Ιστορικό μυθιστόρημα

Τα τελευταία χρόνια έχουμε κατακλυστεί από ιστορικά μυθιστορήματα όπου κάποιοι από τους έλληνες συγγραφείς διεκδικούν δάφνες υψηλής λογοτεχνίας ή κυνηγούν να γίνει το βιβλίο τους ένα αναγνωρίσιμο μπεστ σέλερ. Κυρίως εμπνέονται από την Ανατολή και τα πάθη της. Η καταστροφή του '22, η προσφυγιά, ο μικρασιατικός πολιτισμός γίνονται πεδίο συγγραφικής έμπνευσης. Δυστυχώς, πλην εξαιρέσεων, τα περισσότερα από αυτά τα ιστορικά μυθιστορήματα είναι προσχηματικά. Χρησιμοποιούν το ιστορικό πλαίσιο για να εντάξουν δακρύβρεχτες οικογενειακές και ερωτικές ιστορίες καπηλευόμενοι το αμείωτο ενδιαφέρον των αναγνωστών για τις «χαμένες πατρίδες». Αλλοι επιλέγουν τους αρχαίους ή βυζαντινούς χρόνους για να παρουσιάσουν περιπέτειες που σπανίως είναι ιστορικά έγκυρες και λογοτεχνικά καλές. Δεδομένου ότι οι πηγές μας για εκείνες τις περιόδους είναι λιγότερες ή δύσκολα προσβάσιμες οι συγγραφείς ιστορικών μυθιστορημάτων για τα χρόνια των αρχαίων ή των βυζαντινών συγγράφουν τις πλέον ανούσιες και βαρετές ιστορίες. Μια πρόσφατη τάση είναι οι ιστορίες με εβραίους ή άλλους κυνηγημένους.

Οι συγγραφείς ιστορικών μυθιστορημάτων διακρίνονται σε αυτούς που παραμένουν πιστοί στα ιστορικά δεδομένα, σε αυτούς που συνθέτουν ένα αφήγημα με 50% μυθοπλασία και το υπόλοιπο ιστορικά δεδομένα και σε εκείνους που χειρίζονται την ιστορία ως ένα οποιοδήποτε υλικό χρησιμοποιώντας, ακόμα και «διαστρέφοντας», τα ιστορικά δεδομένα ανάλογα με το πώς τους βολεύει στην αφηγηματική διαδικασία ώστε να προχωρήσουν σε μια σύνθεση χωρίς όρια και προϋποθέσεις. Η ιστορική εγκυρότητα, όπως τη ζητούσε ο Γκέοργκ Λούκατς, με πλήρη πιστότητα στα ιστορικά στοιχεία, στις πηγές, ακόμη και στα κοστούμια, δεν εξασφαλίζει το καλό μυθιστόρημα. Αλλά και η φαντασία από μόνη της, χωρίς λογοτεχνική επάρκεια δεν λέει τίποτα. Μπορεί το ιστορικό μυθιστόρημα να έχει την αρχή του στον 19ο αιώνα και τον Γουόλτερ Σκοτ, αλλά η επάνοδός του στον 20ό αιώνα έγινε με προεξάρχοντα τον Ουμπέρτο Εκο, ο οποίος χρησιμοποίησε στοιχεία της μεσαιωνικής ιστορίας για να γράψει τα μυθιστορήματά του, και αργότερα τον Νταν Μπράουν, που έγραψε θρίλερ χρησιμοποιώντας επιλεκτικά διάφορα ιστορικά στοιχεία. Αυτοί έκαναν το μεγάλο κακό, καθώς έγιναν παγκοσμίως γνωστοί, πούλησαν εκατομμύρια αντίτυπα και δημιούργησαν την εντύπωση ότι το να γράψεις ένα μπεστ σέλερ είναι πολύ εύκολο: ανακατεύεις Ιστορία, φαντασία, έρωτες, ίσως και λίγο θρίλερ. Στην παγίδα τους έπεσαν και πολλοί έλληνες φερέλπιδες συγγραφείς που θέλησαν να τους μιμηθούν, μάλλον άκομψα. Κρίμα γιατί στη χώρα μας είχαμε παλιά καλούς ιστορικούς μυθιστοριογράφους όπως ο Τάσος Αθανασιάδης, ο Αγγελος Βλάχος, ο Ρόδης Ρούφος, ο Ηλίας Βενέζης, ο Αγγελος Τερζάκης, ο Νίκος Θέμελης, αλλά και νεότερους, όπως η Ρέα Γαλανάκη, η Αθηνά Κακούρη κ.ά., από τους οποίους οι σύγχρονοι δεν διδάχθηκαν σχεδόν τίποτα.

πηγή: http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=

του Γιάννη Μπασκόζου 

Ιστορικό μυθιστόρημα για παιδιά

Από την Ελένη Σαραντίτη

«Οι περισσότεροι διδάσκαλοι απαγορεύουν εις τους μαθητάς των να διαβάζουν μυθιστορήματα και άλλα τοιαύτα βέβηλα έργα...».

Από άρθρο έλληνα παιδαγωγού του 1900                                     

Σαν να μην αρκούσαν οι τόσες εθνικές μας συμφορές και ταλαιπωρίες, σαν να μη δίνονταν μάχες για την καταπολέμηση της αμάθειας, είχαμε και τις αντιλήψεις αυτές που αν κυριαρχούσαν, η ελληνική παιδική λογοτεχνία θα εξοντωνόταν και όχι απλώς -όπως για δεκαετίες συνέβη- θα παραμεριζόταν. Εντούτοις, ήδη από τις αρχές του περασμένου αιώνα το παιδικό βιβλίο άρχισε να κυκλοφορεί και να διαβάζεται (από τα παιδιά των πλούσιων ή διανοούμενων οικογενειών κυρίως) κι έπειτα να διαδίδεται, να δανείζεται, ν' αλλάζει χέρια, να αγαπιέται όπως του πρέπει. Φυσικά αναφερόμαστε στα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα (1874-1941), που ήταν από τις σημαντικότερες γυναικείες φυσιογνωμίες στις κρίσιμες εκείνες πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Πολλά από τα έργα της, τα ιστορικά κυρίως, έχουν κάνει μέχρι σήμερα άνω των σαράντα ανατυπώσεις. Και ας αναφέρουμε μόνο τα μυθιστορήματα «Για την Πατρίδα», «Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου», «Στα μυστικά του Βάλτου».

Ιστορικά μυθιστορήματα που διαβάστηκαν και από νέους έγραψε -με τη γλαφυρότατη πένα- του και ο Σπύρος Μελάς (1882-1966), όπως λ.χ. «Ο Γέρος του Μοριά», «Ματωμένα ράσα», «Ο ναύαρχος Μιαούλης».

Πολυγραφότατος και μεγάλος γνώστης -και λάτρης- της εθνικής μας εξέγερσης ήταν και ο συγγραφέας Τάκης Λάππας (1904- 1995). Τα βιβλία του, μυθιστορηματικές βιογραφίες, με ωραία γλώσσα και πολύν ενθουσιασμό γραμμένα, έφτασαν και στο πιο μακρινό χωριό. Μερικά δε από αυτά ανατυπώνονται ακόμη, όπως «Οι θαλασσομάχοι του Αιγαίου», «Οι ήρωες του '21 στα παιδικά τους χρόνια», «Νικηταράς», «Ρήγας Βελεστινλής», «Ο Κατσαντώνης», «Οδυσσέας Αντρούτσος» κ.ά.

Ιστορικά μυθιστορήματα για παιδιά έγραψε και ο Νίκος Καζαντζάκης, όπως λ.χ. το πολύ γνωστό «Στα παλάτια της Κνωσού» ή το «Μέγας Αλέξανδρος».

