Από 3 έως 6 τα εξεταζόμενα μαθήματα στις Πανελλαδικές!

Νέο εξεταστικό σύστημα ετοιμάζει το υπουργείο Παιδείας. Οι μαθητές θα δίνουν μέχρι 6 μαθήματα για τις Πανελλαδικές ανάλογα με την σχολή που θέλουν να περάσουν.

 

Δύσκολη και σημαντική χρονιά ξεκίνησε φέτος για τους μαθητές της Α΄ Λυκείου, καθώς είναι αυτοί που θα δοκιμάσουν το νέο εξεταστικό σύστημα για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ της χώρας. Το υπουργείο Παιδείας αναμένεται να έχει ολοκληρώσει μέχρι τις αρχές του χρόνου τις αλλαγές. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες από συμβούλους του υπουργείου Παιδείας, ο αριθμός των εξεταζόμενων μαθημάτων θεωρείται σίγουρο πως θα αλλάξει και θα κυμαίνεται από 3-6.

 

Για παράδειγμα ένας μαθητής που επιθυμεί αυστηρά να μπει στην Ιατρική μπορεί να δηλώσει αποκλειστικά αυτή τη σχολή και να εξεταστεί ακόμα και σε 3 μόνο μαθήματα, όπως Βιολογία, Χημεία και Νεοελληνική Γλώσσα. Οι υποψήφιοι που δεν έχουν καταλήξει σε κάποια συγκεκριμένη σχολή, ή έχουν ως προτεραιότητα απλώς την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, θα εξετάζονται σε περισσότερα μαθήματα.

 

Το υπουργείο Παιδείας εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο οι πανελλαδικές εξετάσεις να γίνονται ταυτόχρονα με τις ενδοσχολικές. Έτσι οι μαθητές που επιθυμούν απλώς να λάβουν το απολυτήριο του Λυκείου θα απαντούν μόνο στην πρώτη ομάδα ερωτημάτων, ενώ θα συνεχίζουν την εξέταση όσοι επιθυμούν την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο.

 

Σίγουρος θεωρείται από το υπουργείο Παιδείας ο συνυπολογισμός της βαθμολογίας των δυο τελευταίων τάξεων του Λυκείου, σε ποσοστό σαφώς μικρότερο του 50% σε σχέση με τις εξετάσεις.

 

Στο νέο σύστημα εισαγωγής τα πανεπιστήμια θα έχουν λόγο στην επιλογή των φοιτητών. Αρχικά θα θέτουν συντελεστές βαρύτητας στα μαθήματα του αντικειμένου τους. Εξετάζεται το ενδεχόμενο οι σχολές να βάζουν ακόμα και βαθμολογικά όρια κάτω από τα όποια δεν θα δέχονται νέους φοιτητές.

 

Επιπλέον, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να καθιερωθεί ελεύθερη πρόσβαση για τα ΤΕΙ χαμηλής ζήτησης, ενώ υπό συζήτηση είναι και η διεξαγωγή τεστ δεξιοτήτων στο Λύκειο, χωρίς όμως να έχει διευκρινιστεί ακόμα αν αυτά θα βαθμολογούνται και θα προσμετρώνται στο βαθμό του απολυτηρίου.

 

Τα ζητήματα των εξετάσεων θα προέρχονται από μια Κεντρική Τράπεζα Θεμάτων και θα αναφέρονται σε μια διευρυμένη ύλη, ώστε να αναπτύσσουν την κριτική σκέψη των μαθητών.

   πηγη: http://www.newsit.gr/

 

Βικτόρια Χίσλοπ: Από το «Νησί» στη Θεσσαλονίκη

«Το νήμα» ονομάζεται το νέο της μυθιστόρημα που κυκλοφορεί πλέον στα ελληνικά

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  25/11/2011, 23:07

 Η βρετανίδα συγγραφέας του άκρως επιτυχημένου «Νησιού» Βικτόρια Χίσλοπ, αφού έκανε το 2008 μια μικρή στάση στην Ισπανία του Εμφυλίου με τον «Γυρισμό», ξαναβρήκε τον μυθιστορηματικό δρόμο της προς την Ελλάδα ακολουθώντας της Ιστορίας «Το νήμα». Αυτός είναι ο τίτλος του νέου της μυθιστορήματος που κυκλοφορεί εδώ και λίγες ημέρες από τις εκδόσεις Διόπτρα (όπως και τα προηγούμενα) και έχει ως φόντο τη Θεσσαλονίκη και την πολύπαθη ιστορία της στον 20^ο αιώνα.

