Αγαπητοί/ες συνάδελφοι
Με αφορμή ερωτήσεις που μου υποβάλλονται σχετικά με την οργάνωση των Ερευνητικών Εργασιών κατά το σχολικό έτος 2012-13, παίρνω την πρωτοβουλία να καταγράψω τις πιο κοινές από αυτές, σε μορφή ερώτησης-απάντησης, ώστε να είναι διαθέσιμες σε όλους τους συναδέλφους αρμοδιότητάς μου.
1. Πόσες ώρες την εβδομάδα διδάσκεται μία Ερευνητική Εργασία;
Για τη σχολική χρονιά 2012-13, η σχετική εγκύκλιος (4) καθορίζει ότι η Ερευνητική Εργασία διδάσκεται δύο (2) συνεχόμενες ώρες την εβδομάδα (όπως προβλεπόταν πέρυσι (5) στα ΕΠΑΛ).
2. Πως τοποθετούνται οι Ερευνητικές Εργασίες στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου;
Για τη σχολική χρονιά 2012-13, η σχετική εγκύκλιος (4) δίνει ευελιξία στο σύλλογο διδασκόντων του σχολείου, να αποφασίσει, αν οι Ερευνητικές Εργασίες θα γίνονται σε Τμήματα Ενδιαφέροντος που θα λειτουργούν παράλληλα σε «ζώνη», όπως ίσχυε πέρυσι ή θα γίνονται σε τμήματα γενικής παιδείας όπως και τα υπόλοιπα μαθήματα.
3. Πόσοι μαθητές εμπλέκονται σε κάθε Ερευνητική Εργασία;
Στην περίπτωση που ο σύλλογος διδασκόντων του σχολείου αποφασίσει ότι οι Ερευνητικές Εργασίες θα γίνονται σε Τμήματα Ενδιαφέροντος που θα λειτουργούν παράλληλα σε «ζώνη», όπως ίσχυε πέρυσι, ισχύει η σχετική εγκύκλιος (1) που ορίζει αριθμό μαθητών ανά Τμήμα Ενδιαφέροντος από δεκαέξι (16) μαθητές το λιγότερο έως είκοσι (20) το περισσότερο.
Στην περίπτωση που ο σύλλογος διδασκόντων του σχολείου αποφασίσει ότι οι Ερευνητικές Εργασίες θα γίνονται ανά τμήμα γενικής παιδείας, οι μαθητές θα είναι προφανώς όσοι και στο τμήμα γενικής παιδείας. Από το παραπάνω φαίνεται ότι με αυτόν τον τρόπο, πιθανότατα σε κάθε ΕΕ θα εμπλέκονται περισσότεροι από είκοσι μαθητές.
4. Πόσοι εκπαιδευτικοί εμπλέκονται σε κάθε Ερευνητική Εργασία;
Για τη σχολική χρονιά 2012-13, το ΦΕΚ (3) και η σχετική εγκύκλιος (4) καθορίζουν ότι σε κάθε Ερευνητική Εργασία εμπλέκονται απαραίτητα δύο εκπαιδευτικοί, οι οποίοι βρίσκονται στην τάξηταυτόχρονα για τις δύο ώρες που διαρκεί η Ερευνητική Εργασία (όπως προβλεπόταν πέρυσι (5) στα ΕΠΑΛ).