Ενα πολύ καλό ιστορικό βιβλίο για παιδιά είναι και το μυθιστόρημα «Μέσα στις φλόγες» της Διδώς Σωτηρίου. Και της Λιλίκας Νάκου (1903-1989) τα διηγήματα όμως, «Η κόλαση των παιδιών». Της Γαλάτειας Σαράντη τα μυθιστορήματα «Στη χαραυγή της λευτεριάς» και «Οι μπαρουτόμυλοι της Δημητσάνας» διαβάστηκαν πολύ και με μεγάλο ενδιαφέρον. Αλλά βλέπουμε ότι συν τω χρόνω τα ιστορικά μυθιστορήματα για παιδιά διαρκώς αρτιώνονται - όπως άλλωστε ολόκληρη η ελληνική παιδική λογοτεχνία, που αποβάλλει τον διδακτισμό, τον φόβο του «τολμηρού», ελευθερώνεται. Οι συγγραφείς διαβάζουν περισσότερο, έρχονται σε επαφή με συναδέλφους τους του εξωτερικού, παρακολουθούν τάσεις και κινήματα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου βοηθά, το βιβλίο γίνεται προσιτό και σε ασθενέστερες οικονομικά τάξεις, οι γονείς ενημερώνονται και επιλέγουν. Ετσι το εξαιρετικό μυθιστόρημα για παιδιά της Αλκης Ζέη «Ο Μεγάλος περίπατος του Πέτρου» έφτασε στα χέρια χιλιάδων νεαρών αναγνωστών. Αλλά αυτό δεν χρειάζεται συστάσεις. Χρειάζεται συστάσεις όμως ένα άλλο πολύ ωραίο ιστορικό βιβλίο της Ζωής Βαλάση, «Η πριγκίπισσα της Παλμύρας» (Κέδρος), που δεν κυκλοφόρησε ευρέως - όπως θα του άξιζε. Και η Ζωρζ Σαρρή έγραψε ιστορικά μυθιστορήματα, όπως «Οι νικητές», «Οταν ο ήλιος», «Τα γενέθλια». Της Λιλής Μαυροκεφάλου τα δύο συναρπαστικά μυθιστορήματα «Αγης» και «Κλεομένης» (οι δυο σπουδαίοι μεταρρυθμιστές βασιλείς της Σπάρτης) δεν πέρασαν απαρατήρητα, και ας σημειωθεί ότι η Λιλή Μαυροκεφάλου έχει γράψει και άξια λόγου ιστορικά μυθιστορήματα για ενηλίκους, ενώ η Κίρα Σίνου έγραψε, ανάμεσα στα πολλά πεζογραφήματά της για παιδιά, και τα ιστορικά μυθιστορήματα «Οι τελευταίοι βασιλείς της Ατλαντίδας», «Οι ιερές γάτες» και το πολύ ενδιαφέρον «Αννα και Θεοφανώ», που αφορά τις ομώνυμες ξενοπαντρεμένες πριγκίπισσες του Βυζαντίου με την ισχυρή προσωπικότητα· το «Πέτρινο σπίτι» της Ηρώς Παπαμόσχου είναι ένα καλό, γεμάτο αισθήματα μυθιστόρημα, καθώς και το «Τραγούδι για τρεις» της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, που περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που κάνουν ένα μυθιστόρημα αξιανάγνωστο. Αν και όχι ιδιαίτερα γνωστό, το μυθιστόρημα του Μανουήλ Τασούλα «Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα» είναι σοβαρό και προσεγμένο.

Η Ελένη Δικαίου (1952- ) έχει γράψει αρκετά ιστορικά βιβλία· αν και θεωρώ ότι το πιο ολοκληρωμένο, το ευφραδέστερο για τον αναγνώστη είναι «Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά», αναφερόμαστε και σε άλλους τίτλους, όπως «Οι θεοί δεν πεθαίνουνε στην Πέλλα», «Ο πόλεμος στην Τροία», «Θησέας, ο ήρωας της Αθήνας», κ.ά.

Βεβαίως υπάρχουν και άλλοι ακόμη συγγραφείς που έγραψαν ιστορικά μυθιστορήματα για παιδιά, αλλά, δυστυχώς, δεν μπορούν να περιληφθούν όλοι εδώ, μια μικρή επιλογή κάνουμε. Αλλωστε τον τελευταίο καιρό τυπώνονται λιγότερα ιστορικά μυθιστορήματα, ενώ περισσεύουν τα βιβλία με σύντομα κειμενάκια για πολύ μικρά παιδιά που ό,τι αρχίζουν να διαβάζουν· από αυτά, άλλα είναι χαριτωμένα και άλλα όχι. Πάντα όμως ο κόπος που καταβάλλεται είναι μικρός· και από μέρους του αναγνώστη, και από μέρους του συγγραφέα...

Τα βιβλία που παρουσιάζουμε παρακάτω είναι ιστορικά μυθιστορήματα της τελευταίας -τα περισσότερα- παραγωγής. Σε μερικά από αυτά έχουμε αναφερθεί και άλλοτε· αξίζει, όμως, να τα θυμηθούμε ξανά· πρόκειται για καλά βιβλία.

**Αννα Γκέρτσου-Σαρρή

Μ' ενάντιους ανέμους

εκδόσεις Κέδρος, σ. 392, ευρώ 16.

Η Αννα Γκέρτσου-Σαρρή με την υπευθυνότητα που τη διακρίνει έγραψε ένα πολύ καλό ιστορικό μυθιστόρημα για νέους, ίσως από τα σημαντικότερα που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια. Με ωραία γλώσσα, θαλασσινή, τραχιά και χυμώδη, γλυκιά όπου πρέπει και θυμωμένη όταν επιβάλλονται ο θυμός ή η διαμαρτυρία, με σκηνές εντυπωσιακές, συγκρούσεις, ταραχές, με ταξίδια επικίνδυνα και ναυτικές επιχειρήσεις, ήρωες και αντιήρωες, δειλούς αλλά και αποφασισμένους, μια Ελλάδα σε αναβρασμό, μια Ελλάδα επαναστατημένη, και μια γυναίκα θεϊκών διαστάσεων: η Δόμνα Βισβίζη. Η σχεδόν άγνωστη και παραμερισμένη ηρωίδα.

Η Δόμνα Βισβίζη (Αίνος Θράκης 1783- Πειραιάς 1850), κόρη εύπορων γαιοκτημόνων, «Καπετάνισσα» στην Επανάσταση του 1821, παντρεμένη από το 1808 με τον φιλικό και αγωνιστή, πλοιοκτήτη Χατζή-Αντώνη Βισβίζη (Αίνος; - Αγία Μαρίνα Φθιώτιδας 1822), μαζί με τα τέσσερα ανήλικα παιδιά της ακολούθησε τον άνδρα της στις επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων. Η Θρακιώτισσα αρχόντισα, όταν ξάφνου πεθαίνει ο σύντροφός της, αναλαμβάνει η ίδια τη διακυβέρνηση του μπρικιού και την ευθύνη της σίτισης και του εξοπλισμού των 140 ανδρών του πληρώματος. Υστερα από περιπολίες, μάχες, μεταφορά πολεμοφοδίων, αβαρίες και με την ευθύνη της διευκόλυνσης διακίνησης των στρατευμάτων με τα πυροβόλα της, ύστερα από χαμούς, νίκες, θριάβους και απώλειες, παραχώρησε το πλοίο της στην ελληνική κυβέρνηση για να το μετατρέψει σε πυρπολικό. Πέθανε μες στη φτώχεια και στη λησμονιά. Και την αγνωμοσύνη.

Αυτής της σπουδαίας γυναίκας την ιστορία αφηγείται η Αννα Γκέρτσου-Σαρρή. Στις σελίδες του μυθιστορήματος η ηρωίδα μιλά εξομολογητικά, λες και αυτοβιογραφείται. Στα 60 της πλέον, πλούσια σε αισθήματα και γνώση, και με την ασύγκριτη αίσθηση ότι έκανε το καθήκον της παρά «Τους ενάντιους ανέμους», με την πίκρα στα λόγια αλλά τη γλύκα στην ψυχή, «...έφτασα να πιστεύω», ομολογεί, «πως δύο είναι τα σημαδιακά πράματα στη ζωή του κάθε ανθρώπου: το σπιτικό του και η πατρίδα όπου γεννήθηκε. Τούτες είναι οι πρώτες βούλες που τον σφραγίζουν. Θα τα πω όλα με τη σειρά που ήρθαν στη ζωή μου». Τι ζωή! Στο μυθιστόρημα θα γνωρίσουμε και άλλες σημαντικές μορφές του Ελληνισμού· τον Καΐρη, τον Ανδρούτσο, τον Εμμανουήλ Παπά, την Ευανθία Καϊρη. Με τον ανεξαργύρωτο Νικηταρά και την άξια γυναίκα του Αγγελίνα η Δόμνα Βισβίζη γειτόνεψε σε γειτονιά του Πειραιά. Παρούσα στη σύλληψη του Νικηταρά. Παρούσα και στην τύφλωσή του. Μια μέρα κάτι ψαράδες πήραν να τραγουδούν: «Πουλάκι πόθεν έρχεσαι, πουλάκι γι' αποκρίσου/ μην είδες και μην άκουσες για την κυρά-Δομνίτσα/ την όμορφη, τη δυνατή, την αρχικαπετάνα...». Εκείνη περνούσε και τ' άκουσε. Δάκρυσε. Θυμήθηκε. Πόσα δεν είχε να θυμηθεί...

Ενα έργο το οποίο ξετυλίγει στιγμές του Αγώνα σημαντικές και μας γνωρίζει μια υπέροχη προσωπικότητα, μια μεγάλη ηρωίδα, που ωστόσο παρέμεινε άτομο σεμνό, ταπεινό, άνθρωπος αληθινός δηλαδή. Η Αννα Γκέρτσου-Σαρρή έκανε σοβαρή δουλειά.

Αν θέλετε να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο πατήστε ΕΔΩ

Στη Χίλαρι Μαντέλ το λογοτεχνικό βραβείο Booker για το 2012

 Η συγγραφέας Χίλαρι Μάντελ (φωτογραφία) έγινε η πρώτη γυναίκα και παράλληλα η πρώτη συγγραφέας από τη Βρετανία που τιμάται για δεύτερη φορά με το διεθνούς φήμης βραβείο Μπούκερ.

