27 Οκτωβρίου 2013

Ιστορίες σαν μινιατούρες μυθιστορημάτων

«Στα δεκατέσσερά μου ήξερα ότι ήθελα να γίνω συγγραφέας, αλλά εκείνη την εποχή σε ποιον να το έλεγα;» έχει πει σε συνέντευξή της η Αλίς Μονρό

«Σάστισα εντελώς όταν η κόρη μου με ξύπνησε με την είδηση του Νομπέλ» δήλωσε η καναδή συγγραφέας στο CBC Radio Canada. «Είστε η δέκατη τρίτη γυναίκα που τιμάται με το Νομπέλ Λογοτεχνίας» της είπε ο δημοσιογράφος. «Είναι δυνατόν να είμαστε μόνο δεκατρείς; Είναι τρομερό αυτό που λέτε» ακούστηκε κατάπληκτη η 82χρονη Μονρό, της οποίας τα διηγήματα, οι αποκαλούμενες «μινιατούρες μυθιστορημάτων», είναι ένα μωσαϊκό από ιστορίες γυναικών. «Χαίρομαι που κέρδισα το βραβείο, χαίρομαι που κερδίσαμε οι γυναίκες!» κατέληξε η συγγραφέας και ευχήθηκε το βραβείο «να στρέψει περισσότερο την προσοχή του κόσμου στη λογοτεχνία που γράφεται στον Καναδά».

Η Αλις Λέιντλο το επίθετο Μονρό προέκυψε το 1951 από τον πρώτο της σύζυγο γεννήθηκε το 1931 σε μια αγροτική γωνιά του Οντάριο στον Καναδά. Ο πατέρας της, απόγονος του σκωτσέζου ποιητή και συγγραφέα Τζέιμς Χογκ, ήταν εκτροφέας βιζόν ενώ η μητέρα της δασκάλα. Στη διάρκεια της ζωής της έκανε διάφορες δουλειές, από υπάλληλος βιβλιοθήκης και σερβιτόρα μέχρι αιμοδότρια επί πληρωμή και καπνεργάτρια, και παράλληλα μεγάλωνε τρεις κόρες. Στα δεκατέσσερά της ήξερε ήδη ότι ήθελε να γίνει συγγραφέας. Εξέδωσε την πρώτη συλλογή διηγημάτων της το 1968. Η φήμη ήρθε με το πέμπτο και έκτο βιβλίο της (Moons of Jupiter, 1982 και The Progress of Love, 1986).

Τα χαρακτηριστικά της γραφής της Μονρό συνοψίζει εξαιρετικά σε σχετικό δοκίμιό του ο αμερικανός μυθιστοριογράφος Τζόναθαν Φράνζεν, που τη θεωρεί τη σημαντικότερη πεζογράφο που γράφει τώρα στη Βόρεια Αμερική: «Να η ιστορία που αφηγείται διαρκώς η Μονρό: Μια έξυπνη, σεξουαλικά αχόρταγη κοπέλα μεγαλώνει στην ύπαιθρο του Οντάριο χωρίς πολλά χρήματα, η μητέρα της είναι άρρωστη ή πεθαμένη, ο πατέρας της είναι ένας δάσκαλος του οποίου η δεύτερη γυναίκα είναι προβληματική και το κορίτσι, μόλις βρίσκει την ευκαιρία, το σκάει… Παντρεύεται νέα, μετακομίζει, μεγαλώνει παιδιά, διαλύει τον γάμο της. Οταν επιστρέφει στο Οντάριο, βρίσκει το τοπίο της νιότης της δυσάρεστα αλλαγμένο… Ο κόσμος της νιότης της, με τα παλιομοδίτικα ήθη και έθιμα, τώρα στέκει επικριτικός απέναντι στις μοντέρνες επιλογές που εκείνη έχει κάνει. Και μόνο προσπαθώντας να επιβιώσει σαν ολοκληρωμένη και ανεξάρτητη προσωπικότητα, έχει υποστεί οδυνηρές απώλειες και ζημιές» (Ακόμα πιο μακριά, Ωκεανίδα, 2013). «Αυτό είναι το μικρό ρυάκι που τροφοδοτούσε τη δουλειά της Μονρό για πάνω από πενήντα χρόνια. Αυτό που κάνει την εξέλιξή της σαν συγγραφέα τόσο ζωηρά και τόσο συγκλονιστικά εμφανή είναι ακριβώς η οικειότητα των θεμάτων της. Κοιτάξτε τι μπορεί να κάνει με μόνο όπλο τη δική της σύντομη ιστορία· όσο περισσότερο επιστρέφει σ' αυτή τόσο περισσότερα βρίσκει».εδώ