Η Βικτόρια Χίσλοπ, που προτού αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη γραφή ήταν δημοσιογράφος, πρώτα ερευνά και μετά γράφει. Μελετάει τα ιστορικά γεγονότα και ύστερα (όταν έχει στήσει επαρκώς το μυθιστορηματικό της σκηνικό) καταφεύγει στη μυθοπλασία για τις συναισθηματικές λεπτομέρειες. Αυτές συνοψίζονται συνήθως σε έναν ή περισσότερους ανεκπλήρωτους έρωτες ανθρώπων που συντρίβονται πάνω στις αναποδιές της ζωής και της ιστορίας.

Το τρίτο μυθιστόρημα της Βικτόρια Χίσλοπ είναι κι αυτό μια ερωτική ιστορία. Οσους ικανοποίησε με τα προηγούμενα βιβλία της, κατά τα φαινόμενα θα τους ικανοποιήσει και με αυτό

«Το νήμα», που καλύπτει μια περίοδο από το 1917 ως και τη δεκαετία του 1970, άρχισε να ξετυλίγεται στο μυαλό της με αφορμή το βιβλίο του κορυφαίου φιλέλληνα ιστορικού Μαρκ Μαζάουερ «Θεσσαλονίκη: η πόλη των φαντασμάτων» (εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2006).

H ιστορία της πόλης (όπου συνυπήρχαν χριστιανοί, μουσουλμάνοι και εβραίοι) την οδήγησε και σε άλλες πτυχές της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας - όπως η ανταλλαγή των πληθυσμών, η Κατοχή, ο Εμφύλιος, τα νησιά της εξορίας, πράγματα για τα οποία δεν γνώριζε πολλά πράγματα μολονότι επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα εδώ και πάρα πολλά χρόνια.

Ο Δημήτρης Κομνηνός γεννιέται στη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς του 1917 που θα γινόταν η αρχή του τέλους για την πολυπολιτισμική Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας του είναι ένας εύπορος έμπορος υφασμάτων. Μετά από πέντε χρόνια, όταν κορυφώνεται η Μικρασιατική Καταστροφή, φθάνει στην πόλη του μόνη της η μικρή Κατερίνα Σαράφογλου.

Το πλοίο με το οποίο ταξιδεύει έχει δραπετεύσει από την κόλαση της Σμύρνης του 1922, όπου προηγουμένως έχει χάσει τη μητέρα της. Οι δυο τους γίνονται φίλοι από παιδιά. Εκτοτε οι ζωές τους συνυφαίνονται: η Κατερίνα γίνεται η ράφτρα των ακριβών φορεμάτων της μητέρας του Δημήτρη και ερωτεύονται, μολονότι προέρχονται από διαφορετικούς κόσμους. Ολα αυτά η Βικτόρια Χίσλοπ τα αφηγείται ταυτόχρονα με την ιστορία της Θεσσαλονίκης και της Ελλάδας κατά τον προηγούμενο αιώνα.

Το τρίτο μυθιστόρημα της Βικτόρια Χίσλοπ είναι κι αυτό μια ερωτική ιστορία. Οσους ικανοποίησε με τα προηγούμενα βιβλία της, κατά τα φαινόμενα θα τους ικανοποιήσει και με αυτό. Είναι πάντως αξιοπρόσεκτη η περιέργεια και το ενδιαφέρον που επιδεικνύει η ίδια για την ιστορία της χώρας μας και την ιδιοσυγκρασία των κατοίκων της. Πρόσφατα αποκάλυψε ότι θα την ενδιέφερε να ασχοληθεί στο επόμενο βιβλίο της με τα νησιά της εξορίας. Αναμένουμε, λοιπόν, το μυθιστορηματικό της πέρασμα από τη Σπιναλόγκα στη Μακρόνησο.

Μυθιστόρημα

Βικτόρια Χίσλοπ

Το νήμα

Μετάφραση Φωτεινή Πίπη

Εκδόσεις Διόπτρα, 2011, σελ. 607, τιμή 19 ευρώ

πηγή  :  http://www.tovima.gr

 

Οδυσσέας Ελύτης

η Μαρίνα των βράχων

«Αναζητούσε τη συνέχεια ενός στίχου, µπορεί και για δεκαετίες ολόκληρες»

Η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, σύντροφος του Οδυσσέα Ελύτη µιλάει για τον νοµπελίστα ποιητή

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  29/10/2011

Στο σπαρτιάτικο γραφείο στο ισόγειο της οδού Σκουφά 23, ακριβώς πέντε πατώµατα πιο κάτω από το λιτό διαµέρισµα στο οποίο διέµενε ο τελευταίος νοµπελίστας λογοτέχνης µας, η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου µιλάει για τον Οδυσσέα Ελύτη µε φωνή χαµηλότονη αλλά σταθερή. Η οικειότητα µε τον ποιητή δεδοµένη αλλά απροσδιόριστη. «Πότε γνωριστήκατε;» τη ρωτώ. «Ηταν τέλη του 1983 προς 1984, µα αυτά είναι προϊστορία» περιορίζεται να πει, αποφεύγοντας προσωπικές λεπτοµέρειες. Εζησε κοντά στον ποιητή τα τελευταία δεκατρία χρόνια της ζωής του και είναι η γυναίκα την οποία εκείνος όρισε κληρονόµο του.

Με το διήµερο συµπόσιο και την ποιητική βραδιά στο Μέγαρο Μουσικής την ερχόµενη εβδοµάδα κορυφώνονται οι εκδηλώσεις εορτασµού για τα εκατόχρονα από τη γέννηση του ποιητή. Το έργο του διασώζει και προβάλλει όλη τη δεκαπενταετία που µεσολάβησε από τον θάνατό του η κληρονόµος του, η οποία διαχειρίζεται µια πνευµατική παραγωγή που αποτελεί εθνικό πολιτισµικό κεφάλαιο µε ευλάβεια αλλά ενίοτε και υπέρ το δέον αυστηρότητα.

– ∆ιαβλέπει κανείς κάποια µέθοδο στον τρόπο µε τον οποίο προβάλλεται το έργο του Ελύτη. Από τη συγκεντρωτική έκδοση Ποίηση (Ικαρος, 2002) ως τις συνεντεύξεις Συν τοις άλλοις (Υψιλον, 2011) µεσολάβησαν επισκέψεις σε σχολεία, το πρόγραµµα µελοποιηµένης ποίησής του, η παρουσίαση του εικαστικού Ελύτη στο Ιδρυµα Θεοχαράκη και ακολουθεί ανακεφαλαιώνοντας το µεγάλο εργοβιογραφικό και κριτικό λεύκωµα Οδυσσέας Ελύτης – Ο Ναυτίλος του αιώνα από τον Ικαρο. Βαδίζετε βάσει κάποιου προγράμματος που υπέδειξε ο ίδιος ο ποιητής;

«∆εν υπάρχει αυστηρός προγραµµατισµός, ούτε δοσµένος ούτε σαφώς διατυπωµένος από µένα. Κατ’ αρχάς ο Ελύτης δεν θα περιχαράκωνε ποτέ έναν άνθρωπο σε αυστηρό πλαίσιο. Μια ζώσα προτροπή που υπάρχει στο έργο του είναι να βρει κανείς την ιδιωτική του οδό. Με εµπιστεύθηκε να διαχειριστώ ελεύθερα το έργο του. Σέβοµαι όµως απολύτως, ενστερνίζοµαι και εφαρµόζω στη διαχείρισή του τις δικές του βασικές αντιλήψεις περί αισθητικών ζητηµάτων, περί ιδιωτικού και δηµόσιου λόγου. Αισθάνοµαι πολύ µεγάλη αγάπη, άπειρο θαυµασµό και διαρκή έκπληξη από τις δυνατότητες µελέτης που προσφέρει το έργο αυτό και ανάλογα µε τις περιστάσεις προβάλλεται η µία ή η άλλη πλευρά φυσικώ τω τρόπω».

– Στον «Ναυτίλο του αιώνα» αξιοποιείτε πολύ τα πεζά του Ελύτη. Εφθασε η ώρα να δώσουμε προσοχή στα λιγότερο μελετημένα κείμενά του;

«Ο Ναυτίλος του αιώνα είναι µια παρουσίαση του Ελύτη από τον ίδιο τον Ελύτη. Εκεί γίνεται µια άλλου είδους κατάταξη πολύ µεγάλου ποσοστού αποσπασµάτων των πεζών του, όχι για να τα προβάλω αλλά επειδή τα χρειαζόµουν. Είναι κείµενα ποιητικής από τα οποία αντλούµε πολλές πληροφορίες για επί µέρους θέµατα, για τη σχέση του Ελύτη µε τη γενιά του ’30, µε την ελληνική διαχρονία, µε τα ευρωπαϊκά ρεύµατα που η διασταύρωσή του µε αυτά στάθηκε σηµαντική για τη διαµόρφωση της αισθητικής του, για τις απόψεις του για την ποιητική τέχνη, για τον τρόπο µε τον οποίο βλέπει την ποίηση σε σχέση µε τους ποιητές που προηγήθηκαν και εκείνους που ακολούθησαν. Σε αυτό το ταξίδι της βαθιάς επικοινωνίας µε το έργο του Ελύτη αποτελούν τον καλύτερο “οδηγό”».

– Μας λείπει μια βιογραφία για τον Ελύτη. Είναι κάτι που σχεδιάζετε;

«Θεωρώ ότι τα πεζά του, αν µελετηθούν προσεκτικά, παρέχουν πλούσιο βιογραφικό υλικό. Το “Χρονικό µιας δεκαετίας”, λόγου χάριν, αποτελεί ανάγνωσµα που βοηθά τους νέους σήµερα να δουν πώς ένας νέος άνθρωπος έψαχνε να βρει την ταυτότητά του. Τα πεζά περιέχουν πάρα πολλές πληροφορίες µε τον τρόπο µε τον οποίο ο ίδιος ο Ελύτης θέλησε να δώσει, συνδυάζοντας, σε δόσεις σοφά µετρηµένες, και τη σοφία και τη λυρική έκφραση και την αυτοβιογραφική καταγραφή. ∆εν θα βοηθούσε πραγµατικά τον µελετητή να γνωρίζει ότι τη χρονιά που έγραψε κάποια σύνθεση κάπνιζε το τάδε πακέτο τσιγάρα. Η ποίησή του δεν είναι προσδεδεµένη στο γεγονός, αποσπάται από τα συµβάντα και τα µεταπλάθει στοχεύοντας στην απώτατη ουσία των πραγµάτων. Εχουµε έναν ποιητή που όποιες πληροφορίες και να πάρουµε για τη ζωή του δεν θα µας βοηθήσουν στην κατανόηση του έργου του όσο µια εµβριθής και απροκατάληπτη εµβάθυνση στον ποιητικό του λόγο. ∆εν συµµερίζοµαι τη θέση ότι µας λείπει µια βιογραφία. Μας λείπουν όµως ακόµη µελέτες για ολόκληρες συλλογές, για τα Ελεγεία της Οξώπετρας , µια συλλογή εξαιρετικά ευπώλητη, για το ∆υτικά της λύπης, για τα Τρία ποιήµατα µε σηµαία ευκαιρίας , όπως και για αρκετά ποιήµατα από τα Ετεροθαλή».

– Πώς ήταν μια τυπική ημέρα στο ποιητικό εργαστήριο του Ελύτη;

«Τυπική ηµέρα δεν υπήρχε. Αναζητούσε τη συνέχεια ενός στίχου για πολύ καιρό, µπορεί για δεκαετίες ολόκληρες – δεν ήταν από τους ποιητές που ολοκλήρωναν ένα ποίηµα µέσα σε ένα εύλογο διάστηµα µιας ηµέρας ή µιας εβδοµάδας. Υπήρχαν περίοδοι που δούλευε παράλληλα κείµενα ή συλλογές. Οταν έγραφε, σταµατούσε να διαβάζει και να ζωγραφίζει και αφοσιωνόταν σε αυτό που δούλευε. ∆εν του άρεσε ένα κείµενο που ο ίδιος θεωρούσε ανολοκλήρωτο να παραµένει. Είχε την τόλµη και κατέστρεφε έργα ηµιτελή, εικαστικά, τα πάντα. Με την κυκλοφορία µας ποιητικής συλλογής απαλλασσόταν από χειρόγραφα και δακτυλόγραφα που σχετίζονταν µε αυτήν, παρέχοντας στον εαυτό του την ελευθερία να δει καθαρά το επόµενο βήµα. Σαφώς έγραφε πολύ περισσότερο το βράδυ παρά το πρωί. Οσο και αν στην ποίησή του ένας ουσιαστικός φυσικός και µεταφυσικός άξονας είναι το φως, στη δουλειά του προτιµούσε την ησυχία της νύχτας».

– Υπάρχουν άλλα στοιχεία της καθημερινής ζωής που διαφοροποιούν τον άνθρωπο Ελύτη από τον ποιητή;

«Αντιθέτως, υπήρχε εντυπωσιακή συνέπεια ανάµεσα στις αρχές που ανιχνεύει κανείς στο έργο του και στις αρχές που εφάρµοζε στην καθηµερινότητά του. Το ότι εργαζόταν βράδυ ήταν η µόνη αντίφαση, αν µπορεί να τη θεωρήσει κανείς αντίφαση, όπως και το γεγονός ότι ενώ όλη η ποίησή του είναι ανοιχτή στο ύπαιθρο ο ίδιος δεν διενοείτο να γράψει πουθενά αλλού εκτός από το γραφείο του. Σε επίπεδο όµως ηθικών και αισθητικών αρχών δεν υπήρχε καµία ουσιαστική διάσταση. Την ολιγάρκεια που διακηρύσσει στο έργο του, την απόλυτη αντίθεσή του στην αντίληψη της πρακτικής ζωής του συµφέροντος ή του κέρδους, τη δικαιοσύνη ή την αθωότητα, όλα τα έβρισκε κανείς στον τρόπο µε τον οποίο διαχειριζόταν το εικοσιτετράωρό του».

– Ποια σκέψη του Ελύτη σάς συντροφεύει αυτόν τον καιρό;

«“Ο,τι αγαπώ γεννιέται αδιάκοπα, ό,τι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα”. ∆ιότι µελετώντας το έργο του ανακαλύπτω ότι βρίσκοµαι πάντα στην αρχή της κατανόησης του ποιητικού κόσµου του».

«Τον ενδιέφερε πολύ η επικοινωνία µε το κοινό»

Η Ιουλίτα Ηλιοπούλου έχει κατά καιρούς εναντιωθεί νομικά σε κινήσεις δημοσίευσης επιστολών του Ελύτη που βρίσκονται σε χέρια τρίτων. Πώς αποφάσισε να κινηθεί έτσι;

«Στο συγκεκριμένο θέμα εφαρμόζω μια δική του αρχή, την οποία γνωρίζουν πολύ καλά οι εκδότες του, οι φίλοι του, οι πάντες. Υπάρχουν συγγραφείς που ξέρουν ότι κάθε λέξη τους γράφεται για να μείνει, που κάθε λέξη τους ενέχει από πριν τη σκέψη της αποτύπωσης για μια άλλη διάρκεια. Αυτό δεν ισχύει για τον Ελύτη. Εγραφε με τη φυσικότητα και την ελευθερία με τις οποίες όλοι γράφουμε στους φίλους μας και θεωρούσε ότι οι επιστολές είναι λόγος ιδιωτικός και όχι δημόσιος. uni0394εν θα ήταν ηθικό να καταστρατηγήσω μια σαφώς εκπεφρασμένη άποψη».

– Ποιες είναι οι συμπληγάδες ανάμεσα στις οποίες καλείται να κινηθεί κάποιος που διαχειρίζεται μια τόσο σημαντική πνευματική περιουσία;

«Θα μπορούσε κάποιος να ενδώσει ενδεχομένως και να είναι πιο ελαστικός συνειδησιακά στις όποιες αποκλίσεις από μια συγκεκριμένη θέση για κάποια οφέλη, είτε οικονομικά είτε προσωπικής προβολής του. Αυτά δεν με συγκίνησαν και δεν ήταν ποτέ μέσα στις επιλογές μου. Από την άλλη, όταν ασχολείσαι πολύ με ένα έργο κάποιες φορές χάνεις τα όρια, δεν ξέρεις πού αρχίζεις και τελειώνεις εσύ και πού ένα έργο το οποίο σαφώς σε υπερβαίνει. Κάποιοι πιθανόν χάνουν στην πορεία τη συνείδηση αυτής της πραγματικότητας. Τους καταλαβαίνω. Προσπαθώ να έχω συνείδηση ότι κάποιος άλλος, με συγκεκριμένες αρχές και απόψεις, δημιούργησε αυτό το έργο και μέσα σε αυτό το πλαίσιο καλούμαι να το υπηρετήσω σωστά».

– Η συστηματική ενασχόληση με το έργο του Ελύτη γίνεται με τίμημα τη δική σας ανεξάρτητη πορεία στη λογοτεχνία;

«Δεν μου είναι δύσκολο να συνδυάσω πράγματα, ούτε μου λείπει ο χρόνος ή το ενδιαφέρον, και κατά καιρούς έχω ασχοληθεί με πολλά. Αναφέρομαι στα προσωπικά μου γραπτά και στη συστηματική δουλειά μου με την Ορχήστρα των Χρωμάτων και το Ιδρυμα Μελίνα Μερκούρη. Η όποια δυσκολία προκύπτει από το πώς σε αντιμετωπίζουν οι τρίτοι, οι οποίοι αρέσκονται να βάζουν ετικέτες στους ανθρώπους και να τους αποκλείουν είτε από τον συνδυασμό δραστηριοτήτων είτε από τη δική τους αυτόνομη παρουσία».