Το πολυπόθητο βραβείο της απονεμήθηκε χθες για το βιβλίο «Bring up the bodies», το οποίο αποτελεί τη συνέχεια του επίσης βραβευμένου με Μπούκερ «Γουλφ Χολ» (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πάπυρος), έργο στο οποίο η συγγραφέας αφηγείται την ιστορία του δολοπλόκου Τόμας Κρόμγουελ. Δύο φορές με το βραβείο Μπούκερ έχουν βραβευτεί στο παρελθόν ο Νοτιοαφρικανός Τζον Μάξγουελ Κούτσι και ο Αυστραλός Πίτερ Κάρεϊ. 
Ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του βραβείου Πίτερ Στόθαρντ, διευθυντής του «Times Literary Supplement», ανέφερε ότι «η ομορφιά της γλώσσας, ο πεζός λόγος που λάμπει» ήταν το αποφασιστικό κριτήριο με το οποίο αξιολόγησε η επιτροπή τα υποψήφια έργα.

πηγή: http://www.tanea.gr/politismos/article/?aid=4760567

Η οικογένεια επηρεάζει τους βαθμούς

Τα παιδιά μαθαίνουν σκάκι. Ζωγραφίζουν. Διαβάζουν περιοδικά. Παίζουν μουσική. Ασχολούνται με τον αθλητισμό. Διαβάζουν εξωσχολικά βιβλία. Από πού γεννήθηκαν τα ερεθίσματα; Ποιος τα παρακίνησε; Ποιος τους άνοιξε τον δρόμο; Η οικογένεια ανοίγει τους δρόμους και το σχολείο λειτουργεί ενισχυτικά για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των μαθητών του, με τα ιδιωτικά σχολεία να έχουν -σε γενικές γραμμές- το προβάδισμα έναντι των δημοσίων. Είναι ενδεικτικό ότι οι μαθητές του ιδιωτικού σχολείου έχουν, κατά 1,8 μονάδες, καλύτερες βαθμολογίες σε σχέση με τους συνομηλίκους τους που φοιτούν σε δημόσιο σχολείο. Επίσης, ενδιαφέρον είναι ότι όσα παιδιά συμμετέχουν σε κάποια καλλιτεχνική δραστηριότητα -και κυρίως σχετική με τη μουσική- έχουν καλύτερες επιδόσεις από τους συνομηλίκους τους που δεν το κάνουν.
«Το παιδί παίρνει τα πρώτα ερεθίσματα από την οικογένεια. Οχι με τη μορφή υπόδειξης αλλά παραδείγματος. Χαρακτηριστικά, το παιδί εξοικειώνεται με το εξωσχολικό διάβασμα όταν κοιτά τον μπαμπά και τη μαμά στις ελεύθερές τους ώρες να διαβάζουν ένα βιβλίο. Οι εκπαιδευτικοί στο σχολείο μπορούν να παρακινήσουν τους μαθητές. Μπορούμε, ίσως, να διακρίνουμε κάποια κλίση τους και να την αναδείξουμε», λέει στην «Κ» εκπαιδευτικός σε ιδιωτικό σχολείο.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την έρευνα με τίτλο «Σχολική επίδοση και κοινωνική προέλευση: η περίπτωση ενός ιδιωτικού και ενός δημόσιου γυμνασίου» (εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη) του εκπαιδευτικού κ. Νίκου Κολίτση, ο οποίος μελέτησε τις επιδόσεις, τα ενδιαφέροντα, αλλά και το οικογενειακό προφίλ μαθητών από ένα ιδιωτικό και ένα δημόσιο γυμνάσιο.

Κοινωνικό επίπεδο

Ενδεικτικά, οι μαθητές που φοιτούσαν στο ιδιωτικό σχολείο συγκέντρωσαν μέσο όρο βαθμολογίας 18,24, ενώ οι μαθητές από το δημόσιο είχαν μέσο όρο βαθμολογίας 16,44. Σύμφωνα με την έρευνα, τόσο το κοινωνικό όσο και το μορφωτικό επίπεδο του πατέρα και της μητέρας σχετίζονται σημαντικά με την επίδοση των μαθητών. Οσο υψηλότερο είναι το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο της οικογένειας τόσο καλύτερες είναι οι μέσες σχολικές επιδόσεις.
Από την άλλη, ορισμένες διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά των μαθητών του ιδιωτικού και του δημόσιου σχολείου έχουν πρωτίστως ποιοτικό αποτύπωμα. Αυτό καταδεικνύεται κυρίως από τις ασχολίες των παιδιών στον ελεύθερό τους χρόνο. Τόσο οι μαθητές του δημόσιου όσο και εκείνοι του ιδιωτικού σχολείου επιλέγουν -με μικρές ποσοστιαία αποκλίσεις- τον αθλητισμό, τα περιοδικά, την τηλεόραση, τις συναντήσεις με φίλους, τα παιχνίδια στον υπολογιστή, το download και το facebook. Ομως, σύμφωνα με την έρευνα, οι σημαντικές διαφοροποιήσεις εντοπίζονται στην ενασχόληση με τη μουσική και τις άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες εκτός από τις πιο συνηθισμένες. Ετσι, οι μαθητές του δημόσιου σχολείου περισσότερο ακούνε μουσική, ενώ οι μαθητές του ιδιωτικού παίζουν μουσική με κάποιο μουσικό όργανο. Αν θέλετε να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο από την εφημρίδα Καθημερινή πατήστε  εδώ

Δομή Ερευνητικής εργασίας της κ. Βασιλικής Δεμερτζή

Διαφωτιστικό το παραπάνω φυλλάδιο/έγγραφο για τη δομή της ερευνητικής εργασίας  που εξηγεί βήμα βήμα τη δομή της ΕΕ

δομη ερευνητικης εργασιας Δεβερτζή from Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Ημερίδα «Διδάσκοντας ‘με λογισμό και μ’ όνειρο’

δομή ερευνητικής εργασίας δεβετζή from Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

ΝΕΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ 2012-13

Για να δείτε τις οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου  για το σχ. έτος 2012-2013, κάντε κλικ εδώ

ΝΕΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ 2012-13

Για να δείτε τις Οδηγίες για τη διδασκαλία και αξιολόγηση του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας της Α΄ τάξης Γενικού και Α΄ και Β΄ τάξεων του Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2012-2013 κάντε κλικ εδώ

Εξαιρετική πρόταση διδασκαλίας για τη λογοτεχνία

Οι Οδηγίες αυτές που προτείνονται από την ομάδα εργασίας (Βενετία Αποστολίδου [συντονίστρια], Βασίλης Βασιλειάδης, Ειρήνη Γαμβρού, Αγάθη Γεωργιάδου, Νικολίνα Κουντουρά, Γρηγόρης Πασχαλίδης, Ελένη Χοντολίδου) δημιουργήθηκαν για να βοηθήσουν τους συναδέλφους να οργανώσουν τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου ως συνέχεια της Α΄. Αποτελούν μία εμπνευσμένη πρόταση προαιρετική για τους συναδέλφους, πάνω στην οποία μπορούν να δημιουργήσουν τα δικά τους σενάρια.

Odigies gia ti didaskalia tis logotexnias b' lykeiou protasi omadas ergasias (1) from Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Οδηγιες μαθημάτων ΓΕΛ 2012-2013

οδηγιες μαθημάτων γελ 2012 2013 from Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Εξι ελληνικά πανεπιστήμια ανάμεσα στα κορυφαία 700 του κόσμου

Αριστοτέλειο, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μετσόβιο, Πανεπιστήμιο Πατρών και Οικονομικό Αθηνών περιλαμβάνονται στη λίστα. Πρώτο το ΜΙΤ, που πήρε την πρωτιά από το Κέιμπριτζ. Τρίτο το Χάρβαρντ

Aνάμεσα στα 700 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου βρίσκονται και έξι ελληνικά ιδρύματα σύμφωνα με σχετική λίστα που δημοσιεύτηκε χτες, ενώ φέτος κορυφαίο πανεπιστήμιο στον κόσμο αναδείχτηκε το ΜΙΤ, που πήρε την πρωτιά από το Κέιμπριτζ (2η θέση) και το Χάρβαρντ (3η θέση).

Στην Ελλάδα, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Κρήτης (451-500) έχουν ξεπεράσει το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (501-550) και διακρίνονται ως τα κορυφαία πανεπιστήμια της χώρας. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών διακρίνονται ανάμεσα στα 700 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου.

Η λίστα με τα 700 κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου δημοσιεύθηκε χτες στον Διεθνή Πίνακα Κατάταξης Πανεπιστημίων της QS (www.topuniversities.com) και όπως φαίνεται, το Κέιμπριτζ, το οποίο ήταν υπ' αριθμόν ένα πανεπιστήμιο του κόσμου με βάση τις περσινές κατατάξεις, φέτος έδωσε την πρωτιά στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), καταλαμβάνοντας έτσι τη δεύτερη θέση στις φετινές κατατάξεις.

