, Καπνοκοπτηρίου 8 και Στουρνάρη, Αθήνα, τηλ. 210 8252.242. 4. «Το βέλος που δεν πληγώνει»

Ο θίασος του «Μυστηρίου στο Τούνδρα Εξπρές», της παράστασης με την υπογραφή του Αυγούστου Κορτώ που ανεβαίνει στο Τρένο στο Ρουφ

Με την υπογραφή-εγγύηση του «Πίτερ Παν του ελληνικού θεάτρου» Βασίλη Μαυρογεωργίου (το παιδικό θέατρο είναι το φόρτε του), «Το βέλος που δεν πληγώνει» παρουσιάζεται από τις 17 Οκτωβρίου ως τις 22 Μαΐου 2011 στην Παιδική Σκηνή του Βικτώρια από τη θεατρική ομάδα Πεφταστέρι. Η σκηνοθεσία είναι της Σοφίας Τσινάρη.
Βικτώρια, Μαγνησίας 5 και Γ΄ Σεπτεμβρίου 119, τηλ. 210 8233.125.

5. «Αλαντίν»
Ενα ρυθμικό «μπράβο» στο τέλος του «Αλαντίν» από μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αναστάτωσε τον σκηνοθέτη Δημήτρη Δεγαΐτη. «Δεν το είχα ξανασυναντήσει ποτέ αυτό σε σχολείο. Και ενθουσιάστηκα» μας λέει για την περυσινή παράσταση, που από τις 31 Οκτωβρίου ως τις 29 Μαΐου 2011 θα παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο Τέχνης. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο αυτοσχεδιασμός στον οποίο έχει παράδοση η Σχολή του Τέχνης είναι το κύριο στοιχείο της παράστασης. Πώς μπαίνουν τα παιδιά στο παιχνίδι του αυτοσχεδιασμού; «Συμμετέχουν παρακολουθώντας. Και, πιστέψτε με, αυτό είναι αρκετό».
Θέατρο Τέχνης, Φρυνίχου 14, Πλάκα, τηλ.

210 3222.464.

6. «Μυστήριο στο Τούνδρα Εξπρές»
«Είναι γεγονός ότι η ελληνική παιδική δραματουργία είναι φτωχή» λέει η Τατιάνα Λύγαρη, ιδρύτρια του Τρένου στο Ρουφ, η οποία εδώ και δύο χρόνια τολμά στο παιδικό θέατρο. Ενα ελληνικό έργο μυστηρίου για παιδιά, λοιπόν, με την υπογραφή του Πέτρου Χατζόπουλου ( Αύγουστος Κορτώ ) είναι η εφετινή πρόταση του Τρένου (από 30 Οκτωβρίου ως 17 Απριλίου 2011). Ο σκίουρος Κορνήλιος Κρικ και η βοηθός του, η πυγολαμπίδα Μάρθα, καλούνται να εξιχνιάσουν το μυστήριο κατά τη διάρκεια ενός σιδηροδρομικού ταξιδιού στην Πατουσιβηρία, σκηνοθετημένο από την Τατιάνα Λύγαρη. Και επειδή το έργο μπορεί να «μιλήσει» τόσο σε μικρούς όσο και σε μεγάλους, η ίδια σκέφτεται και το ενδεχόμενο μιας ακόμη, βραδινής, παράστασης κάθε Τετάρτη στις 21.00.

Το Τρένο στο Ρουφ, σιδηροδρομικός σταθμός Ρουφ, επί της οδού Κωνσταντινουπόλεως, τηλ. 210 5298.922. 7. «Ο Αυγερινός και η Πούλια»
Σε σκηνοθεσία και διασκευή Δημήτρη Αδάμη, «Ο Αυγερινός και η Πούλια» είναι ένα παραμύθι με καταβολές από την εποχή που γιαγιάδες και παραμυθάδες εξηγούσαν μέσα από ιστορίες τα φυσικά φαινόμενα. Τα παιδιά μπαίνουν στον κόσμο μιας έναστρης νυχτιάς καθώς αστεράκια προβάλλουν με μαγικό τρόπο παντού. Το έργο επαναλαμβάνεται εφέτος για λίγες μόνο παραστάσεις- ως τις 31 Οκτωβρίου. Θέατρο Αθηνών, Βουκουρεστίου 10, τηλ. 210 3312.343.

8. «Ομήρου Οδύσσεια»
«Είναι το παραμύθι των παραμυθιών» μας λέει υπερήφανα η Κάρμεν Ρουγγέρη για την παράσταση που ανέβηκε τη σεζόν 2008-2009 στο Θέατρο του Ελληνικού Κόσμου και επαναλαμβάνεται από την Κυριακή 31 Οκτωβρίου ως τα τέλη Δεκεμβρίου- αμέσως μετά η Κάρμεν Ρουγγέρη θα τολμήσει το δύσκολο εγχείρημα της γνωριμίας του παιδικού κοινού με τις «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη. «Οπως η “Οδύσσεια”, έτσι και οι “Εκκλησιάζουσες” θα είναι μια διαδραστική παράσταση που θα κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών» λέει. «Ακόμη και αν δεν καταλάβει τα βαθύτερα νοήματα του έργου, το παιδί θα θέλει να ξαναπάει θέατρο».
Ελληνικός Κόσμος, Πειραιώς 254, Ταύρος, τηλ. 212 254031230.