– Απασχολούσε τον Ελύτη η τύχη του έργου του;

«Τον ενδιέφερε πολύ η επικοινωνία με το κοινό και γνώριζε πολύ καλά ότι αυτή δεν σταματά με τη φυγή ενός ανθρώπου. Ο στίχος του στα Ελεγεία της Οξώπετρας “ Ζω για τότε που δεν θα υπάρχω ” πιστοποιεί μια θέση που μαρτυρεί την επίγνωση της διάρκειας της υψηλής τέχνης. uni0394εν εξέφραζε όμως κάποια ανησυχία για το ποια θέση είχε ή θα είχε εκείνος στα γράμματα. Ηταν ιδιαίτερα σεμνός και όταν έγραφε είχε τη δημιουργική αγωνία του ανθρώπου που ξεχνά τη βεβαιότητα της πνευματικής ισχύος του και πέφτει κάθε φορά στο κενό».

Πότε και πού

«Ο 20ός αιώνας στην ποίηση του Ελύτη - Η ποίηση του Ελύτη στον 21ο αιώνα». Διήμερο συμπόσιο, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Τρίτη 1 Νοεμβρίου και Τετάρτη 2 Νοεμβρίου.

«“Ο κόσμος ο μικρός, ο Μέγας!” του Οδυσσέα Ελύτη». Βραδιά μελοποιημένης ποίησης από το σύνολο του έργου του Ελύτη, σε μουσική Γιώργου Κουρουπού, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Πέμπτη 3 Νοεμβρίου, στις 8.30 μ.μ. 
πηγή:  http://www.tovima.g

Ερωτόκριτος με νέα γλώσσα

"Το ερεθιστικό κείμενο τη Κρητικής Αναγέννησης προσφέρεται ως όχημα για την ανάδειξη ενός είδους αφηγηματικού θεάτρου", λέει ο Στάθης Λιβαθινός που σκηνοθετεί το έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου

Η παράσταση θα επιχειρήσει να «εφεύρει» μια νέα θεατρική γλώσσα, προκειμένου να αφηγηθεί αυτό το γοητευτικό παραμύθι

Ο "Ερωτόκριτος", το πολύστιχο αφηγηματικό ποίημα του 16ου αιώνα, το αριστούργημα του σημαντικότερου εκπροσώπου της κρητικής λογοτεχνίας, του Βιτσέντζου Κορνάρου (Σητεία 1553-1613), αποτελεί την πρώτη μεγάλη θεατρική παραγωγή του θεάτρου "Ακροπόλ" στη "νέα" εποχή του.
Ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός, ο οποίος σκηνοθετεί την παράσταση που παρουσιάζεται ήδη, επέλεξε ένα εμβληματικό έργο, ένα από τα καταγωγικά κείμενα του νεότερου ελληνικού πολιτισμού και από τα σημαντικά πεδία δοκιμασίας και ζύμωσης της νεοελληνικής ως ποιητικής λογοτεχνικής γλώσσας, ένα έργο που ο ποιητής συνέθεσε επηρεασμένος από το γαλλικό μεσαιωνικό μυθιστόρημα "Paris et Vienne", αλλά και από τα έργα της ιταλικής Αναγέννησης, δίνοντάς του αναμφισβήτητη ελληνική πνοή.
"Ο ''Ερωτόκριτος'' πάλλεται από επική δύναμη και λυρισμό, ενώ σίγουρα απηχεί την καλύτερη στιγμή στη λογοτεχνία του 17ου αιώνα", σημειώνει ο Στάθης Λιβαθινός. Η παράσταση θα επιχειρήσει να "εφεύρει" μια νέα -αρμόζουσα και συμβατή- θεατρική γλώσσα, προκειμένου να αφηγηθεί σκηνικά αυτό το γοητευτικό παραμύθι, που αν και δεν αποτελεί καθαρό θεατρικό υλικό με τη συμβατική έννοια, εντούτοις εμπεριέχει ενδιαφέροντα στοιχεία θεατρικότητας.
"Το ερεθιστικό αυτό κείμενο της Κρητικής Αναγέννησης προσφέρεται ως όχημα για την ανάδειξη ενός είδους αφηγηματικού θεάτρου. Το εγχείρημα αφορά στην ανακάλυψη μιας εκπλήσσουσας γλωσσικής ευφορίας, μιας ιδιάζουσας μουσικότητας και μιας ισχυρής και γλαφυρότατης εικονοποιίας που ενυπάρχουν σ' αυτόν τον ποιητικό χείμαρρο των 10.000 ιαμβικών δεκαπεντασύλλαβων στίχων".
Θέτει αναμφίβολες προκλήσεις ως προς "την κατασκευή μιας θεατρικής παρτιτούρας με αφετηρία αυτό το επιβλητικό αφηγηματικό υλικό".
Συγχρόνως, "αποτυπώνει με τόλμη και ένταση έναν κόσμο πολύχρωμο και σκοτεινό, πολύχυμο και ακραίο, μυθικό και πραγματικό, λυρικό και άγριο, μέσα στον οποίο εξελίσσεται όχι μόνο μια ρομαντική ερωτική ιστορία, αλλά και μια ανελέητη δοκιμασία κρίσης και ενηλικίωσης, τόσο των προσώπων όσο και ενός πλήρους κόσμου και ενός ρωμαλέου ποιητικού σύμπαντος".
Μυθική εποχή
Η υπόθεση εκτυλίσσεται στην Αθήνα, σε μια μάλλον μυθική εποχή. Το έργο χωρίζεται σε πέντε μέρη. Το πλέον μακροσκελές αφηγηματικό ποίημα σώθηκε σε ένα μόνο αντίγραφο κι εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία το 1713. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στον έρωτα της Αρετούσας, κόρης του βασιλιά της αρχαίας Αθήνας Ηρακλή και του Ερωτόκριτου, γιου του πιο πιστού συμβούλου του βασιλιά. Ο βασιλιάς για να διασκεδάσει τη θλιμμένη κόρη του Αρετούσα, διοργανώνει στο παλάτι αγώνες κονταροχτυπήματος, στους οποίους κερδίζει ο Ερωτόκριτος.
Στη συνέχεια ο νικητής με την προτροπή της αγαπημένης του Αρετούσας, τη ζητά σε γάμο από τον βασιλιά πατέρα της. Εκείνος όμως οργίζεται, εξορίζει τον Ερωτόκριτο και φυλακίζει την κόρη του, ύστερα από την άρνησή της να παντρευτεί άλλο βασιλόπουλο. Στο μεταξύ ξεσπάει πόλεμος, ανάμεσα στους Αθηναίους και τους Βλάχους, στον οποίο πολεμά και ο Ερωτόκριτος μεταμφιεσμένος σε Σαρακηνό. Νικά δίνοντας την νίκη στον βασιλιά Ηρακλή ύστερα από κρίσιμη μονομαχία. Στο τέλος, ο βασιλιάς προσφέρει στον άγνωστο σωτήρα ολόκληρο το βασίλειό του, σε έκφραση ευγνωμοσύνης. Ομως, ο Ερωτόκριτος, αρνείται, αλλά ζητά σε γάμο τη φυλακισμένη Αρετούσα, που αποκρούει την πρόταση μέχρι να αναγνωρίσει τον αγαπημένο της. Τελικά γίνεται ο γάμος και ο Ερωτόκριτος αναγορεύεται βασιλιάς.
Οι συντελεστές της παράστασης
Δραματουργικά, για την παρουσίασή του στη σκηνή του "Ακροπόλ", τον "Ερωτόκριτο" επεξεργάζεται η Ελσα Ανδριανού. Ο Στάθης Λιβαθινός συνεργάζεται επί σκηνής με τον Δημήτρη Ημελλο, τη Μαρία Ναυπλιώτου, τον Νίκο Καρδώνη, τη Μαρία Σαββίδου, την Πηνελόπη Μαρκοπούλου, τη Νεφέλη Κουρή, τον Στέλιο Ιακωβίδη, τον Αρη Τρουπάκη, τον Γιώργο Χριστοδούλου, τον Σπύρο Τσεκούρα, τον Ηλία Μελέτη, τον Χρήστο Σουγάρη και τη Γιώτα Φέστα. Τα κοστούμια καθώς και τα σκηνικά του "Ερωτόκριτου" φιλοτέχνησε η Ελένη Μανωλοπούλου και την πρωτότυπη μουσική συνέθεσε ο Δημήτρης Μαραμής.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
akarali@pegasus.gr

Τα φύλα στη λογοτεχνία- ποιήματα για τον έρωτα

Σαραντάρης -Ὄνειρο

Σὰν ἄσπρο σύννεφο
ἡ σκιά σου σκεπάζει τὸν ὕπνο
ποὺ σ᾿ ἕνα δυσεύρετο παράδεισο κοιμᾶμαι·
ἀκούω πὼς τραγουδᾶς κάτω ἀπ᾿ τὸν ἥλιο,
μὰ μὲς στὴ φωνή σου λιγώνω
καὶ δὲ βλέπω τὸν οὐρανό

Σαραντάρης -  Ἦταν γυναίκα, ἦταν όνειρο...