Οσον αφορά τα ελληνικά πανεπιστήμια, ο επικεφαλής του τμήματος ερευνών της QS, Ben Sowter, τόνισε ότι «παρά τις συνεχιζόμενες και ευρέως γνωστές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, τα ελληνικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν καταφέρει να παραμείνουν σχετικά σταθερά στην κατάταξη του τρέχοντος έτους, λόγω της ισχυρής φήμης τους» και υπογράμμισε: «Tώρα μένει να δούμε τις επιπτώσεις των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων οι οποίες ενδέχεται να βοηθήσουν ή να εμποδίσουν τη σταθερή πορεία των ελληνικών πανεπιστημίων».

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, τα 100 κορυφαία πανεπιστήμια έχουν αυξήσει κατά 10% περίπου τον αριθμό των διεθνών φοιτητών σε σύγκριση με το 2011, πράγμα που σηματοδοτεί τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση στα εννέα χρόνια της ιστορίας της κατάταξης. Αυτός παραμένει ένας προβληματικός δείκτης για τα πανεπιστήμια στην Ελλάδα, όπου παρατηρείται μια πτώση σε όλο τον πίνακα από την άποψη του διεθνούς αριθμού των φοιτητών.

Ο Sowter αναφέρει: «Η πρωτοφανής επιτάχυνση των διεθνών προσλήψεων αντικατοπτρίζει μια κλιμακούμενη παγκόσμια μάχη για ταλέντα. 120.000 περισσότεροι διεθνείς φοιτητές καταγράφηκαν από τα κορυφαία 500 πανεπιστήμια του τρέχοντος έτους, γεγονός που υποδηλώνει ότι το παγκόσμιο σύνολο μπορεί να υπερβαίνει τα 4 εκατομμύρια τώρα».

Δείκτες
Το 2012 είναι η ένατη χρονιά που η QS δημοσιεύει τον Διεθνή Πίνακα Κατάταξης Πανεπιστημίων της QS, QS World University Rankings. Βασίζεται σε έξι δείκτες και φέτος βασίστηκαν σε έρευνες που έγιναν σε πάνω από 46.000 ακαδημαϊκούς και 28.000 εργοδότες.

Το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) φιγουράρει στην πρώτη θέση της κατάταξης με βάση το δείκτη παραπομπών-βιβλιογραφιών και τον δείκτη μέτρησης αναλογίας φοιτητή- διδασκόντων. Το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ κατέβηκε στην τρίτη θέση της κατάταξης για πρώτη φορά έπειτα από την εξαετία 2004-2009. Το ΜΙΤ δεν χρειάζεται συστάσεις, καθώς είναι παγκοσμίως γνωστό και με μια λέξη άριστο. Κάθε τμήμα θετικής και πολυτεχνικής κατεύθυνσης ανήκει στα παγκοσμίως κορυφαία. Αλλά και οι σπουδές του ευρύτερου πεδίου των οικονομικών και της διοίκησης επιχειρήσεων είναι οι τελειότερες. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι από τις χιλιάδες αιτήσεις που δέχεται κάθε χρόνο για σπουδές αποδεκτό γίνεται μόνο το 16%.

ΝΙΚΟΛ. ΤΡΙΓΚΑ

 http://www.ethnos.gr/

Αλλάζουν οι οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας της Α΄ και Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2012-2013

http://esos.gr/dimosia-ekpaidefsi/defterovathmia/item/29762-allazoyn-oi-odigies-gia-ti-didaskalia-tis-ereynitikis-ergasias-tis-a%CE%84-kai-v%CE%84-taksis-genikoy-lykeioy-gia-to-sx-etos-2012-2013.html

Θέμα: «Απαντήσεις σε οργανωτικά θέματα Ερευνητικών Εργασιών»

Αγαπητοί/ες συνάδελφοι

Με αφορμή ερωτήσεις που μου υποβάλλονται σχετικά με την οργάνωση των Ερευνητικών Εργασιών κατά το σχολικό έτος 2012-13, παίρνω την πρωτοβουλία να καταγράψω τις πιο κοινές από αυτές, σε μορφή ερώτησης-απάντησης, ώστε να είναι διαθέσιμες σε όλους τους συναδέλφους αρμοδιότητάς μου.

1. Πόσες ώρες την εβδομάδα διδάσκεται μία Ερευνητική Εργασία;  

Για τη σχολική χρονιά 2012-13, η σχετική εγκύκλιος (4) καθορίζει ότι η Ερευνητική Εργασία διδάσκεται δύο (2) συνεχόμενες ώρες την εβδομάδα (όπως προβλεπόταν πέρυσι (5) στα ΕΠΑΛ).

2. Πως τοποθετούνται οι Ερευνητικές Εργασίες στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου;

Για τη σχολική χρονιά 2012-13, η σχετική εγκύκλιος (4) δίνει ευελιξία στο σύλλογο διδασκόντων του σχολείου, να αποφασίσει, αν οι Ερευνητικές Εργασίες θα γίνονται σε Τμήματα Ενδιαφέροντος που θα λειτουργούν παράλληλα σε «ζώνη», όπως ίσχυε πέρυσι ή θα γίνονται σε τμήματα γενικής παιδείας όπως και τα υπόλοιπα μαθήματα.

3. Πόσοι μαθητές εμπλέκονται σε κάθε Ερευνητική Εργασία;

Στην περίπτωση που ο σύλλογος διδασκόντων του σχολείου αποφασίσει ότι οι Ερευνητικές Εργασίες θα γίνονται σε Τμήματα Ενδιαφέροντος που θα λειτουργούν παράλληλα σε «ζώνη», όπως ίσχυε πέρυσι, ισχύει η σχετική εγκύκλιος (1) που ορίζει αριθμό μαθητών ανά Τμήμα Ενδιαφέροντος από δεκαέξι (16) μαθητές το λιγότερο έως είκοσι (20) το περισσότερο.

Στην περίπτωση που ο σύλλογος διδασκόντων του σχολείου αποφασίσει ότι οι Ερευνητικές Εργασίες θα γίνονται ανά τμήμα γενικής παιδείας, οι μαθητές θα είναι προφανώς όσοι και στο τμήμα γενικής παιδείας. Από το παραπάνω φαίνεται ότι με αυτόν τον τρόπο, πιθανότατα σε κάθε ΕΕ θα εμπλέκονται περισσότεροι από είκοσι μαθητές.

4. Πόσοι εκπαιδευτικοί εμπλέκονται σε κάθε Ερευνητική Εργασία;

Για τη σχολική χρονιά 2012-13, το ΦΕΚ (3) και η σχετική εγκύκλιος (4) καθορίζουν ότι σε κάθε Ερευνητική Εργασία εμπλέκονται απαραίτητα δύο εκπαιδευτικοί, οι οποίοι βρίσκονται στην τάξηταυτόχρονα για τις δύο ώρες που διαρκεί η Ερευνητική Εργασία (όπως προβλεπόταν πέρυσι (5) στα ΕΠΑΛ).

5. Πώς λειτουργεί η συνδιδασκαλία;

Δύο εκπαιδευτικοί βρίσκονται ταυτόχρονα μαζί με τους μαθητές σε όλη τη διάρκεια της Ερευνητικής Εργασίας. Αν και τα καθήκοντά τους δεν έχουν καθοριστεί μέχρι στιγμής από κάποια Εγκύκλιο ή Υ.Α., η εμπειρία από την εφαρμογή αυτής της πρακτικής στα ΕΠΑΛ δείχνει, ότι οι δύο εκπαιδευτικοί, εκτός των όσων θα έκαναν αν ήταν μόνοι στην τάξη, θα πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους και να καθορίζουν τους ρόλους τους,  ακριβώς όπως ζητείται και από τους μαθητές να μάθουν να κάνουν κατά τη διάρκεια υλοποίησης των Ερευνητικών Εργασιών. Ανάλογα με το θέμα της ΕΕ, μπορεί οι δύο εκπαιδευτικοί να αναλαμβάνουν τμήματά της (σε περίπτωση διεπιστημονικού θέματος) ή ο ένας να έχει περισσότερο υποστηρικτικό ρόλο, ανάλογα και με την ειδικότητά του (πχ ένας φιλόλογος μπορεί να βοηθά περισσότερο τους μαθητές σε γλωσσικά θέματα, ένας καθηγητής φυσικών επιστημών σε θέματα σχεδιασμού και πραγματοποίησης πειραμάτων, ένας καθηγητής πληροφορικής σε θέματα διαδικτύου και λογισμικών, έναςκαθηγητής τεχνολογίας σε θέματα οργάνωσης, εκτέλεσης, δομής και παρουσίασης της έρευνας κτλ)

6. Τι προβλέπεται για τους εκπαιδευτικούς που δίδασκαν το μάθημα της Τεχνολογίας στο Λύκειο;

Στο ΦΕΚ (3) καθώς και στη σχετική εγκύκλιο (4) ορίζεται ότι «Το μάθημα Ερευνητική εργασία (Project), διδάσκεται από δύο (2) εκπαιδευτικούς (συνδιδασκαλία), ένας εκ των οποίων είναι εκπαιδευτικός των ειδικοτήτων που είχαν ως πρώτη ανάθεση το μάθημα «Τεχνολογία» της Α΄ τάξης του Γενικού Λυκείου (υπ’ αριθμ. 118842/Γ2/17−09−2008 υπουργική απόφαση, ΦΕΚ 1984 Β΄), εφόσον υπηρετεί στη σχολική μονάδα».