9. «Ο χιονάνθρωπος και το κορίτσι»
Το όνομα του Ευγένιου Τριβιζά αποτελεί εγγύηση. Εφέτος- από τις 31 Οκτωβρίου ως τις 17 Απριλίου 2011- τον τιμά η Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα το Βασιλικό Θέατρο. Ενα χειμωνιάτικο πρωινό ένα κορίτσι, η Μαριάννα, φτιάχνει έναν χιονάνθρωπο και του ζητάει να μη λιώσει ποτέ, να ζήσει για πάντα. Θα τα καταφέρει;

Βασιλικό Θέατρο, πλ. Λευκού Πύργου, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 288.000.

10. «Ο εγωιστής γίγαντας»
Το κλασικό παιδικό θέατρο του Οσκαρ Γουάιλντ, γραμμένο το 1888, διασκευάστηκε από τον σκηνοθέτη Γιάννη Κόκκινο. Η ιστορία ζωντανεύει από επτά ηθοποιούς οι οποίοι ενσαρκώνουν 11 ρόλους. Η παράσταση ανοίγει αυλαία την Κυριακή 31 Οκτωβρίου.

Αποθήκη, Σαρρή 40, Θησείο, τηλ. 210


Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artId=363315&dt=27/10/2010#ixzz13Z2XlHeJ

Πόνος (από το βιβλίο του Χαλίλ Γκιμπράν "ο προφήτης")

Πόνος  (από το βιβλίο του Χαλίλ Γκιμπράν "ο προφήτης")  
Και μια γυναίκα μίλησε και είπε, Μίλησέ μας για τον Πόνο.
Και κείνος αποκρίθηκε:
Ο πόνος σας είναι το σπάσιμο του οστράκου που περικλείει τη γνώση σας.
Όπως το τσόφλι του καρπού πρέπει να σπάσει, για να βγει η καρδιά του στο φως του ήλιου, έτσι κι εσείς πρέπει να γνωρίσετε τον πόνο.
Κι αν μπορούσατε να κρατάτε στην καρδιά σας το θαυμασμό για τα καθημερινά θαύματα της ζωής σας. Ο πόνος δε θα σας φαινόταν λιγότερο θαυμαστός από τη χαρά σας.
Και θα δεχόσαστε τις εποχές της καρδιάς σας, όπως δέχεστε από πάντα τις εποχές που περνούν πάνω από τα χωράφια σας.
Και θα παρατηρούσατε με ηρεμία τους χειμώνες της θλίψης σας.
Πολλούς από τους πόνους σας τους διαλέγετε μονάχοι.
Είναι το πικρό φάρμακο που μ' αυτό ο γιατρός που είναι μέσα σας θεραπεύει τον άρρωστο εαυτό σας.
Γι' αυτό, να εμπιστεύεστε το γιατρό, και να πίνετε το φάρμακό του, σιωπηλά και ήρεμα.
Γιατί το χέρι του, αν και βαρύ και σκληρό, οδηγείται από το τρυφερό χέρι του Αόρατου,
Και η κούπα που σας δίνει, μ' όλο που καίει τα χείλη σας, είναι φτιαγμένη από τον πηλό που ο μεγάλος Αγγειοπλάστης μούσκεψε με τα δικά του άγια δάκρυα.

Αυτογνωσία (από το βιβλίο "ο προφήτης", του Χαλίλ Γκιμπράν)

Και κάποιος άντρας είπε, Μίλησέ μας για την Αυτογνωσία.
Κι εκείνος απάντησε λέγοντας:
Οι καρδιές σας γνωρίζουν σιωπηλά τα μυστικά των ημερών και των νυχτών.
Αλλά τ' αφτιά σας διψούν για τον ήχο της γνώσης της καρδιάς σας.
Θέλετε να γνωρίσετε με λόγια αυτό που γνωρίζετε από πάντα στη σκέψη.
Θέλετε ν' αγγίξετε με τα δάχτυλά σας το γυμνό σώμα των ονείρων σας.
Και είναι καλό που το θέλετε.
Το κρυφό πηγάδι της ψυχής σας πρέπει να αναβλύσει και να τρέξει κελαρύζοντας προς τη θάλασσα.
Και ο θησαυρός του άπειρου βάθους σας πρέπει να αποκαλυφθεί στα μάτια σας.
Δεν πρέπει όμως να υπάρχουν ζυγαριές για να ζυγίζουν τον άγνωστο θησαυρό σας. Και μη μετράτε τα βάθη της γνώσης σας με το βυθομετρικό κοντάρι ή το σχοινί.
Γιατί ο εαυτός είναι μια θάλασσα απεριόριστη και άμετρη.
Μη λέτε, "Βρήκα την αλήθεια", αλλά να λέτε, "Βρήκα μιαν αλήθεια".
Μη λέτε, "Βρήκα το μονοπάτι της ψυχής", αλλά να λέτε, "Συνάντησα την ψυχή που περπατούσε στο μονοπάτι μου".
Γιατί η ψυχή περπατά πάνω σ' όλα τα μονοπάτια.
Η ψυχή δεν περπατά πάνω σε μια γραμμή, ούτε μεγαλώνει σαν καλάμι.
Η ψυχή ξεδιπλώνεται, όπως ο λωτός με τα αναρίθμητα πέταλα.