«J'i cueilli ce brin de bruyère»
G. Apollinaire

Ἦταν γυναῖκα ἦταν ὄνειρο ἤτανε καὶ τὰ δυὸ
Ὁ ὕπνος μ᾿ ἐμπόδιζε νὰ τὴ δῶ στὰ μάτια
Ἀλλὰ τῆς φιλοῦσα τὸ στόμα τὴν κράταγα
Σὰν νὰ ἦταν ἄνεμος καὶ νὰ ἦταν σάρκα
Μοῦ ῾λεγε πὼς μ᾿ ἀγαποῦσε ἀλλὰ δὲν τὸ ἄκουγα καθαρὰ
Μοῦ ῾λεγε πὼς πονοῦσε νὰ μὴ ζεῖ μαζί μου
Ἦταν ὠχρὴ καὶ κάποτε ἔτρεμα γιὰ τὸ χρῶμα της
Κάποτε ἀποροῦσα νιώθοντας τὴν ὑγεία της σὰν δική μου ὑγεία

Ὅταν χωρίζαμε ἤτανε πάντοτε νύχτα
Τ᾿ ἀηδόνια σκέπαζαν τὸ περπάτημά της
ἔφευγε καὶ ξεχνοῦσα πάντοτε τὸν τρόπο τῆς φυγῆς της
Ἡ καινούρια μέρα ἄναβε μέσα μου προτοῦ ξημερώσει
Ἦταν ἥλιος ἦταν πρωὶ ὅταν τραγουδοῦσα
Ὅταν μόνος μου ἔσκαβα ἕνα δικό μου χῶμα
Καὶ δὲν τὴ σκεφτόμουνα πιὰ ἐκείνη

Νικηφόρος Βρεττάκος -

Δίχως ἐσέ

Δίχως ἐσὲ δὲν θἄβρισκαν
νερὸ τὰ περιστέρια
δίχως ἐσὲ δὲ θἄναβε
τὸ φῶς ὁ Θεὸς στὶς βρύσες του

Μηλιὰ σπέρνει στὸν ἄνεμο
τ᾿ ἄνθη της, στὴν ποδιά σου
φέρνεις νερὸ ἀπ᾿ τὸν οὐρανό,
φῶτα σταχυῶν κι ἀπάνω σου
φεγγάρι ἀπὸ σπουργῖτες.

Μαρῖνος Φαλιέρος - Ἐρωτικὰ ὄνειρα

Μαρῖνος Φαλιέρος (περ. 1395-1474). Κρητικός ποιητής.

<...> Κι ἐγὼ ὁ φτωχὸς ἐστέναξα κι ἐδάκρυσεν τὸ φῶς μου ἀκόντα τέτοιο ρώτημα παράξενον ὀμπρός μου- φιλῶντα τὰ ματάκια της καὶ τὰ ῾μνοστά της χείλη ἐπέφτασιν τὰ δάκρυά μου στ᾿ ὡριόν της τὸ τραχήλι. Γλυκιά, μὲ παραπόνεση, πολλὰ τῆς ἀπεκρίθη: Τί ἔν᾿ τὸ παράξενον αὐτὸ στὸ νοῦ σου ὁπογεννήθη, ὦ σπλαχνικό μου σκάνδαλο, γλυκὸ καὶ πειρασμέ μου, ἴντα δηγᾶσαι, τί ἔν᾿ τὸ λὲς στὲς ἀναγάλλιασές μου; Ρωτᾶς με ἂν ἔν᾿ καὶ σ᾿ ἀγαπῶ μὲ δίχως δολοσύνη; Ἄλλην οὐκ ἔχω παρὰ σέν. Τὶς νὰ τὸ ξεδιαλύνῃ καὶ τέτοιον πράγμα μὲ λαλεῖς; Ἄδικον μέγαν ἔχεις καὶ θὲς νὰ δείχνῃς ἄγνωρη σ᾿ ἐκεῖνο τὸ κατέχεις. Τόσος καιρὸς δὲν σ᾿ ἔσωσεν οὐδὲ τὰ τόσα πάθη, ὁ νοῦς σου τὴν ἀγάπη μου ἀκόμη νὰ τὴ μάθῃ; Δὲ μὲ θωρεῖς, δὲν τ᾿ ἄκουσες μὲ τὴν ἐμπιστοσύνη τὸ πῶς τὸν πόθο σου βαστῶ μ᾿ ὅλην τὴν δικιοσύνη; Ἀλίμονον, Μαροῦσα μου, σφάζεις με νὰ σ᾿ ἀκούγω καὶ ἀπὸ τὴν κάψα βλέπεις με ἐμὲν κι ἐσὲ νὰ λούγω. <...>