Σύμφωνα με το κείμενο, εφόσον υπηρετεί σε ένα Λύκειο εκπαιδευτικός κλάδου ΠΕ12, ΠΕ17, ΠΕ1404, αυτός συμμετέχει σε όλες τις Ερευνητικές Εργασίες της Α’ και Β’ τάξης του Λυκείου (προφανώς μέχρι τη συμπλήρωση του υποχρεωτικού του ωραρίου). Για να υπάρχει δυνατότητα υλοποίησης του παραπάνω, θα πρέπει ο σύλλογος διδασκόντων του σχολείου να έχει αποφασίσει, οι Ερευνητικές Εργασίες να γίνονται ανά τμήμα γενικής παιδείας, ώστε να μπορεί ο εκπαιδευτικός να συμμετέχει σε αυτές σε διαφορετικές ώρες. Αν γίνονται παράλληλα, σε «ζώνη», λόγω περιορισμών του Ωρολογίου προγράμματος, ο «Τεχνολόγος» εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει το πολύ σε τρεις Ερευνητικές Εργασίες (δύο στην Α’ και μία στη Β’ Λυκείου)

7. Ποια είναι τα καθήκοντα του «Τεχνολόγου» εκπαιδευτικού, όταν αυτός συμμετέχει σε όλες τις Ερευνητικές Εργασίες;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη πρόβλεψη σε εγκύκλιο ή Υ.Α.

Η συμμετοχή των «τεχνολόγων» εκπαιδευτικών σε όλες τις Ερευνητικές Εργασίες δεν σημαίνει ότι όλες οι Ερευνητικές εργασίες θα έχουν «τεχνολογικό» προσανατολισμό ούτε ότι οι καθηγητές αυτοί θα προτείνουν, σχεδιάζουν, υλοποιούν, αξιολογούν, θα αναλάβουν πλήρως δηλαδή, όλες τις Ε.Ε. του σχολείου, πράγμα εκ φύσεως αδύνατον. Η επιστημονική μου εκτίμηση και η εμπειρία μου στο σχεδιασμό και καθοδήγηση μαθητικών Ερευνητικών Εργασιών, είναι ότι ο πλήρης σχεδιασμός, η οργάνωση και η καθοδήγηση μεγάλου αριθμού ομαδικών εργασιών είναι δύσκολη υπόθεση. Για αυτόν τον λόγο, τη σχολική χρονιά 2011-12 (που ο σχεδιασμός αλλά κυρίως η οργάνωση και διαχείριση της τάξης ήταν υπόθεση ενός εκπαιδευτικού) υπήρχε ο περιορισμός των δύο Ερευνητικών Εργασιών ανά  εκπαιδευτικό (2). Άποψή μου είναι, ότι για το σχολικό έτος 2012-13 (που θα υπάρχουν δύο εκπαιδευτικοί ταυτόχρονα στην τάξη) θα προκύψουν καλύτερα αποτελέσματα αν ο «τεχνολόγος» εκπαιδευτικός αναλάβει το σχεδιασμόκαι οργάνωση μέχρι δύο ή τριών Ερευνητικών Εργασιών και υποστηρίξει επικουρικά με τις γνώσεις και την εμπειρία του τους εκπαιδευτικούς που θα σχεδιάσουν τις υπόλοιπες, πράγμα που είναι αναμφίβολα εντός των δυνατοτήτων του, αφού στα πλαίσια του μαθήματος της Τεχνολογίας υποστήριζε μέχρι και περισσότερες από εκατό  μαθητικές έρευνες ανά έτος. Το σχεδιασμό των υπολοίπων Ερευνητικών Εργασιών θα τον αναλάβουν άλλοι εκπαιδευτικοί, σύμφωνα και με την ειδικότητά τους, όπως προβλέπεται στις οδηγίες για τη διδασκαλία της ερευνητικής εργασίας (1).

8. Σε πόσες Ερευνητικές Εργασίες μπορεί να συμμετέχει ένας (μη «τεχνολόγος») εκπαιδευτικός;

Σε ισχύουσα προγενέστερη εγκύκλιο (2), υπάρχει ο περιορισμός της συμμετοχής ενός εκπαιδευτικού σε δύο το πολύ Ερευνητικές Εργασίες (όταν βέβαια δεν υπήρχε η πρόβλεψη της συνδιδασκαλίας), χωρίς να υπάρχει άλλη σχετική αναφορά στην πλέον πρόσφατη σχετική εγκύκλιο.

Άποψή μου είναι ότι θα προκύψουν καλύτερα αποτελέσματα για τους μαθητές και το σχολείο, αν ο εκπαιδευτικός αναλάβει το σχεδιασμό μίας ή δύο το πολύ Ερευνητικών Εργασιών, χωρίς να απαγορεύεται να συμμετέχει σε περισσότερες, σχεδιασμένες από άλλους εκπαιδευτικούς Ερευνητικές Εργασίες, ώστε να τις υποστηρίζει με τις γνώσεις του και την εμπειρία του, ανάλογα με την ειδικότητά του και τις ανάγκες του σχολείου.

9. Διάρκεια Ερευνητικής Εργασίας

Στη σχετική εγκύκλιο (4) ορίζεται ότι η διάρκεια μία Ερευνητικής εργασίας είναι ενός ή δύο τετραμήνων, ανάλογα με το σχεδιασμό των υπεύθυνων εκπαιδευτικών και σύμφωνα με την έγκριση του συλλόγου καθηγητών.

Σύμφωνα με το Frey (6) τα project μεγάλης διάρκειας είναι αυτά που διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες. Με αυτή την έννοια, ετήσιας διάρκειας Ερευνητικές Εργασίες, ίσως είναι υπερβολικά μεγάλες. Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι ομαδικές εργασίες μεγάλης διάρκειας κινδυνεύουν περισσότερο από τις μικρότερες να χάσουν το σκοπό τους, ενώ και ο προγραμματισμός τους είναι σαφώς δυσκολότερος. Επιπλέον, τυχόν ασυμβατότητες χαρακτήρων μαθητών ή διάφορα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν, είναι πιθανό να διαρκέσουν όλη τη σχολική χρονιά.

Άποψή μου είναι, ότι ακόμα και αν ο αρχικός σχεδιασμός μίας Ερευνητικής Εργασίας  είναι ετήσιας διάρκειας, είναι σκόπιμο να αναλύεται σε δύο επιμέρους Ε.Ε. διάρκειας τετραμήνου, ώστε να υπάρχουν ξεκάθαρα παραδοτέα και αξιολόγηση καθώς και δυνατότητα διόρθωσης προβλημάτων.

Είμαι στη διάθεση σας για οποιοδήποτε ζήτημα αρμοδιότητάς μου, για ανταλλαγή προτάσεων, για αλληλοενημέρωση και επικοινωνία. Μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μου στο τηλέφωνο ή στο e-mail που αναγράφονται στην αρχή του εγγράφου.

Γιάννης Τζωρτζάκης

Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ12

Πηγή : www.alfavita.gr

Το Νορβηγικό δάσος- Χαρούκι Μουρακάμι

Ένα εξαιρετικό βιβλίο που ανακάλυψα στα καλοκαιρινά μου αναγνώσματα είναι το Το Νορβηγικό δάσος  του Χαρούκι Μουρακάμι. Πρόκειται για την ιστορία που αφηγείται ο κεντρικός ήρωας ο Τόρου Βατανάμπε για την ίδια τη ζωή του, ακούγοντας το κομμάτι Νορβηγικό δάσος των Beatles.Οι αναμνήσεις ζωντανεύουν στη μνήμη του και ο Βατανάμπε περιγράφει με σαγηνευτική λεπτομέρεια τρία χρόνια από τη ζωή του και συγκεκριμένα από τα δεκαεφτά μέχρι τα είκοσί του, που τελειώνει το κολέγιο και πηγαίνει στο πανεπιστήμιο. Στα χρόνια αυτά  δεσπόζει η  φιλία του με τον Κιζούκι και την φίλενάδα του την Ναόκο. Δείτε για το περιεχόμενο του βιβλίου εδώ

 Ο Τόρου είναι  ένας φοιτητής που συναντά ανθρώπους γύρω  του, καθώς βγαίνει από την εφηβεία,  που αυτοκτονούν στη δίνη των συναισθηματικών τους  μεταβολών, κι άλλους που λειτουργούν με  κυνισμό απολαμβάνοντας την εφήμερη ηδονή. 

Οι δύο κοπέλες που συναντά στη ζωή του ο ήρωας συμβολίζουν τους δύο διαφορετικούς κόσμους σεξουαλικότητας, τον κόσμο της αγνότητας και αθωότητας από τη μια  και τον κόσμο της σαρκικής ηδονής.  

Ένα βιβλίο με κύριο άξονα τον έρωτα που οδηγεί στην αυτογνωσία, έναν έρωτα αδιέξοδο και τραγικό. Ο θάνατος και η αυτοχειρία λαμβάνουν χώρο συχνά στο στενό κύκλο του πρωταγωνιστή. Αλλεπάλληλες αυτοκτονίες συγκλονίζουν τον ήρωα και στιγματίζουν τη ζωή του. Η λιτή, απέριττη αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη και σαγηνεύει τον αναγνώστη ιδιαίτερα στις περιγραφές και υπάρχουν αρκετοί ζωντανοί διάλογοι. Το βιβλίο είναι πραγματικά ενδιαφέρον οδηγώντας τον αναγνώστη στο διαλογισμό και στον προβληματισμό για καίρια θέματα που τον ταλανίζουν όπως είναι : η εφηβεία, η λογοτεχνία, η φιλία, η αστικοποίηση, η μοναξιά, η πολιτική, ό έρωτας και ο θάνατος. Αξιοσημείωτο είναι το τέλος που έχει το μυθιστόρημα, ο Μουρακάμι μας δίνει ένα ανοικτό τέλος που επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες και εμπλέκει τον αναγνώστη να σκεφτεί με τη δική του φαντασία ποιο είναι το μέλλον του ήρωα στο εξής.

Στράτης Μυριβήλης- Η Ζωή εν τάφω

Το "Η ζωή εν τάφω" άρχισε να σχεδιάζεται μέσα στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, στην προκάλυψη του Μοναστηριού της Σερβίας. Ένα κεφάλαιο κιόλας δημοσιεύτηκε από τότες στην εφημερίδα "Νέα Ελλάδα", που 'βγαινε στη Θεσσαλονίκη το 1917. Μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το πρώτο σύνολο μπήκε σαν επιφυλλίδα στη βδομαδιάτικη "Καμπάνα της Μυτιλήνης". Το ανάτυπο από εκείνη την επιφυλλίδα (1924) στάθηκε η πρώτη έκδοση του βιβλίου. Από τότες το "Η ζωή εν τάφω" σημειώνει μια σταθερή πορεία ως τις μέρες μας, ανάμεσα σε πολλές και τρικυμιώδεις πολιτικές περιπέτειες, ενθουσιασμούς και παρεξηγήσεις. Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε εδώ

Ο Στράτης Μυριβήλης,  ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’30, αντιµιλιταριστής πατριώτης και  πεζογράφος γεννήθηκε στη Συκαµιά της Λέσβου το 1890. Ο συγγραφέας δεν παρουσιάζει την ηρωική διάσταση του πολέµου, αλλά την  πραγµατικότητα, έτσι όπως βιώνεται από τον φοιτητή λοχία Κωστούλα και καταγράφεται στο ηµερολόγιό του. Περιγράφεται αναλυτικά η φρίκη των χαρακωµάτων,  όπως την έζησε ο ίδιος ο συγγραφέας. Το αντιπολεµικό µήνυµα του έργου προβάλλεται µέσα από την ωµότητα της ρεαλιστικής περιγραφής και τις προσωπικές σκέψεις του ήρωα. Η αγάπη για τη ζωή,  για τον άνθρωπο και το φυσικό του περιβάλλον είναι τα κύρια θέματα του βιβλίου.

Το Δέκα του Καραγάτση : το μυθιστόρημα και η σειρά

"Το 10" του Καραγάτση 

Το κύκνειο άσμα του Καραγάτση είναι το μυθιστόρημα «Το 10» που αν και ημιτελές αποτελεί ίσως το ωριμότερο και αρτιότερο έργο του. Ο Καραγάτσης άρχισε να το γράφει το 1959 και τέλειωσε  το Σεπτέμβρη του 1960, όταν απεβίωσε ο συγγραφέας σε ηλικία μόλις 52 χρονών.

 Ο Καραγάτσης είναι από τους σημαντικότερους μυθιστορηματογράφους της νέας ελληνικής γλώσσας και ο επιφανέστερος της γενιάς του ’30. ΄Εντονο είναι το επικό, το λυρικό και το νατουραλιστικό στοιχείο στα έργα του. Πραγματικά μοναδικός στην ρεαλιστική περιγραφή και ψυχογράφηση των ηρώων του.

Κεντρικός πυρήνας του μυθιστορήματος είναι ένα παλιό εγκαταλειμμένο εργοστάσιο στο Πειραιά που μετατράπηκε σε πολυκατοικία των φτωχών εργατών παρουσιάζοντας  τη νεοελληνική κοινωνία του ’50. Το μυθιστόρημα είναι πολυπρόσωπο και πολυεπίπεδο περιλαμβάνοντας ένα σύνολο ετερόκλητων και μη ανθρώπινων χαρακτήρων. Ο τηλεοπτικός σταθμός Αlpha προέβαλε σε επανάληψη την ομολογουμένως επιτυχημένη σειρά σε 18 επεισόδια, που μπόρεσε να αποτυπώσει με ενάργεια το κλίμα της εποχής να τις ιδέες του Καραγάτση ενός διαχρονικού συγγραφέως που διαβάζεται ακατάπαυστα εδώ και δεκαετίες.

 

 Ο  Β. Αθανασόπουλος, Πρόλογος, σ. 13- 14, Το «10», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» 2007 αναφέρει ότι ως αφηγηματικό υλικό ο Καραγάτσης παρουσιάζει

 «όχι μια πλοκή ή κάποια θραύσματα πλοκής, αλλά κάποιους χαρακτήρες που μέσα από τη δράση τους και τη διασταύρωσή της με εκείνη των άλλων χαρακτήρων στοιχειοθετούν την πλοκή»

Το μυθιστόρημα έχει ρεαλιστικά και νατουραλιστικά στοιχεία. Οι περιθωριακοί ήρωες τη συμπεριφορά των οποίων καθορίζει όχι τόσο η λογική, αλλά το ένστικτο και η παρόρμηση  κεντρίζουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

 Μάλιστα στο αφιέρωμα της Καθημερινής (16- 04- 2000): Νένα Κοκκινάκη, «Επιρροές του πεζογράφου στους νεότερους», σ. 14.  Στη φωτογραφία/σχέδιο του ιδίου του Καραγάτση διακρίνονται οι ήρωες όπως τους σκιαγράφισε στο χαρτί ο συγγραφέας τους. Ονόματα, σχέσεις, τόποι όπως τους φαντάστηκε. Το μυθιστόρημα εκδόθηκε τελικά το 1964.

Η Αγγελική Κωσταβάρα, στο άρθρο της «Τα οδυνηρά ανοίγματα της ψυχής στο χαώδες και στην αταξία, στο 10 του Καραγάτση», Μανδραγόρας, 22-23/1999, σσ. 221-223. Αναλυτικά το άρθρο θα το βρείτε εδώ εδώ

Οι ένοικοι του «10» εγκιβωτισμένοι κυριολεκτικά, μέσα στα ασφυκτικά κουτιά-δωμάτια της πολυκατοικίας, εξαναγκασμένοι να διαβιούν σε συνθήκες αφόρητης γειτνίασης, αλληλοεπηρεάζονται, σαν τα συγκοινωνούντα δοχεία. Ταπεινωμένοι στη βαθύτερη υπόστασή τους, δεν φαίνεται τίποτε να τους αποσπά, να τους εξυψώνει ή να τους διαφορίζει, εκτός από τον τρόπο που εισπράττουν τη δυστυχία ή την ευχαρίστηση που τους αναλογεί στη ζωή. Οι άνθρωποι του «10», παρότι έχουν συλληφθεί invitro, σε συνθήκες εργαστηρίου, εντούτοις ζωντανεύουν χάρη στις ουσιώδεις λεπτομέρειες, τις οποίες η διεισδυτική παρατηρητικότητα του συγγραφέα έχει συλλέξει. [...]
Σ’ αυτή λοιπόν τη συγκατοίκηση συμπίπτουν και συνωθούνται άνθρωποι απορριγμένοι, απόμαχοι, βολεμένοι κομπιναδόροι, εξαθλιωμένοι μεροκαματιάρηδες, ακαμάτηδες, συνταξιούχοι και δικαιούχοι κάθε λογής, χωρίς να έχουν επίγνωση της πτώσης τους. Άνθρωποι σε προϊούσα απαξίωση και φθορά, επιβιώνοντας όπως-όπως, μέσα σ’ αυτά τα κουτιά-δωμάτια, σε προθανάτια πρόβα, μιας εν σμικρώ νεκρούπολης.

Δείτε ακόμα εδώ  το άρθρο του Δημήτρη  Τζιόβα

Μ. Καραγάτσης: λαϊκός και μοντέρνος

http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=23643

 Οι σχέσεις των φύλων

Ο Καραγάτσης, σε όλα του τα μυθιστορήματα, προβάλλει, μέσω των ανδρικών χαρακτήρων του, με νοσηρή επιμονή τον σεξιστικό Λόγο, ο οποίος υποβιβάζει τη γυναίκα στο κατώτατο σημείο πραγμοποίησης, συνοψίζοντας την ύπαρξή της σε απλό «σκεύος ηδονής». Ωστόσο, μέσα από τον τόνο της περιφρόνησης, του μίσους και της οργής, αφήνει να διαφανεί η ανδρική ανασφάλεια και η αγωνία της πιθανής ήττας στον αγώνα για επικράτηση. Η αδύνατη πλευρά του αρσενικού τονίζεται και από το γεγονός ότι ο Καραγάτσης δεν αφήνει την ανταγωνίστρια-γυναίκα χωρίς αντίλογο. Η Μαρία έχει πλήρη επίγνωση της κατασκευασμένης από το κυρίαρχο φύλο υποκειμενικότητάς της και των φυλικών σχέσεων που αυτή επιβάλλει. Αποδομεί έτσι τον σεξιστικό Λόγο και τον παρουσιάζει ως αυτό που είναι: ένα ιδεολόγημα, μια ανδρική φαντασίωση: «Θέλεις το καμουφλάρισμα», λέει στον Τασάκο, «κι εγώ έχω ξεμασκαρευτεί.

Αναλυτικά δείτε εδώ

Τζίνα Πολίτη, «Ο κίτρινος φάκελος»: Η ανεξακρίβωτη σκηνή. Δοκίμια για τους Ν. Καζαντζάκη, Α. Τερζάκη, Μ. Καραγάτση, Σ. Τσίρκα-Λ. Ντάρρελλ, Γ. Πάνου, Ρ. Γαλανάκη, Γ. Κιουρτσάκη, Δ. Δημητριάδη, Άγρα, Αθήνα 2001, σσ. 164-165.

Κριτικές για τη σειρά «Το 10»

Για να δείτε την κριτική του Βήματος πατήστε εδώ

 «Το 10» (Alpha) είναι μία σειρά από αυτές που σπάνια γυρίζονται στην τηλεόραση. Από τη μία το εξαιρετικό κείμενο βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μ. Καραγάτση, από την άλλη τα προσεγμένα γυρίσματα, η εξαιρετική σκηνοθεσία (Πηγή Δημητρακοπούλου) και σκηνογραφία (Κώστας Παππάς), οι σπάνιες ερμηνείες, η ατμοσφαιρική μουσική (Ελένη Καραΐνδρου) συνιστούν ένα τηλεοπτικό προϊόν υψηλής αισθητικής και μοναδικό στο είδος του.

Η κριτική των Νέων

http://www.tanea.gr/vivliodromio/?aid=39918

Και είδαμε λίγο (τηλεοπτικό) φως: Μια ξεχωριστή, αν όχι μοναδική, για τα ελληνικά δεδομένα παραγωγή στην ελληνική τηλεόραση, με τη σειρά που είναι βασισμένη στο περίφημο- αν και ανολοκλήρωτο- μυθιστόρημα «10» του Μ. Καραγάτση. 

Ν. Βαγενάς: Ζούμε στην εποχή της σύγχυσης των αξιολογικών διακρίσεων

              28 Ιουλ 2012  

Είναι ελάχιστα τα καλά μυθιστορήματα, ή διηγήματα, σήμερα, που αποκτούν πολλούς αναγνώστες. Τους περισσότερους τους αποκτούν μυθιστορήματα της παραλογοτεχνίας. Αυτό όμως, είναι ένα γενικό φαινόμενο στην εποχή μας, που ένα κύριο χαρακτηριστικό της είναι η σύγχυση των αξιολογικών διακρίσεων" ο Νάσος Βαγενάς, ποιητής και Καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας στο Παν/μιο Αθηνών, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη με αφορμή το ενδέκατο ποιητικό βιβλίο του "Στη νήσο των Μακάρων".

Πώς γράφεται ένα λογοτεχνικό έργο;

Ν.Β.: Για να ξεκινήσουμε με τα αυτονόητα: Το έργο του καλλιτέχνη, πηγάζει κυρίως από το ασυνείδητο. Το πραγματικό λογοτεχνικό έργο γράφεται με ολόκληρο τον εαυτό του συγγραφέα, όχι μόνο με το μυαλό του. Κανένας γνήσιος συγγραφέας δεν ξέρει πώς θα τελειώσει ένα έργο του, όταν αρχίζει να το γράφει.

Για να αναφέρω κάτι σχετικό: Στο μυθιστόρημα του Σεφέρη «Έξι νύχτες στην Ακρόπολη» κάποιος ρωτάει τον ήρωα του βιβλίου, που είναι ποιητής: «Ποιες είναι οι πολιτικές απόψεις σας;». Κι εκείνος απαντά: «Δεν ξέρω. Θα σας απαντήσω αφού γράψω το ποίημα». Μπορεί να ξεκινήσεις να γράφεις ένα ερωτικό ποιήμα και να σου βγει πολιτικό, και το αντίστροφο.

Κρ.Π.: Κάθε δημιουργία, χρειάζεται τη συνεργασία και των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου, του συνειδητού και του ασυνειδήτου…

Ν.Β.: «Οι μέτριοι ποιητές γράφουν με το χέρι στην καρδιά. Οι καλοί με το χέρι παρακάτω».

Κρ.Π.: Το κέντρο ενέργειάς μας, βρίσκεται κάτω από την κοιλιά. Αυτό λένε οι καθηγητές π.χ. ορθοφωνίας.

Ν.Β.: Στην περιοχή του υπογάστριου. Αυτό δεν σημαίνει ότι το μυαλό παίζει ρόλο κομπάρσου κατά την προετοιμασία ενός έργου. Η ποίηση –όπως λέει ο Σεφέρης- γράφεται με την ευαισθησία, που είναι ένα αξεδιάλυτο κράμα αισθήματος και σκέψης, στο οποίο η σκέψη παίζει δευτερεύοντα ρόλο. Τον ρόλο όμως αυτό τον παίζει τη στιγμή της συγγραφής ενός έργου. Πιστεύω ότι δεν μπορεί να είναι κανείς σημαντικός συγγραφέας, αν δεν είναι και διαννοούμενος.

Κρ.Π.: Ξεκινώντας, με αφορμή την πρόσφατη ποιητική σας συλλογή «Στη Νήσο των Μακάρων» , ποιά είναι η… μοίρα κάποιου που εντρυφεί, στο έργο συγγραφέων και ποιητών, μέχρι το βαθμό που φτάνετε στο συγκεκριμένο το βιβλίο;

Ν.Β.: Οι συγγραφείς δεν διαβάζουν με τον τρόπο που διαβάζουν οι άνθρωποι που δεν είναι συγγραφείς.

Κρ.Π.: Το έχετε ξαναπεί σε συνέντευξη…  

Ν.Β.: …οι συγγραφείς στα έργα τα οποία διαβάζουν, διαβάζουν κυρίως τον εαυτό τους. Διαβάζουν, δηλαδή, με έναν ωφελιμιστικό τρόπο.

Η Γαλήνη του Ηλία Βενέζη

Η "Γαλήνη"είναι  ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη, στο οποίου αποτυπώνεται ο πόνος του ξεριζωμού των προσφύγων του 1922 από την περιοχή της Μικράς  Ασίας. Το ρεαλιστικό αυτό μυθιστόρημα είναι πολυπρόσωπο και θίγει θέματα διαχρονικά και επώδυνα που ταλανίζουν τις ανθρώπινες ψυχές.

Το μυθιστόρημα του ΓΑΛΗΝΗ εκδόθηκε τον Σεπτέμβρη του 1939  βραβεύτηκε το ίδιο έτος από την Ακαδημία Αθηνών.

 

Λεπτομέρειες για το έργο και τη ζωή του συγγραφέα Ηλία Βενέζη θα βρείτε εδώ εδώ

Βασικός πυρήνας της αφήγησης είναι οι περιπέτειες δυο  οικογενειών του γιατρού Δημήτρη Βένη, και του απλού αγρότη Φώτη Γλάρου, προσφύγων από την Παλαιά Φώκαια της Μικράς Ασίας, που εγκαταστάθηκαν μαζί με άλλους Φωκιανούς το Φθινόπωρο του 1924 στην παραλία της Αναβύσσου. 

 

Το λογοτεχνικό έργο "Γαλήνη" του Βενέζη συνδέεται άμεσα με την εποχή που γράφτηκε και τα βιώματα του δημιουργού του αφενός, αλλά αφετέρου  έχει  διαχρονικά μηνύματα, καθώς η επίδραση στην ανθρώπινη ψυχή και συμπεριφορά  ανάλογων καταστάσεων είναι η ίδια σε όλες τις εποχές και σε όλους τους ανθρώπους.

Η προσπάθεια για επιβίωση σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης, η έλλειψη νερού, τροφής  και στέγης έρχονται στην επιφάνεια, ενώ δε λείπουν και οι ήρωες που δεν μπορούν να συμβιβαστούν με την νέα πραγματικότητα και δείχνουν μια συστηματική άρνηση, όπως η Ειρήνη Βένη. Η τελευταία γεμάτη αλαζονεία και έπαρση αρνείται να δεχτεί τη νέα ζωή της και μένει προσκολλημένη στο παρελθόν και στα ευτυχισμένα παιδικά της χρόνια που έζησε στο σπιτικό του Πρόξενου πατέρα της.

Σημαντικό είναι το  άρθρο του   ΘΕΟΔΩΡΟΥ Δ. ΔΑΛΑΚΟΓΛΟΥ εδώ  «ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗ “ΓΑΛΗΝΗ” ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΒΕΝΕΖΗ»   

 Κατατοπιστικά και διαφωτιστικά είναι τα άρθρα στον Πολιτιστικό Θησαυρό της Ελληνικής γλώσσας των Ανδρέα Καραντώνη, «Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του ’30»   Αθήνα 1977, Παπαδήμας. Σσ. 128-13 εδώ και  Κώστα Στεργιόπουλου, «Ηλίας Βενέζης»    Η μεσοπολεμική Πεζογραφία. Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939), τομ. Β΄, Εκδόσεις Σοκόλη, Αθήνα 1996, Σσ.343-346,   εδώ

Η ΜΕΝΕΞΕΔΕΝΙΑ ΠΟΛΙΤΕΙΑ - ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ

Βασικός εκπρόσωπος της «γενιάς του '30», που έφερε τον αέρα της ανανέωσης στα ελληνικά γράμματα υπήρξε ο πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος Άγγελος Τερζάκης. Το 1937 καταξιώνεται με το μυθιστόρημά «Η Μενεξεδένια» Πολιτεία», που καταγράφει τις καθοριστικές εξελίξεις της μεσοπολεμικής Αθήνας και της κοινωνίας της «κατά την κρίσιμον φάσιν της μεταβολής της σε μεγαλούπολιν», όπως έγραφε σε μια παρουσίαση του βιβλίου στην Ακαδημία Αθηνών.  Αναλυτικά τα βιωραφικά του συγγραφέα μπορείτε να τα δείτε εδώ και για το έργο του μέσα από το προσωπικό του ημερολόγιο εδώ. 



Το μυθιστόρημα ανήκει στο λεγόμενο αστικό ρεαλισμό. Η αφήγηση γίνεται σε γ΄ενικό πρόσωπο και είναι πολυεπίπεδη. Υπάρχει ένα σύνολο ηρώων που άλλοι διακρίνονται για την ηθική ευαισθησία και την καλοσύνη τους (όπως ο Μελέτης Μαλβής, η αγννή Σοφία, ο ευαίσθητος Γιάννης Μαρούκης) και άλλοι εκφράζουν την αρνηιτκή πλευρά της ζωής λειτουργούν τυχοδιωκτικά και μακιαβελικά όπως: η ΄Ολγα Βέλμερη, ο Ορέστης Μαλβής, ο Χεντρίτης. Χαρακτηριστικό απόσπασμα που παρουσιάζει το χαρακτήρα του Ορέστη είναι στη  σελίδα 31 "Γιατί είχε ιδέες δικές του ο Ορέστης ο Μαλβής. Ιδέες για τη διάκριση των ανθρώπων σε κοινωνικές ποιότητες, άνωθεν κανονισμένες...όλα θα τα θυσίαζε, όλα,  αν το καλούσε η ανάγκη"¨. Πράγματι ο Ορέστης αργότερα όντας πλέον απόφοιτος της Νομικής Σχολής θα απαρνηθεί την οικογένειά του και τον πατέρα του προτιμώντας να προσεγγίσει την εξαφανισμένη μητέρα του που του υπόσχεται μια άλλη κοινωνική ζωή, μια άλλη αισθητική και επαγγελματική καταξίωση. Προδίδει τον πατέρα  του χωρίς αιδώ, χωρίς τύψεις. Η οίηση, η περιφρόνιση ανέκαθεν τον χαρακτήριζαν ως άνθρωπο ενώ πάντα η αδιαφορία και η αποξένωση των χαρακτήριζε. Απεναντίας η Σοφία, η αδερφή του είναι τρυφερή, ευγενική, πρόσχαρη, απλή και καταδεκτική. Στερείται μόρφωσης και παιδείας, αλλά διαθέτει ήθος και διέπεται από ηθικές αξίες και αλτρουισμό. Στο τέλος του βιβλίου απορρίπτει δυναμικά την απούσα μητέρα της και δε δέχεται τη συναλλαγή που της προσφέρει. Επομένως, παρατηρείται μια ισορροπία, αφενός από τη μια υπάρχει το υγιές, το ηθικά ακέραιο και θετικό κομμάτι της οικογένειας και της Αθήνας, που εκπροσωπείται από τον πατέρα και την κόρη, και αφετέρου το νοσηρό, το σάπιο, το κακό κομμάτι της οικογένειας και της πόλης που αντιπροσωπεύεται από τη μητέρα και το γιο.

 

Ένα γνήσιο αθηναϊκό μυθιστόρημα που άφησε εποχή. Ο ύμνος και το δράμα μιας Αθήνας που χάνει την όψη της ειδυλλιακής πόλης, ενόσω τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου αρχίζουν να συνθέτουν το νέο τοπίο από την παλαιότερη εκείνη εποχή η «Μενεξεδένια Πολιτεία» διατήρησε τη γοητεία των περασμένων καιρών, τη νοσταλγία, την αφέλεια, την αρχοντιά τους. Χαρακτηριστικά που προσωποποιούνται στον Μελέτη Μαλβή, παλιό δικηγόρο, που η γυναίκα του τον άφησε λίγο μετά το γάμο τους για να ακολουθήσει τον τυχοδιώκτη εραστή της. Η ευγενική μορφή της κόρης του Σοφίας, ο υπερευαίσθητος Γιάννης Μαρούκης, αλλά και τα δευτερεύοντα πρόσωπα του μυθιστορήματος, περιγράφονται όλα με την ιδιαίτερη διεισδυτικότητα του Τερζάκη και μένουν για πάντα στη μνήμη του αναγνώστη. Ορισμένες σελίδες της «Μενεξεδένιας Πολιτείας», όπως η περιφορά του Επιταφίου της Μεγάλη Παρασκευή στην Πλάκα, η ερωτική σκηνή στο Δαφνί, η περιγραφή της Αθήνας ιδωμένης από εκείνο το δάσος, ο θάνατος του πατέρα, θεωρούνται κλασικές.

(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Αναλυτικές πληροφορίες για την υπόθεση και τους χαρακτήρες μπορείτε να πάρετε  στον ιστότοπο που ακολουθεί εδώ

 

Η ιστορία εκτυλίσσεται με ιστορικό φόντο την Αθήνα κάπου στη δεκαετία του ‘ 30. Οι ήρωες του Τερζάκη είναι οι  μικροαστοί, οι αδύναμοι, οι ανήμποροι άνθρωποι που παλεύουν να τα βγάλουν πέρα με το περιβάλλον και τον ίδιο τον εαυτό τους. Είναι τραγικοί και δρουν μέσα στα πλαίσια της ρουτίνας, της καθημερινότητας και της μικροαστικής αθλιότητας. Πάσχουν και υποφέρουν όπως δικηγόρος ο Μελέτης Μαλβής, ο κεντρικός ήρωας που τον εγκατέλειψε η γυναίκα του μετά τον γάμο τους. Ο Ι.Μ Παναγιωτόπουλος αναφέρει χαρακτηριστικά:  "Mέσα από το δέρμα των ανθρώπων του Τερζάκη υπάρχει ένα πηχτό στρώμα στονοχώριας: σπασμένα φτερά, ανικανοποίητοι πόθοι, περιστατικά που μαραίνουν την ύπαρξη". Κυρίαρχα θέματα ο έρωτας, η φιλία και οι ενδοοικογενειακές σχέσεις, οι κοινωνικές συμβατικότητες και μέσω σ΄όλα αυτά αποτελεί ο χώρος η Αθήνα και οι νοσταλγικές περιγραφές του Τερζάκη. Μια Αθήνα διαφορετική από τη σημερινή, πολύβουη και πολυπρόσωπη. "Από δω, το τέρμα, μπροστά στα σιδερένια κάγκελα που καθορίζουν τον "ιερό χώρο" στεκότανε και, πισωστρέφοντας, αγνάντευε την Αθήνα. Την κοίταζε απλωμένη ανάερα, απέραντη και άσπρη, μέσα σε χνώτο χρυσαφί, να τεντώνει με χάρη νωχελική νεαρής εταίρας". (σελ. 97)

Διαφωτιστικό είναι το άρθρο  Tο μυθιστορηματικό σύμπαν του Aγγελου Tερζάκη