5. Πώς λειτουργεί η συνδιδασκαλία;
Δύο εκπαιδευτικοί βρίσκονται ταυτόχρονα μαζί με τους μαθητές σε όλη τη διάρκεια της Ερευνητικής Εργασίας. Αν και τα καθήκοντά τους δεν έχουν καθοριστεί μέχρι στιγμής από κάποια Εγκύκλιο ή Υ.Α., η εμπειρία από την εφαρμογή αυτής της πρακτικής στα ΕΠΑΛ δείχνει, ότι οι δύο εκπαιδευτικοί, εκτός των όσων θα έκαναν αν ήταν μόνοι στην τάξη, θα πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους και να καθορίζουν τους ρόλους τους, ακριβώς όπως ζητείται και από τους μαθητές να μάθουν να κάνουν κατά τη διάρκεια υλοποίησης των Ερευνητικών Εργασιών. Ανάλογα με το θέμα της ΕΕ, μπορεί οι δύο εκπαιδευτικοί να αναλαμβάνουν τμήματά της (σε περίπτωση διεπιστημονικού θέματος) ή ο ένας να έχει περισσότερο υποστηρικτικό ρόλο, ανάλογα και με την ειδικότητά του (πχ ένας φιλόλογος μπορεί να βοηθά περισσότερο τους μαθητές σε γλωσσικά θέματα, ένας καθηγητής φυσικών επιστημών σε θέματα σχεδιασμού και πραγματοποίησης πειραμάτων, ένας καθηγητής πληροφορικής σε θέματα διαδικτύου και λογισμικών, έναςκαθηγητής τεχνολογίας σε θέματα οργάνωσης, εκτέλεσης, δομής και παρουσίασης της έρευνας κτλ)
6. Τι προβλέπεται για τους εκπαιδευτικούς που δίδασκαν το μάθημα της Τεχνολογίας στο Λύκειο;
Στο ΦΕΚ (3) καθώς και στη σχετική εγκύκλιο (4) ορίζεται ότι «Το μάθημα Ερευνητική εργασία (Project), διδάσκεται από δύο (2) εκπαιδευτικούς (συνδιδασκαλία), ένας εκ των οποίων είναι εκπαιδευτικός των ειδικοτήτων που είχαν ως πρώτη ανάθεση το μάθημα «Τεχνολογία» της Α΄ τάξης του Γενικού Λυκείου (υπ’ αριθμ. 118842/Γ2/17−09−2008 υπουργική απόφαση, ΦΕΚ 1984 Β΄), εφόσον υπηρετεί στη σχολική μονάδα».
Σύμφωνα με το κείμενο, εφόσον υπηρετεί σε ένα Λύκειο εκπαιδευτικός κλάδου ΠΕ12, ΠΕ17, ΠΕ1404, αυτός συμμετέχει σε όλες τις Ερευνητικές Εργασίες της Α’ και Β’ τάξης του Λυκείου (προφανώς μέχρι τη συμπλήρωση του υποχρεωτικού του ωραρίου). Για να υπάρχει δυνατότητα υλοποίησης του παραπάνω, θα πρέπει ο σύλλογος διδασκόντων του σχολείου να έχει αποφασίσει, οι Ερευνητικές Εργασίες να γίνονται ανά τμήμα γενικής παιδείας, ώστε να μπορεί ο εκπαιδευτικός να συμμετέχει σε αυτές σε διαφορετικές ώρες. Αν γίνονται παράλληλα, σε «ζώνη», λόγω περιορισμών του Ωρολογίου προγράμματος, ο «Τεχνολόγος» εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει το πολύ σε τρεις Ερευνητικές Εργασίες (δύο στην Α’ και μία στη Β’ Λυκείου)
7. Ποια είναι τα καθήκοντα του «Τεχνολόγου» εκπαιδευτικού, όταν αυτός συμμετέχει σε όλες τις Ερευνητικές Εργασίες;
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη πρόβλεψη σε εγκύκλιο ή Υ.Α.
Η συμμετοχή των «τεχνολόγων» εκπαιδευτικών σε όλες τις Ερευνητικές Εργασίες δεν σημαίνει ότι όλες οι Ερευνητικές εργασίες θα έχουν «τεχνολογικό» προσανατολισμό ούτε ότι οι καθηγητές αυτοί θα προτείνουν, σχεδιάζουν, υλοποιούν, αξιολογούν, θα αναλάβουν πλήρως δηλαδή, όλες τις Ε.Ε. του σχολείου, πράγμα εκ φύσεως αδύνατον. Η επιστημονική μου εκτίμηση και η εμπειρία μου στο σχεδιασμό και καθοδήγηση μαθητικών Ερευνητικών Εργασιών, είναι ότι ο πλήρης σχεδιασμός, η οργάνωση και η καθοδήγηση μεγάλου αριθμού ομαδικών εργασιών είναι δύσκολη υπόθεση. Για αυτόν τον λόγο, τη σχολική χρονιά 2011-12 (που ο σχεδιασμός αλλά κυρίως η οργάνωση και διαχείριση της τάξης ήταν υπόθεση ενός εκπαιδευτικού) υπήρχε ο περιορισμός των δύο Ερευνητικών Εργασιών ανά εκπαιδευτικό (2). Άποψή μου είναι, ότι για το σχολικό έτος 2012-13 (που θα υπάρχουν δύο εκπαιδευτικοί ταυτόχρονα στην τάξη) θα προκύψουν καλύτερα αποτελέσματα αν ο «τεχνολόγος» εκπαιδευτικός αναλάβει το σχεδιασμόκαι οργάνωση μέχρι δύο ή τριών Ερευνητικών Εργασιών και υποστηρίξει επικουρικά με τις γνώσεις και την εμπειρία του τους εκπαιδευτικούς που θα σχεδιάσουν τις υπόλοιπες, πράγμα που είναι αναμφίβολα εντός των δυνατοτήτων του, αφού στα πλαίσια του μαθήματος της Τεχνολογίας υποστήριζε μέχρι και περισσότερες από εκατό μαθητικές έρευνες ανά έτος. Το σχεδιασμό των υπολοίπων Ερευνητικών Εργασιών θα τον αναλάβουν άλλοι εκπαιδευτικοί, σύμφωνα και με την ειδικότητά τους, όπως προβλέπεται στις οδηγίες για τη διδασκαλία της ερευνητικής εργασίας (1).