Αλις Μονρό: Η μαστόρισσα του διηγήματος

Αν οι σπουδαιότεροι διηγηματογράφοι του 19ου αιώνα ήταν Ευρωπαίοι (κλασικά παραδείγματα ο Μοπασάν και - κατ' εξοχήν - ο Τσέχοφ), η τέχνη του διηγήματος στον 20ό αιώνα και ιδίως μεταπολεμικά άνθησε στον Νέο Κόσμο. Η Αλις Μονρό από το Οντάριο του Καναδά είναι η σημαντικότερη εκπρόσωπος σήμερα αυτής της μεγάλης βορειοαμερικανικής παράδοσης. Η βράβευσή της πριν από τρεις ημέρες με το Νομπέλ Λογοτεχνίας το επιβεβαιώνει.

Πρότυπο της Μονρό υπήρξε ο Τσέχοφ, αλλά διόλου μικρή δεν είναι η επίδραση στο έργο της κορυφαίων διηγηματογράφων του αμερικανικού Νότου, όπως η Φλάνερι Ο' Κόνορ, ο Γουίλιαμ Φόκνερ και η Γιουντόρα Γουέλτι. Στα διηγήματά της πρωταγωνιστούν καθημερινοί άνθρωποι και κυρίως γυναίκες. Η ατμόσφαιρα που δημιουργεί είναι διαβρωτική, όπως και στον Τσέχοφ, και τα μικρά δράματα που περιγράφει υπερβαίνουν το πλαίσιο της τοπικής κοινωνίας όπου κινούνται οι χαρακτήρες της.

Από το πλήθος των διηγημάτων - που απαρτίζουν δεκατέσσερις συλλογές - προκύπτει ένα αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα: ότι η καθημερινότητα περιέχει το δράμα. Το δράμα λοιπόν είναι μια κατάσταση πραγμάτων και κατά συνέπεια η λογοτεχνία λειτουργεί ως αναγωγή της ζωής στα στοιχεία που τη διακρίνουν σταθερά. Επομένως, οι όποιες εξάρσεις της είναι αποτέλεσμα της διάβρωσης των αισθημάτων, τα οποία παραπέμπουν νοερά σε έναν χαμένο παράδεισο. Από την άποψη αυτή τα διηγήματα της ενηλικίωσης που έχει γράψει ανήκουν στα καλύτερά της. Για τη συνέχεια του άρθρου δείτε  εδώ

11 Οκτωβρίου 2013

Το Νομπέλ Λογοτεχνίας στην Καναδή Άλις Μονρό

 Στην καναδή πεζογράφο Αλις Μονρό απονέμεται το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας 2013 όπως ανακοίνωσε το μεσημέρι της Πέμπτης 10 Οκτωβρίου στη Στοκχόλμη ο μόνιμος γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας Πέτερ Ένγκλουντ.

Η αιτιολογία της απόφασης ήταν σύντομη. Το βραβείο τής απονέμεται «για τη δεξιοτεχνία της στη μικρή φόρμα του σύγχρονου διηγήματος».
«Σάστισα μόλις άκουσα τι είχα κερδίσει» είπε η Αλις Μονρό σε μια επίσης σύντομη συνέντευξή της στο καναδικό ειδησεογραφικό δίκτυο CBC, δηλώνοντας ταυτοχρόνως «ενθουσιασμένη» με τα ευχάριστα νέα που της μετέφερε τηλεφωνικώς μια από τις κόρες της. 
«Πιθανότατα δεν θα συνεχίσω να γράφω» είχε πει η εφετινή νομπελίστρια στο περιθώριο μιας ακόμη βράβευσής της στο Τορόντο το περασμένο καλοκαίρι. Κάτι λιγότερο από έξι μήνες μετά η 82χρονη δημοφιλής διηγηματογράφος τιμήθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία με την ύψιστη λογοτεχνική διάκριση. 

«Μιλά για οικουμενικά αισθήματα καθημερινών ανθρώπων» είπε ο Πέτερ Ένγκλουντ στους δημοσιογράφους. «Eίναι μια συγγραφέας η οποία αποτυπώνει θαυμάσια την ανθρώπινη ύπαρξη» υπογράμμισε.
«Πιστεύετε ότι θα σταματήσει να γράφει, όπως ανακοίνωσε εφέτος;» τον ρώτησαν. «Το Βραβείο Νομπέλ είναι μεγάλη χαρά και τιμή αλλά αν αυτό θα την παρακινήσει να συνεχίσει το γράψιμο είναι δική της απόφαση», απάντησε ο γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας . Για να διαβάσετε όλο το άρθρο  δείτε εδώ
 

Βιωματικές δράσεις