8. Σε πόσες Ερευνητικές Εργασίες μπορεί να συμμετέχει ένας (μη «τεχνολόγος») εκπαιδευτικός;
Σε ισχύουσα προγενέστερη εγκύκλιο (2), υπάρχει ο περιορισμός της συμμετοχής ενός εκπαιδευτικού σε δύο το πολύ Ερευνητικές Εργασίες (όταν βέβαια δεν υπήρχε η πρόβλεψη της συνδιδασκαλίας), χωρίς να υπάρχει άλλη σχετική αναφορά στην πλέον πρόσφατη σχετική εγκύκλιο.
Άποψή μου είναι ότι θα προκύψουν καλύτερα αποτελέσματα για τους μαθητές και το σχολείο, αν ο εκπαιδευτικός αναλάβει το σχεδιασμό μίας ή δύο το πολύ Ερευνητικών Εργασιών, χωρίς να απαγορεύεται να συμμετέχει σε περισσότερες, σχεδιασμένες από άλλους εκπαιδευτικούς Ερευνητικές Εργασίες, ώστε να τις υποστηρίζει με τις γνώσεις του και την εμπειρία του, ανάλογα με την ειδικότητά του και τις ανάγκες του σχολείου.
9. Διάρκεια Ερευνητικής Εργασίας
Στη σχετική εγκύκλιο (4) ορίζεται ότι η διάρκεια μία Ερευνητικής εργασίας είναι ενός ή δύο τετραμήνων, ανάλογα με το σχεδιασμό των υπεύθυνων εκπαιδευτικών και σύμφωνα με την έγκριση του συλλόγου καθηγητών.
Σύμφωνα με το Frey (6) τα project μεγάλης διάρκειας είναι αυτά που διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες. Με αυτή την έννοια, ετήσιας διάρκειας Ερευνητικές Εργασίες, ίσως είναι υπερβολικά μεγάλες. Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι ομαδικές εργασίες μεγάλης διάρκειας κινδυνεύουν περισσότερο από τις μικρότερες να χάσουν το σκοπό τους, ενώ και ο προγραμματισμός τους είναι σαφώς δυσκολότερος. Επιπλέον, τυχόν ασυμβατότητες χαρακτήρων μαθητών ή διάφορα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν, είναι πιθανό να διαρκέσουν όλη τη σχολική χρονιά.
Άποψή μου είναι, ότι ακόμα και αν ο αρχικός σχεδιασμός μίας Ερευνητικής Εργασίας είναι ετήσιας διάρκειας, είναι σκόπιμο να αναλύεται σε δύο επιμέρους Ε.Ε. διάρκειας τετραμήνου, ώστε να υπάρχουν ξεκάθαρα παραδοτέα και αξιολόγηση καθώς και δυνατότητα διόρθωσης προβλημάτων.
Είμαι στη διάθεση σας για οποιοδήποτε ζήτημα αρμοδιότητάς μου, για ανταλλαγή προτάσεων, για αλληλοενημέρωση και επικοινωνία. Μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μου στο τηλέφωνο ή στο e-mail που αναγράφονται στην αρχή του εγγράφου.
Γιάννης Τζωρτζάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου